网站首页 > 古诗词 > 水调歌头·细数十年事

水调歌头·细数十年事

宋 范成大

古诗词:水调歌头·细数十年事原文翻译+全文注释译文+原著赏析

原文:

[宋] 范成大
细数十年事,十处过中秋。今年新梦,忽到黄鹤旧山头。老子个中不浅,此会天教重见,今古一南楼。星汉淡无色,玉镜独空浮。
敛秦烟,收楚雾,熨江流。关河离合,南北依旧照清愁。想见姮娥冷眼,应笑归来霜鬓,空敝黑貂裘。酾酒问蟾兔,肯去伴沧洲?

注释:


作品赏析:

【注释】:
此词作于淳熙四年(1177)中秋,这年五月作者因病辞去四川制置一职,乘舟东去。八月十四日至鄂州(今湖北武昌),十五日晚参加赴知州刘邦翰设于黄鹤山南楼的赏月宴会。《吴船录》云 :“天无纤云,月龟甚奇,江面如练,空水吞吐,平生所遇中秋佳月,似此夕亦有数。况复修南楼故事,老子于此兴复不浅也。⋯⋯作乐府诗一篇,俾鄂人传之。”
词云 :“细数十年事,十处过中秋 。”其实他是“十二年间十处见中秋”,在《吴船录》中他确是“细数”过中秋的十处地点。想起以往十处中秋情景,就为今夕提供了一个对比的对象。今夕如何?“今年新梦,忽到黄鹤旧山头 。”“ 新梦”,未曾料到 ,下以“ 忽到”照应,并传达了惊喜之情。“黄鹤旧山头”指黄鹤山,传说仙人王子安曾乘黄鹤过此,故名。中间嵌以一个“旧”字,似有这样意味:昔人已乘黄鹤去 ,今日我来仙地游 ,然则我也是仙矣,我之“新梦”、“忽到”,不也象乘黄鹤飘然而来吗 ?同时他写的《鄂州南楼》诗道 :“谁将玉笛弄中秋,黄鹤飞来识旧游。”也有此意味。“老子个中不浅,此会天教重见,今古一南楼 。”此地不仅是仙地,还留有历史遗迹 。东晋庾亮镇守武昌时 ,曾在秋夜登上此处的南楼,与僚属吟咏谈笑,高兴地说 :“老子于此处兴复不浅。”(《世说新语·容止》)显然这里以庚亮作比,又是重演九百年前的南楼会啊 。“江山留胜迹,我辈复登临 。”后人登临前人的旧地,除历史沧桑感外还会由仰慕而生出自豪感 ,古人做到的事我也做到了,何况作者此时地位亦复与庾亮不相上下。所以他也说:“老子于此兴复不浅也 !”“ 星汉淡无色,玉镜独空浮。”因为“天无纤云”,月明星稀,更显出那轮明月(玉镜)的明亮,它的亮色掩住了一切背景,使得它就象悬浮于空际一样。这两句是对月色的描写,不仅写出了“月色甚奇”,同时也写出了自己的怡情。“玉镜独空浮”,他的神思全然贯注到这轮明月上了,“独”,既表示了月在天际的存在,也表示了月在他心中的存在,他也要跟月一道“浮”了。大凡如此月夜,人们凭高望月,每每会生出超凡脱俗之感,何况在这仙迹胜地呢。写到这里,可以回答:“今夕如何”,真是平生少遇啊!
下阕仍写月色。“敛秦烟,收楚雾,熨江。”视野更开阔了。“秦”,泛指江北以外的地方,“楚”,指江汉一带。江北江南,长烟一空,皓月当空,月下的江流就象一匹熨平的白练,这景象又是多么柔美。“熨”字下得神奇,又十分生动,使人想起那种平滑之状,与苏轼“惟有一江明月碧琉璃 ”(《 虞美人·有美堂赠述古》)的比喻有异曲同工之妙。正当他神思飙举、游思漫疏之际,忽然清醒过来,面对现实 :“关河离合,南北依旧照清愁。”“离合”,这里用作偏义复词,意分裂。眼下情况仍然是:山河分裂,月光仿佛笼罩着无边的“ 清愁”。