网站首页 > 容斋随笔 > 容斋四笔 卷九

容斋四笔 卷九

容斋四笔 卷九

沈庆之曹景宗诗
【原文】
宋孝武尝令群臣赋诗,沈庆之手不知书,每恨眼不识字,上逼令作诗,庆之曰:“臣不知书,请口授师伯。”上即令颜师伯执笔,庆之口授之曰:“微生遇多幸,得逢时运昌。朽老筋力尽,徒步还南冈。辞荣此圣世,何愧张子房①?”上甚悦,众坐并称其辞意之美。
梁曹景宗破魏军还,振旅凯入,武帝宴饮联句,令沈约赋韵,景宗不得韵,意色不平,启求赋诗,帝曰:“卿伎能甚多,人才英拔,何必止在一诗!”景宗已醉,求作不已。时韵已尽,唯余竞、病二字,景宗便操笔,其辞曰:“去时儿女悲,归来笳鼓竞。借问行路人,何如霍去病?”帝叹不已,约及朝贤,惊嗟竟日②。
予谓沈、曹二公,未必能办此,疑好事者为之,然正可为一佳对,曰:“辞荣圣世,何愧子房?借问路人,何如去病?”若全用后两句,亦自的切③。

【注释】
①张子房:即张良,字子房。
②竟日:一整天。
③的切:自然真切。

【译文】
一天,南朝宋孝武帝令群臣赋诗。沈庆之自己不会写字,也不认字,看到孝武帝也要他做诗,不免有些焦急。无奈,只好奏明圣上说:“臣自幼不会写字,请允许我口述,让颜师伯记录下来。”孝武帝接受了他的请求,就命颜师伯执笔记录。沈庆之思索之后说道:“微生遇多幸,得逢时运昌。朽老筋力尽,徒步还南冈。辞荣此圣世,何愧张子房?”孝武帝听了,十分高兴。在坐的文武大臣听罢,也都异口称赞这首诗的语言优美。
南朝梁曹景宗发兵与北魏军队作战,大获战捷,凯旋而归。梁武帝特设盛宴祝贺,并命文武群臣赋诗对句助兴。先让沈约提出赋诗时所用的韵,赋诗的人必须按照自己的韵去作诗。曹景宗没有得到分给他的韵字,不能赋诗,心中很不高兴。于是,就请求武帝允许他赋诗。武帝见此情景,就劝他说:“爱卿武艺超人,人才英俊,何必为一首诗而计较呢?”这时候,曹景宗正在兴头上,饮酒已有醉意,连声请求武帝允许他赋诗。原先拟定的韵字,只剩竞、病二个字了。景宗听后,立即操笔疾书诗一首。诗中说:“去时儿女悲,归来笳鼓竞。借问行路人,何如霍去病?”武帝看后,惊叹不已,赞不绝口。沈约及参与赋诗的文武大臣亦为此赞叹一整天。
在我看来,沈庆之、曹景宗二人,未必真能作出这样令人叹服的好诗,疑为那些多事的人所杜撰。然而,这两首诗正好可以合成为这样一篇佳对:“辞荣圣世,何愧子房?借问路人,何如去病?”若全用后两句,亦非常恰当真切。

蓝尾酒
【原文】
白乐天元日对酒诗云:“三杯蓝尾酒,一碟胶牙饧。”又云:“老过占他蓝尾酒,病余收得到头身。”“岁盏后推蓝尾酒,春盘先劝胶牙饧。”《荆楚岁时记》云:“胶牙者,取其紧固如胶也。”而蓝尾之义,殊不可晓。《河东记》载申屠澄与路旁茅舍中老父、妪及处女①环火而坐,妪自外挈酒壶至曰:“以君冒寒,且进一杯。”澄因揖,逊②曰:“始自主人翁,即巡澄,当婪尾。”盖以蓝为婪,当婪尾者,谓在最后饮也。
叶少蕴③《石林燕语》云:“唐人言蓝尾多不同,蓝字多作啉,出于侯白《酒律》,谓酒巡匝,末坐者连饮三杯,为蓝尾,盖末坐远,酒行到常迟,故连饮以慰之,以啉为贪婪之意。或谓啉为燣,如铁入火,贵其出色,此尤无稽。则唐人自不能晓此义。”叶之说如此。
予谓不然,白公三杯之句,只为酒之巡数耳,安有连饮者哉?侯白滑稽之语,见于《启颜录》。《唐书·艺文志》,白有《启颜录》十卷、《杂语》五卷,不闻有《酒律》之书也。苏鹗《演义》亦引其说。

