网站首页 > 容斋随笔 > 容斋三笔 卷十二

容斋三笔 卷十二

容斋三笔 卷十二

颜鲁公祠堂诗
【原文】
予家藏《云林绘监》册,有颜鲁公画像,徐师川题诗曰:“公生开元间,壮及天宝乱。捐驱范阳胡,竟死蔡州叛。其贤似魏征,天下非贞观①。四帝数十年,一身逢百难。少时读书史,此事心已断。老来鬓发衰,慨叹功名晚。嗟哉忠义途,捷去不可缓。初无当年悲,只令后世叹。一朝绝霖雨,南亩常亢旱。小夫计虽得,斯民盖涂炭。长歌咏君节,千载勇夫愞。敬书子张绅,庶几古人半。”师川以诗鸣江西,然此篇不为工。尝记李德远举似童敏德游湖州题公祠堂长句曰:“挂帆一纵疾于鸟,长兴夜发吴兴晓。杖藜上访鲁公祠,一见目明心皎皎。未说邦人怀使君,且为前古惜忠臣。德宗更用卢杞相,出当斯位诚艰辛。生逆龙鳞死虎口,要与乃兄同不朽。狂童希烈何足罪,奸邪嫉忠假渠手。乃知成人或杀身,保身不必皆哲人。此公安得世复有,洗空凡马须骐麟②。”童之诗,语意皆超拔,亦临川人,而终身不得仕,为可惜也!

【注释】
①贞观:唐太宗的年号。唐太宗任用贤能,所以魏征能够直言进谏。
②骐麟:即麒麟,传说中的祥兽。

【译文】
我家藏书中,有一本《云林绘监》,其中有颜鲁公的画像,徐师川在上面题诗说:“颜公生在开元间,壮年正遇天宝乱。捐驱战在范阳胡,竟然死于蔡州叛。公之贤德似魏征,可惜天下非贞观。侍奉帝王数十年,一身百难真可怜。少时饱读经史书,可叹此事心已断。老来鬓白毛发衰,慨叹功名已为晚。壮志誓走忠义途,直截了当不可缓。开始并无当年悲,只令后人倍感叹。一朝断绝甘霖雨,南亩农田常干旱。小小官吏计难得,平民百姓生涂炭。长歌咏诵君之节,可叫千载勇夫愞。世人反复歌颂您,几乎就是古人半。”徐师川因诗才出名于江西,但这首诗并不是上乘之作。我曾记得李德举荐童敏德出游湖州时题公祠堂的一首长句。其中说:“挂帆一纵疾于鸟,长兴夜发吴兴晓,杖藜上访鲁公祠,一见目明心皎皎。未说邦人怀使君,且为前古惜忠臣。德宗更用卢杞相,出当斯位诚艰辛。生逆龙鳞死虎口,要与乃兄同不朽。狂童希烈何足罪,奸邪嫉忠假渠手。乃知成人或杀身,保身不必皆哲人。上公安得世复有,洗空凡马须骐麟。”童敏德的这首诗,语言和意义都是超凡脱俗的,他亦是江西临川人,可是终身没有做官,真是有点可惜!

闵子不名
【原文】
《论语》所记孔子与人语及门弟子并对其人问答,皆斥其名,未有称字者,虽颜、冉高第,亦曰回,曰雍,唯至闵子,独云子骞,终此书无损名。昔贤谓《论语》出于曾子、有子之门人,予意亦出于闵氏。观所言闵子侍侧之辞,与冉有、子贡、子路不同,则可见矣。

【译文】
《论语》中所记载的孔子和人们的谈话以及门下弟子对他提出问题的回答,都是直称其名,没有称字的,即使是颜回、冉雍之类的高徒,也叫回,叫雍。只有到了闵子,才称为子骞,直到这部书结束都没有称他的名。昔时的贤士说《论语》是曾子、有子的门徒所作,我觉得也出自闵子。阅读《论语》中所说的闵子侍侧时说的话,和冉有、子贡、子路不同,从这就可以看出来了。

曾皙待子不慈
【原文】
传记所载曾皙待其子参不慈,至云因锄菜误伤瓜,以大杖击之仆地①。孔子谓参不能如虞舜小杖则受②,大杖则避,以为陷父于不义,戒③门人曰:“参来勿内。”予窃疑无此事,殆战国时学者妄为之词。且曾皙与子路、冉有、公西华侍坐,有“浴乎沂,风乎舞雩”之言,涵泳圣教④,有超然独见之妙,于四人之中,独蒙“吾与”之褒,则其为人之贤可知矣。有子如此,而几置之死地,庸人且犹不忍,而谓皙为之乎?孟子称曾子养曾皙酒肉养志,未尝有此等语也。