这“ 清愁”,既可以看作是作者的,也可以看作是今夜南北许多象作者这样满怀忧国之情的人的下样望月的人的。这两句是情绪的陡转,但也是有来路的。前面的“秦烟 ”、“ 楚雾”已暗示作者在放眼北南两方,就有可能产生河山之异的感触;起拍的“ 细数十年事”也有这样的内蕴,“十处过中秋”就有一处是在使金途中于睢阳过的,自在此时联想之中。注意句中的“依旧”,可指靖康之后 ,也可指自使金以后的八年。下面又联想到自己的身世:“想见姮娥冷眼 ,应笑归来霜鬓,空敝黑貂裘。“姮娥”,即嫦娥 。“空敝黑貂裘”,用苏秦事。苏秦游说秦王,“书十上而不行,黑貂之裘敝,终无成而归”(见《战国策·秦策》)。貂裘敝,形容奔走不止,穷困僚倒。
作者此时五十二岁 ,想起十多年间迁徙不定,“不胜漂泊之叹”(《吴船录》)。“归来”,指此次东归。这里借嫦娥嘲笑,抒发了自己华发已生、而功业无就的感慨,也流露出作者倦于风尘游官的心境。这与苏轼的“多情应笑我、早生华发”同,而与辛弃疾的“把酒问姮娥 ,被白发欺人奈何”(《 太常引·建康中秋》)异。辛词是主动问姮娥,向白发挑战,表达了作者强烈的进取精神 。辛词作于淳熙元年,当为成大所知,只是因经历、心境不同,面对同样的中秋明月而产生了不同的情思 。“ 酾酒问蟾兔,肯去伴沧洲?”“蟾兔”指月亮。“沧洲”,退隐之地,此指故乡 。《吴船录》谓:“余以病丐骸骨,傥恩旨垂允,自此归田园,带月荷锄,得遂此生矣。”此次东归他是打算退休的。
四年前他在桂林写的《中秋赋》有这样的话 :“月亦随予而四方兮,不择地而婵娟。⋯⋯知明年之何处兮,莞一笑而无眠 。”那时心情是激动兴奋的,现在乘舟东下,鲈乡在望,心情自是不同。举酒邀月,结伴沧洲,写出了他的向往,写出了他的思想上的清静,前面时事、身世引起的忧虑不安消泯了,他又可以尽心尽情地赏月了。
这首词的下阕也表现作者对国家分裂的哀怒,对岁月虚度的惋惜,统观全词,看来主要还是抒写自己赏月时的淋漓兴致和暂释官务的快慰。所以起笔便以“十处过中秋”起笔,又从神话、历史故事中生出丰富的想象,神气超怡,心胸高旷,以致后幅万里归来的痕乏也未影响它的情致。这首词的意境是豪放、阔大的,风格飘逸潇洒,语言流畅自如,可以看出它受到苏轼那首中秋同调词的影响。
拼音版对照
[ song] fan cheng da
xi shu shi nian shi, shi chu guo zhong qiu。 jin nian xin meng, hu dao huang he jiu shan tou。 lao zi ge zhong bu qian, ci hui tian jiao zhong jian, jin gu yi nan lou。 xing han dan wu se, yu jing du kong fu。
lian qin yan, shou chu wu, yun jiang liu。 guan he li he, nan bei yi jiu zhao qing chou。 xiang jian?? hu sou jia?π? gao ci? xu? zhan zhi han zhi manuЬ pu shu gan mang? xianグ duan zi xu?br />