【注释】
①处女:少女,女孩子。
②逊:辞让。
③叶少蕴:即叶梦得,字少蕴,苏州吴县人。宋代著名词人,其词深厚清隽。

【译文】
唐朝白居易在正月初一元日对酒作诗说:“三杯蓝尾酒,一碟胶牙饧。”又说:“老过占他蓝尾酒,病余收得到头身。”“岁盏后推蓝尾酒,春盘先劝胶牙饧。”《荆楚岁时记》说:“胶牙,是取牢固如黏胶的意思。”至于蓝尾意思是什么,人们则不大明白。《河东记》载:申屠澄与住在路旁茅屋中的老头、老太婆及少女,围着火炉而坐。一个老太婆从外面提着一个酒壶进来,对申屠澄说道:“因为你冒着天寒而来,应当先喝一杯。”申屠澄急忙站起身来拱手施礼,辞让说:“礼当先让主人喝上一杯,然后才能轮到我,当婪尾。”这里作婪尾,大概是因为把蓝字写成了婪字。当婪尾的意思,就是说在聚会饮酒时最后一个喝酒。
另外,叶梦得在他的《石林燕语》中述说:“唐朝的时候,人们所说蓝尾的意思,多有不同。蓝字大都写成啉,见于侯白所著《酒律》一书。在这里说聚会饮酒,轮流一圈,坐在末座即最后一个人要连喝三杯,称为蓝尾。这大概是因为坐在末座的人,最后才喝,轮到他时要经过一段时间,所以让他连喝三杯,以表示敬意。有人认为啉是贪婪的意思,还有人说啉即燷,就像把一块铁放进火中,认为它能出色,这纯是无稽之谈。由此可见,唐朝人自己也不大明白蓝尾的真正意思。”叶梦得的看法,即是如此。
在我看来,上述说法,未必就是这样。侯白在《酒律》中关于连喝三杯的记载,只是喝酒时的巡数,这里哪有连饮的意思呢?侯白这些滑稽有趣的话,见于《启颜录》一书。《唐书·艺文志》著录侯白著《启颜录》十卷,《杂语》五卷,并没有著录他著有《酒律》一书。苏鹗的《演义》里亦引用了叶梦得的说法。

欧阳公辞官
【原文】
欧阳公自亳州除兵部尚书知青州,辞免至四①,云:“恩典超优,迁转颇数②。臣近自去春由吏部侍郎转左丞,未逾两月,又超转三资,除刑部尚书。今才逾岁,又超转两资。尚书六曹,一岁之间,超转其五。”累降诏不从其请③。此是熙宁元年未改官制时,今人多不能晓。盖昔者左右丞在尚书下,所谓左丞超三次除刑书者,谓历工、礼乃至刑也。下云又超两次者,谓历户部乃至兵也。其上唯有吏部。故言尚书六曹,超转其五云。

【注释】
①辞免至四:多次连续奏请辞官。
②迁转颇数:升迁许多次。
③累降诏不从其请:朝廷连次下诏不准许他辞官。

【译文】
欧阳修自从在亳州(今安徽亳县)除授兵部尚书知青州(今山东潍坊)以来,连续奏请辞官。他在上书中说:“承蒙皇上特恩眷念,使臣得以多次晋升。臣自去年春天,由吏部侍郎转为左丞,不到两个月,又越次转资三等,升为刑部尚书。任刑部尚书到现在刚过一年的时间,又越次转资二等。尚书省下属有六曹,官员的晋升,是严格按照工、礼、刑、户、兵、吏的资序进行的。而臣在一年之内,连续越次转资五等。”欧阳修辞官的上书,接连进呈了四次。朝廷看到之后,就连次下诏不准许他辞官。这是神宗熙宁元年没有进行官制改革以前的事,现在有很多人都不知道这个情况。因为宋代官制旧制规定左丞、右丞位在尚书之下。所谓左丞越次转资三等为刑部尚书,是说没有经过工部、礼部直接转为刑部尚书。另外,下面所说越次转资两等,是说没有经过户部直接转为兵部。在兵部的上面只有吏部。所以欧阳修在上疏中说,自己是在尚书六曹中,连续越次转资有五。