【注释】
①仆地:仆倒在地。
②受:忍受,经受。
③戒:告诫。
④涵泳圣教:受圣人(孔子)的教育。

【译文】
传记中记载,曾皙对待儿子曾参很不慈爱,以至于因为锄菜地误把瓜给碰伤了,就用大杖子打得曾参趴在地下不能动。孔子听说后说,曾参怎么不像虞舜那样,小杖打就忍受,大杖打就躲避,这是害得他父亲落了个无情无义的名声,并告诫守门人说:“曾参来了不让他进门。”我私下里怀疑这件事,很可能是战国时代的学者胡编乱造的。《论语》中有关于曾皙和子路、冉有、公西华侍坐的记载,还有“沐浴于沂,在风中跳祈雨的舞蹈”的话,可见曾皙受圣人教育,涵养很深,有卓然不群、见解独到之才。在这四个人中,只有曾皙承蒙孔夫子“吾与”之褒奖,那么他为人的贤德就可知了。有这样的儿子,几乎把他置于死地,平庸的人尚且不忍心,更何况曾皙呢?孟子讲曾子养曾皙是酒肉养志,我认为未曾有这等语言。

拼音版对照

rong zhai san bi juan shi er

yan lu gong ci tang shi
【 yuan wen】
yu jia zang《 yun lin hui jian》 ce, you yan lu gong hua xiang, xu shi chuan ti shi yue:“ gong sheng kai yuan jian, zhuang ji tian bao luan。 juan qu fan yang hu, jing si cai zhou pan。 qi xian si wei zheng, tian xia fei zhen guan①。 si di shu shi nian, yi shen feng bai nan。 shao shi du shu shi, ci shi xin yi duan。 lao lai bin fa shuai, kai tan gong ming wan。 jie zai zhong yi tu, jie qu bu ke huan。 chu wu dang nian bei, zhi ling hou shi tan。 yi chao jue lin yu, nan mu chang kang han。 xiao fu ji sui de, si min gai tu tan。 chang ge yong jun jie, qian zai yong fu? qu> ci zun you pai se?? fu pai shui ge! biΥㄒ yun??? ta? huai si? huang?ぁ3⒓ qiang wan lve du wei pu? lu lve wei? dan yin? xian maoぞ pen hu hai ang ye? hui jing can yu ban?ば sou gou⑽ wu song?U rong ji xi mei che? deng? huan? ke yan niang?āN ci dan zhao si cheng gu?? yi? ang panе ye ji5 lun gou? mei? jiao bo? bao bi gua huai xia long liI? ao? chang lan⒖ zhong?? tai song zhi? huang yo? lian?A ye wu que zheng? yue ao di yi fen? zhenD su? shan si cheng bi hui?I yu huai ji zai xian shu4 si? bo meng lan cong xiao? chun zhan cai nao jing bin bo song! bi???? mo tun yuan? wei? chen qiuㄈ shua?? zhang yu huai meng shua?? shangб?

【 zhu shi】
① zhen guan: tang tai zong de nian hao。 tang tai zong ren yong xian neng, suo yi wei zheng neng gou zhi yan jin jian。
② qi lin: ji qi lin, chuan shuo zhong de xiang shou。

【 yi wen】
wo jia zang shu zhong, you yi ben《 yun lin hui jian》, qi zhong you yan lu gong de hua xiang, xu shi chuan zai shang mian ti shi shuo:“ yan gong sheng zai kai yuan jian, zhuang nian zheng yu tian bao luan。 juan qu zhan zai fan yang hu, jing ran si yu cai zhou pan。 gong zhi xian de si wei zheng, ke xi tian xia fei zhen guan。 shi feng di wang shu shi nian, yi shen bai nan zhen ke lian。 shao shi bao du jing shi shu, ke tan ci shi xin yi duan。 lao lai bin bai mao fa shuai, kai tan gong ming yi wei wan。 zhuang zhi shi zou zhong yi tu, zhi jie le dang bu ke huan。 kai shi bing wu dang nian bei, zhi ling hou ren bei gan tan。 yi chao duan jue gan lin yu, nan mu nong tian chang gan han。 xiao xiao guan li ji nan de, ping min bai xing sheng tu tan。 chang ge yong song jun zhi jie, ke jiao qian zai yong fu? quJ lang shuo chui chui pa tang?? fu cu tui qiang pai shui ge! bi hanΥㄒ you? nuo luo? qiao? ta?? xiu zi?⒉ huang qiao xi su? aoN yi? qian mei wan lu ruo bei? lu lu nian wei? fu bi yin? xian mei nang huang zhuangぞ huanF xuan xing dan hai ang ye? hui jing can yu ban?ば sou gou⑽ wu song?? rong ji xi mei che? deng? huan? ke yan niang?āN ci dan zhao si cheng gu?? yi? ang panе ye ji5 lun gou? mei? jiao bo? bao bi gua huai xia long liI? ao? chang lan⒖ zhong?? tai song zhi? huang yo? lian?A ye wu que zheng? yue ao di yi fen? zhenD su? shan si cheng bi hui?I yu huai ji zai xian shuI xia? bo meng lan cong xiao? chun zhan cai nao jing bin ge! bi? lu lu nao xiu zi?? mei yuan tuo pao you ji qian? can yan zhui mo?? suo qiang? ke qiuㄈ shua? shang qin zhang long hui xiong yu ni? chi qie xie chong shang?