zhu shi:


zuo pin shang xi:

【 zhu shi】:
ci ci zuo yu chun xi si nian(1177) zhong qiu, zhe nian wu yue zuo zhe yin bing ci qu si chuan zhi zhi yi zhi, cheng zhou dong qu。 ba yue shi si ri zhi e zhou( jin hu bei wu chang), shi wu ri wan can jia fu zhi zhou liu bang han she yu huang he shan nan lou de shang yue yan hui。《 wu chuan lu》 yun :“ tian wu xian yun, yue gui shen qi, jiang mian ru lian, kong shui tun tu, ping sheng suo yu zhong qiu jia yue, si ci xi yi you shu。 kuang fu xiu nan lou gu shi, lao zi yu ci xing fu bu qian ye。⋯⋯ zuo le fu shi yi pian, bi e ren chuan zhi。”
ci yun :“ xi shu shi nian shi, shi chu guo zhong qiu 。” qi shi ta shi“ shi er nian jian shi chu jian zhong qiu”, zai《 wu chuan lu》 zhong ta que shi“ xi shu” guo zhong qiu de shi chu di dian。 xiang qi yi wang shi chu zhong qiu qing jing, jiu wei jin xi ti gong le yi ge dui bi de dui xiang。 jin xi ru he?“ jin nian xin meng, hu dao huang he jiu shan tou 。”“ xin meng”, wei zeng liao dao , xia yi“ hu dao” zhao ying, bing chuan da le jing xi zhi qing。“ huang he jiu shan tou” zhi huang he shan, chuan shuo xian ren wang zi an zeng cheng huang he guo ci, gu ming。 zhong jian qian yi yi ge“ jiu” zi, si you zhe yang yi wei: xi ren yi cheng huang he qu , jin ri wo lai xian di you , ran ze wo ye shi xian yi, wo zhi“ xin meng”、“ hu dao”, bu ye xiang cheng huang he piao ran er lai ma ? tong shi ta xie de《 e zhou nan lou》 shi dao :“ shui jiang yu di nong zhong qiu, huang he fei lai shi jiu you。” ye you ci yi wei。“ lao zi ge zhong bu qian, ci hui tian jiao zhong jian, jin gu yi nan lou 。” ci di bu jin shi xian di, hai liu you li shi yi ji 。 dong jin yu liang zhen shou wu chang shi , zeng zai qiu ye deng shang ci chu de nan lou, yu liao shu yin yong tan xiao, gao xing di shuo :“ lao zi yu ci chu xing fu bu qian。”(《 shi shuo xin yu· rong zhi》) xian ran zhe li yi geng liang zuo bi, you shi zhong yan jiu bai nian qian de nan lou hui a 。“ jiang shan liu sheng ji, wo bei fu deng lin 。” hou ren deng lin qian ren de jiu di, chu li shi cang sang gan wai hai hui you yang mu er sheng chu zi hao gan , gu ren zuo dao de shi wo ye zuo dao le, he kuang zuo zhe ci shi di wei yi fu yu yu liang bu xiang shang xia。 suo yi ta ye shuo:“ lao zi yu ci xing fu bu qian ye !”“ xing han dan wu se, yu jing du kong fu。” yin wei“ tian wu xian yun”, yue ming xing xi, geng xian chu na lun ming yue( yu jing) de ming liang, ta de liang se yan zhu le yi qie bei jing, shi de ta jiu xiang xuan fu yu kong ji yi yang。 zhe liang ju shi dui yue se de miao xie, bu jin xie chu le“ yue se shen qi”, tong shi ye xie chu le zi ji de yi qing。“ yu jing du kong fu”, ta de shen si quan ran guan zhu dao zhe lun ming yue shang le,“ du”, ji biao shi le yue zai tian ji de cun zai, ye biao shi le yue zai ta xin zhong de cun zai, ta ye yao gen yue yi dao“ fu” le。 da fan ru ci yue ye, ren men ping gao wang yue, mei mei hui sheng chu chao fan tuo su zhi gan, he kuang zai zhe xian ji sheng di ne。 xie dao zhe li, ke yi hui da:“ jin xi ru he”, zhen shi ping sheng shao yu a!