拼音版对照

rong zhai si bi juan jiu

shen qing zhi cao jing zong shi
【 yuan wen】
song xiao wu chang ling qun chen fu shi, shen qing zhi shou bu zhi shu, mei hen yan bu shi zi, shang bi ling zuo shi, qing zhi yue:“ chen bu zhi shu, qing kou shou shi bo。” shang ji ling yan shi bo zhi bi, qing zhi kou shou zhi yue:“ wei sheng yu duo xing, de feng shi yun chang。 xiu lao jin li jin, tu bu hai nan gang。 ci rong ci sheng shi, he kui zhang zi fang①?” shang shen yue, zhong zuo bing cheng qi ci yi zhi mei。
liang cao jing zong po wei jun hai, zhen lv kai ru, wu di yan yin lian ju, ling shen yue fu yun, jing zong bu de yun, yi se bu ping, qi qiu fu shi, di yue:“ qing ji neng shen duo, ren cai ying ba, he bi zhi zai yi shi!” jing zong yi zui, qiu zuo bu yi。 shi yun yi jin, wei yu jing、 bing er zi, jing zong bian cao bi, qi ci yue:“ qu shi er nv bei, gui lai jia gu jing。 jie wen xing lu ren, he ru huo qu bing?” di tan bu yi, yue ji chao xian, jing jie jing ri②。
yu wei shen、 cao er gong, wei bi neng ban ci, yi hao shi zhe wei zhi, ran zheng ke wei yi jia dui, yue:“ ci rong sheng shi, he kui zi fang? jie wen lu ren, he ru qu bing?” ruo quan yong hou liang ju, yi zi de qie③。

【 zhu shi】
① zhang zi fang: ji zhang liang, zi zi fang。
② jing ri: yi zheng tian。
③ de qie: zi ran zhen qie。

【 yi wen】
yi tian, nan chao song xiao wu di ling qun chen fu shi。 shen qing zhi zi ji bu hui xie zi, ye bu ren zi, kan dao xiao wu di ye yao ta zuo shi, bu mian you xie jiao ji。 wu nai, zhi hao zou ming sheng shang shuo:“ chen zi you bu hui xie zi, qing yun xu wo kou shu, rang yan shi bo ji lu xia lai。” xiao wu di jie shou le ta de qing qiu, jiu ming yan shi bo zhi bi ji lu。 shen qing zhi si suo zhi hou shuo dao:“ wei sheng yu duo xing, de feng shi yun chang。 xiu lao jin li jin, tu bu hai nan gang。 ci rong ci sheng shi, he kui zhang zi fang?” xiao wu di ting le, shi fen gao xing。 zai zuo de wen wu da chen ting ba, ye dou yi kou cheng zan zhe shou shi de yu yan you mei。
nan chao liang cao jing zong fa bing yu bei wei jun dui zuo zhan, da huo zhan jie, kai xuan er gui。 liang wu di te she sheng yan zhu he, bing ming wen wu qun chen fu shi dui ju zhu xing。 xian rang shen yue ti chu fu shi shi suo yong de yun, fu shi de ren bi xu an zhao zi ji de yun qu zuo shi。 cao jing zong mei you de dao fen gei ta de yun zi, bu neng fu shi, xin zhong hen bu gao xing。 yu shi, jiu qing qiu wu di yun xu ta fu shi。 wu di jian ci qing jing, jiu quan ta shuo:“ ai qing wu yi chao ren, ren cai ying jun, he bi wei yi shou shi er ji jiao ne?” zhe shi hou, cao jing zong zheng zai xing tou shang, yin jiu yi you zui yi, lian sheng qing qiu wu di yun xu ta fu shi。 yuan xian ni ding de yun zi, zhi sheng jing、 bing er ge zi le。 jing zong ting hou, li ji cao bi ji shu shi yi shou。 shi zhong shuo:“ qu shi er nv bei, gui lai jia gu jing。 jie wen xing lu ren, he ru huo qu bing?” wu di kan hou, jing tan bu yi, zan bu jue kou。 shen yue ji can yu fu shi de wen wu da chen yi wei ci zan tan yi zheng tian。
zai wo kan lai, shen qing zhi、 cao jing zong er ren, wei bi zhen neng zuo chu zhe yang ling ren tan fu de hao shi, yi wei na xie duo shi de ren suo du zhuan。 ran er, zhe liang shou shi zheng hao ke yi he cheng wei zhe yang yi pian jia dui:“ ci rong sheng shi, he kui zi fang? jie wen lu ren, he ru qu bing?” ruo quan yong hou liang ju, yi fei chang qia dang zhen qie。