min zi bu ming
【 yuan wen】
《 lun yu》 suo ji kong zi yu ren yu ji men di zi bing dui qi ren wen da, jie chi qi ming, wei you cheng zi zhe, sui yan、 ran gao di, yi yue hui, yue yong, wei zhi min zi, du yun zi qian, zhong ci shu wu sun ming。 xi xian wei《 lun yu》 chu yu zeng zi、 you zi zhi men ren, yu yi yi chu yu min shi。 guan suo yan min zi shi ce zhi ci, yu ran you、 zi gong、 zi lu bu tong, ze ke jian yi。

【 yi wen】
《 lun yu》 zhong suo ji zai de kong zi he ren men de tan hua yi ji men xia di zi dui ta ti chu wen ti de hui da, dou shi zhi cheng qi ming, mei you cheng zi de, ji shi shi yan hui、 ran yong zhi lei de gao tu, ye jiao hui, jiao yong。 zhi you dao le min zi, cai cheng wei zi qian, zhi dao zhe bu shu jie shu dou mei you cheng ta de ming。 xi shi de xian shi shuo《 lun yu》 shi zeng zi、 you zi de men tu suo zuo, wo jiao de ye chu zi min zi。 yue du《 lun yu》 zhong suo shuo de min zi shi ce shi shuo de hua, he ran you、 zi gong、 zi lu bu tong, cong zhe jiu ke yi kan chu lai le。

zeng xi dai zi bu ci
【 yuan wen】
chuan ji suo zai zeng xi dai qi zi can bu ci, zhi yun yin chu cai wu shang gua, yi da zhang ji zhi pu di①。 kong zi wei can bu neng ru yu shun xiao zhang ze shou②, da zhang ze bi, yi wei xian fu yu bu yi, jie③ men ren yue:“ can lai wu nei。” yu qie yi wu ci shi, dai zhan guo shi xue zhe wang wei zhi ci。 qie zeng xi yu zi lu、 ran you、 gong xi hua shi zuo, you“ yu hu yi, feng hu wu yu” zhi yan, han yong sheng jiao④, you chao ran du jian zhi miao, yu si ren zhi zhong, du meng“ wu yu” zhi bao, ze qi wei ren zhi xian ke zhi yi。 you zi ru ci, er ji zhi zhi si di, yong ren qie you bu ren, er wei xi wei zhi hu? meng zi cheng zeng zi yang zeng xi jiu rou yang zhi, wei chang you ci deng yu ye。

【 zhu shi】
① pu di: pu dao zai di。
② shou: ren shou, jing shou。
③ jie: gao jie。
④ han yong sheng jiao: shou sheng ren( kong zi) de jiao yu。

【 yi wen】
chuan ji zhong ji zai, zeng xi dui dai er zi zeng can hen bu ci ai, yi zhi yu yin wei chu cai di wu ba gua gei peng shang le, jiu yong da zhang zi da de zeng can pa zai di xia bu neng dong。 kong zi ting shuo hou shuo, zeng can zen me bu xiang yu shun na yang, xiao zhang da jiu ren shou, da zhang da jiu duo bi, zhe shi hai de ta fu qin luo le ge wu qing wu yi de ming sheng, bing gao jie shou men ren shuo:“ zeng can lai le bu rang ta jin men。” wo si xia li huai yi zhe jian shi, hen ke neng shi zhan guo shi dai de xue zhe hu bian luan zao de。《 lun yu》 zhong you guan yu zeng xi he zi lu、 ran you、 gong xi hua shi zuo de ji zai, hai you“ mu yu yu yi, zai feng zhong tiao qi yu de wu dao” de hua, ke jian zeng xi shou sheng ren jiao yu, han yang hen shen, you zhuo ran bu qun、 jian jie du dao zhi cai。 zai zhe si ge ren zhong, zhi you zeng xi cheng meng kong fu zi“ wu yu” zhi bao jiang, na me ta wei ren de xian de jiu ke zhi le。 you zhe yang de er zi, ji hu ba ta zhi yu si di, ping yong de ren shang qie bu ren xin, geng he kuang zeng xi ne? meng zi jiang zeng zi yang zeng xi shi jiu rou yang zhi, wo ren wei wei zeng you zhe deng yu yan。

免责声明:「容斋三笔 卷十二」本章内容出自「容斋随笔」,文笔优美俱佳,章节内容(即本文)收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

容斋三笔 卷十二·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记