xia que reng xie yue se。“ lian qin yan, shou chu wu, yun jiang。” shi ye geng kai kuo le。“ qin”, fan zhi jiang bei yi wai de di fang,“ chu”, zhi jiang han yi dai。 jiang bei jiang nan, chang yan yi kong, hao yue dang kong, yue xia de jiang liu jiu xiang yi pi yun ping de bai lian, zhe jing xiang you shi duo me rou mei。“ yun” zi xia de shen qi, you shi fen sheng dong, shi ren xiang qi na zhong ping hua zhi zhuang, yu su shi“ wei you yi jiang ming yue bi liu li ”(《 yu mei ren· you mei tang zeng shu gu》) de bi yu you yi qu tong gong zhi miao。 zheng dang ta shen si biao ju、 you si man shu zhi ji, hu ran qing xing guo lai, mian dui xian shi :“ guan he li he, nan bei yi jiu zhao qing chou。”“ li he”, zhe li yong zuo pian yi fu ci, yi fen lie。 yan xia qing kuang reng ran shi: shan he fen lie, yue guang fang fo long zhao zhe wu bian de“ qing chou”。 zhe“ qing chou”, ji ke yi kan zuo shi zuo zhe de, ye ke yi kan zuo shi jin ye nan bei xu duo xiang zuo zhe zhe yang man huai you guo zhi qing de ren de xia yang wang yue de ren de。 zhe liang ju shi qing xu de dou zhuan, dan ye shi you lai lu de。 qian mian de“ qin yan ”、“ chu wu” yi an shi zuo zhe zai fang yan bei nan liang fang, jiu you ke neng chan sheng he shan zhi yi de gan chu; qi pai de“ xi shu shi nian shi” ye you zhe yang de nei yun,“ shi chu guo zhong qiu” jiu you yi chu shi zai shi jin tu zhong yu sui yang guo de, zi zai ci shi lian xiang zhi zhong。 zhu yi ju zhong de“ yi jiu”, ke zhi jing kang zhi hou , ye ke zhi zi shi jin yi hou de ba nian。 xia mian you lian xiang dao zi ji de shen shi:“ xiang jian?? hu sou , ying xiao gui lai shuang bin, kong bi hei diao qiu。“?? zhen bao? cun xi 。“ kong bi hei diao qiu”, yong su qin shi。 su qin you shuo qin wang,“ shu shi shang er bu xing, hei diao zhi qiu bi, zhong wu cheng er gui”( jian《 zhan guo ce· qin ce》)。 diao qiu bi, xing rong ben zou bu zhi, qiong kun liao dao。
zuo zhe ci shi wu shi er sui , xiang qi shi duo nian jian qian xi bu ding,“ bu sheng piao bo zhi tan”(《 wu chuan lu》)。“ gui lai”, zhi ci ci dong gui。 zhe li jie chang e chao xiao, shu fa le zi ji hua fa yi sheng、 er gong ye wu jiu de gan kai, ye liu lu chu zuo zhe juan yu feng chen you guan de xin jing。 zhe yu su shi de“ duo qing ying xiao wo、 zao sheng hua fa” tong, er yu xin qi ji de“ ba jiu wen?? , bei bai fa qi ren nai he”(《 tai chang yin· jian kang zhong qiu》) yi。 xin ci shi zhu dong wen?? se? qiu zhui⑻ zong jian? xue huo su kun ka ke ye mu?【? 。 xin ci zuo yu chun xi yuan nian, dang wei cheng da suo zhi, zhi shi yin jing li、 xin jing bu tong, mian dui tong yang de zhong qiu ming yue er chan sheng le bu tong de qing si 。“ shai jiu wen chan tu, ken qu ban cang zhou?”“ chan tu” zhi yue liang。“ cang zhou”, tui yin zhi di, ci zhi gu xiang 。《 wu chuan lu》 wei:“ yu yi bing gai hai gu, tang en zhi chui yun, zi ci gui tian yuan, dai yue he chu, de sui ci sheng yi。” ci ci dong gui ta shi da suan tui xiu de。
si nian qian ta zai gui lin xie de《 zhong qiu fu》 you zhe yang de hua :“ yue yi sui yu er si fang xi, bu ze di er chan juan。⋯⋯ zhi ming nian zhi he chu xi, guan yi xiao er wu mian 。” na shi xin qing shi ji dong xing fen de, xian zai cheng zhou dong xia, lu xiang zai wang, xin qing zi shi bu tong。 ju jiu yao yue, jie ban cang zhou, xie chu le ta de xiang wang, xie chu le ta de si xiang shang de qing jing, qian mian shi shi、 shen shi yin qi de you lv bu an xiao min le, ta you ke yi jin xin jin qing di shang yue le。
zhe shou ci de xia que ye biao xian zuo zhe dui guo jia fen lie de ai nu, dui sui yue xu du de wan xi, tong guan quan ci, kan lai zhu yao hai shi shu xie zi ji shang yue shi de lin li xing zhi he zan shi guan wu de kuai wei。 suo yi qi bi bian yi“ shi chu guo zhong qiu” qi bi, you cong shen hua、 li shi gu shi zhong sheng chu feng fu de xiang xiang, shen qi chao yi, xin xiong gao kuang, yi zhi hou fu wan li gui lai de hen fa ye wei ying xiang ta de qing zhi。 zhe shou ci de yi jing shi hao fang、 kuo da de, feng ge piao yi xiao sa, yu yan liu chang zi ru, ke yi kan chu ta shou dao su shi na shou zhong qiu tong tiao ci de ying xiang。