lan wei jiu
【 yuan wen】
bai le tian yuan ri dui jiu shi yun:“ san bei lan wei jiu, yi die jiao ya tang。” you yun:“ lao guo zhan ta lan wei jiu, bing yu shou de dao tou shen。”“ sui zhan hou tui lan wei jiu, chun pan xian quan jiao ya tang。”《 jing chu sui shi ji》 yun:“ jiao ya zhe, qu qi jin gu ru jiao ye。” er lan wei zhi yi, shu bu ke xiao。《 he dong ji》 zai shen tu cheng yu lu pang mao she zhong lao fu、 yu ji chu nv① huan huo er zuo, yu zi wai qie jiu hu zhi yue:“ yi jun mao han, qie jin yi bei。” cheng yin yi, xun② yue:“ shi zi zhu ren weng, ji xun cheng, dang lan wei。” gai yi lan wei lan, dang lan wei zhe, wei zai zui hou yin ye。
ye shao yun③《 shi lin yan yu》 yun:“ tang ren yan lan wei duo bu tong, lan zi duo zuo lin, chu yu hou bai《 jiu lv》, wei jiu xun za, mo zuo zhe lian yin san bei, wei lan wei, gai mo zuo yuan, jiu xing dao chang chi, gu lian yin yi wei zhi, yi lin wei tan lan zhi yi。 huo wei lin wei?L, ru tie ru huo, gui qi chu se, ci you wu ji。 ze tang ren zi bu neng xiao ci yi。” ye zhi shuo ru ci。
yu wei bu ran, bai gong san bei zhi ju, zhi wei jiu zhi xun shu er, an you lian yin zhe zai? hou bai hua ji zhi yu, jian yu《 qi yan lu》。《 tang shu· yi wen zhi》, bai you《 qi yan lu》 shi juan、《 za yu》 wu juan, bu wen you《 jiu lv》 zhi shu ye。 su e《 yan yi》 yi yin qi shuo。

【 zhu shi】
① chu nv: shao nv, nv hai zi。
② xun: ci rang。
③ ye shao yun: ji ye meng de, zi shao yun, su zhou wu xian ren。 song dai zhu ming ci ren, qi ci shen hou qing juan。

【 yi wen】
tang chao bai ju yi zai zheng yue chu yi yuan ri dui jiu zuo shi shuo:“ san bei lan wei jiu, yi die jiao ya tang。” you shuo:“ lao guo zhan ta lan wei jiu, bing yu shou de dao tou shen。”“ sui zhan hou tui lan wei jiu, chun pan xian quan jiao ya tang。”《 jing chu sui shi ji》 shuo:“ jiao ya, shi qu lao gu ru nian jiao de yi si。” zhi yu lan wei yi si shi shen me, ren men ze bu da ming bai。《 he dong ji》 zai: shen tu cheng yu zhu zai lu pang mao wu zhong de lao tou、 lao tai po ji shao nv, wei zhe huo lu er zuo。 yi ge lao tai po cong wai mian ti zhe yi ge jiu hu jin lai, dui shen tu cheng shuo dao:“ yin wei ni mao zhe tian han er lai, ying dang xian he yi bei。” shen tu cheng ji mang zhan qi shen lai gong shou shi li, ci rang shuo:“ li dang xian rang zhu ren he shang yi bei, ran hou cai neng lun dao wo, dang lan wei。” zhe li zuo lan wei, da gai shi yin wei ba lan zi xie cheng le lan zi。 dang lan wei de yi si, jiu shi shuo zai ju hui yin jiu shi zui hou yi ge he jiu。
ling wai, ye meng de zai ta de《 shi lin yan yu》 zhong shu shuo:“ tang chao de shi hou, ren men suo shuo lan wei de yi si, duo you bu tong。 lan zi da dou xie cheng lin, jian yu hou bai suo zhu《 jiu lv》 yi shu。 zai zhe li shuo ju hui yin jiu, lun liu yi quan, zuo zai mo zuo ji zui hou yi ge ren yao lian he san bei, cheng wei lan wei。 zhe da gai shi yin wei zuo zai mo zuo de ren, zui hou cai he, lun dao ta shi yao jing guo yi duan shi jian, suo yi rang ta lian he san bei, yi biao shi jing yi。 you ren ren wei lin shi tan lan de yi si, hai you ren shuo lin ji?], jiu xiang ba yi kuai tie fang jin huo zhong, ren wei ta neng chu se, zhe chun shi wu ji zhi tan。 you ci ke jian, tang chao ren zi ji ye bu da ming bai lan wei de zhen zheng yi si。” ye meng de de kan fa, ji shi ru ci。
zai wo kan lai, shang shu shuo fa, wei bi jiu shi zhe yang。 hou bai zai《 jiu lv》 zhong guan yu lian he san bei de ji zai, zhi shi he jiu shi de xun shu, zhe li na you lian yin de yi si ne? hou bai zhe xie hua ji you qu de hua, jian yu《 qi yan lu》 yi shu。《 tang shu· yi wen zhi》 zhu lu hou bai zhu《 qi yan lu》 shi juan,《 za yu》 wu juan, bing mei you zhu lu ta zhu you《 jiu lv》 yi shu。 su e de《 yan yi》 li yi yin yong le ye meng de de shuo fa。

ou yang gong ci guan
【 yuan wen】
ou yang gong zi bo zhou chu bing bu shang shu zhi qing zhou, ci mian zhi si①, yun:“ en dian chao you, qian zhuan po shu②。 chen jin zi qu chun you li bu shi lang zhuan zuo cheng, wei yu liang yue, you chao zhuan san zi, chu xing bu shang shu。 jin cai yu sui, you chao zhuan liang zi。 shang shu liu cao, yi sui zhi jian, chao zhuan qi wu。” lei jiang zhao bu cong qi qing③。 ci shi xi ning yuan nian wei gai guan zhi shi, jin ren duo bu neng xiao。 gai xi zhe zuo you cheng zai shang shu xia, suo wei zuo cheng chao san ci chu xing shu zhe, wei li gong、 li nai zhi xing ye。 xia yun you chao liang ci zhe, wei li hu bu nai zhi bing ye。 qi shang wei you li bu。 gu yan shang shu liu cao, chao zhuan qi wu yun。

【 zhu shi】
① ci mian zhi si: duo ci lian xu zou qing ci guan。
② qian zhuan po shu: sheng qian xu duo ci。
③ lei jiang zhao bu cong qi qing: chao ting lian ci xia zhao bu zhun xu ta ci guan。

【 yi wen】
ou yang xiu zi cong zai bo zhou( jin an hui bo xian) chu shou bing bu shang shu zhi qing zhou( jin shan dong wei fang) yi lai, lian xu zou qing ci guan。 ta zai shang shu zhong shuo:“ cheng meng huang shang te en juan nian, shi chen de yi duo ci jin sheng。 chen zi qu nian chun tian, you li bu shi lang zhuan wei zuo cheng, bu dao liang ge yue, you yue ci zhuan zi san deng, sheng wei xing bu shang shu。 ren xing bu shang shu dao xian zai gang guo yi nian de shi jian, you yue ci zhuan zi er deng。 shang shu sheng xia shu you liu cao, guan yuan de jin sheng, shi yan ge an zhao gong、 li、 xing、 hu、 bing、 li de zi xu jin xing de。 er chen zai yi nian zhi nei, lian xu yue ci zhuan zi wu deng。” ou yang xiu ci guan de shang shu, jie lian jin cheng le si ci。 chao ting kan dao zhi hou, jiu lian ci xia zhao bu zhun xu ta ci guan。 zhe shi shen zong xi ning yuan nian mei you jin xing guan zhi gai ge yi qian de shi, xian zai you hen duo ren dou bu zhi dao zhe ge qing kuang。 yin wei song dai guan zhi jiu zhi gui ding zuo cheng、 you cheng wei zai shang shu zhi xia。 suo wei zuo cheng yue ci zhuan zi san deng wei xing bu shang shu, shi shuo mei you jing guo gong bu、 li bu zhi jie zhuan wei xing bu shang shu。 ling wai, xia mian suo shuo yue ci zhuan zi liang deng, shi shuo mei you jing guo hu bu zhi jie zhuan wei bing bu。 zai bing bu de shang mian zhi you li bu。 suo yi ou yang xiu zai shang shu zhong shuo, zi ji shi zai shang shu liu cao zhong, lian xu yue ci zhuan zi you wu。

免责声明:「容斋四笔 卷九」本章内容出自「容斋随笔」,文笔优美俱佳,章节内容(即本文)收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

容斋四笔 卷九·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记