欢迎读者提供注释翻译和赏析

水调歌头·细数十年事(宋 范成大)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文

免责声明:「水调歌头·细数十年事」是宋 范成大创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

古诗词推荐

  • 水调歌头·万里筹边处[宋] 范成大 万里筹边处,形胜压坤维。恍然旧观重见,鸳瓦拂参旗。夜夜东山衔月,日日西山横雪,白羽弄空晖。人语半霄碧,惊倒路傍儿。分弓了,看剑罢,倚兰时。苍茫平楚无际,千古锁烟霏。野旷岷嶓江动,天阔崤函云拥,太白暝中低。老矣汉都护,却望玉关...
  • 水调歌头·元日至人日[宋] 范成大 元日至人日,未有不阴时。新年叶气,无处人物不熙熙。万岁声从天下,一札恩随春到,光采动天鸡。寿域偏寰海,直过雪山西。 忆曾预,宣玉册,捧金卮。如今万里,魂梦空绕五云飞。想见大庭宫馆,重起三山楼观,双指赭黄衣。此会古无有,何止古...
  • 水调歌头·万里吴船泊[宋] 范成大 万里吴船泊,归访菊篱秋。(下缺) 注释:...
  • 水调歌头·万里桥边客[宋] 范成大 万里桥边客。(下缺) 注释:...
  • 水调歌头·万里汉都护[宋] 范成大 万里汉都护。(下缺) 注释:...
  • 菩萨蛮·客行忽到湘东驿[宋] 范成大 客行忽到湘东驿。明朝真是潇湘客。晴碧万重云。几时逢故人。 江南如塞北。别后书难得。先自雁来...
  • 菩萨蛮·黄梅时节春萧索[宋] 范成大 黄梅时节春萧索。越罗香润吴纱...
  • 菩萨蛮·雪林一夜收寒了[宋] 范成大 雪林一夜收寒了。东风恰向灯前到。今夕是何年。新春新月圆。绮丛香雾隔。犹记疏狂客。留取缕金旛。夜蛾相并看。 注释:...
  • 菩萨蛮·小轩今日开窗了[宋] 范成大 小轩今日开窗了。揉蓝染碧绿阶草。檐佩可怜风。杏梢烟雨红。飘零欢事少。鬓点吴霜早。天色不愁人。眼前无限春。 注释:...
  • 菩萨蛮·彤楼鼓密催金轮[宋] 范成大 彤楼鼓密催金钥。沉沉青琐重重幕。 宣唤晚朝天。五云笼暝烟。 风急东华路。暖扇遮微雨。 香雾扑人衣。上林乌满枝。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 白玉堂前绿绮疏。烛残歌罢困相扶。问人春思肯浓无。梦里粉香浮枕簟,觉来烟月满琴书。个浓情分更何如。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 红锦障泥杏叶鞯。解鞍呼渡忆当年。马骄不肯上航船。 茅店竹篱开席市,绛裙青袂断姜田。临平风物故依然。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 宝髻双双出绮丛。妆光梅影各春风。 收灯时候却相逢。鱼子笺中词宛转, 龙香拨上语玲珑。明朝车马莫西东。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 歙浦钱塘一水通。闲云如幕碧重重。吴山应在碧云东。无力海棠风淡荡,半眠官柳日葱茏。眼前春色为谁浓。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 送尽残春更出游。风前踪迹似沙鸥。浅斟低唱小淹留。月见西楼清夜醉,雨添南浦绿波愁。有人无计恋行舟。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 催下珠帘护绮丛。花枝红里烛枝红。烛光花影夜葱茏。锦地绣天香雾里,珠星璧月彩云中。人间别有几春风。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 倾坐东风百媚生。万红无语笑逢迎。照妆醒睡蜡烟轻。采蝀横斜春不夜,绛霞浓淡月微明。梦中重到锦官城。 注释:...
  • 浣溪沙[宋] 范成大 十里西畴熟稻香,槿花篱落竹丝长。垂垂山果挂青黄。浓雾知秋晨气润,薄云遮日午阴凉。不须飞盖护戎装。 注释: 作品赏析: 这首词写江村道中所见,描写了秋天的旅途观感及田园风光。 词的上阕写丰收的秋野景象,稻子香,槿花开,山果黄: “...
  • 鹧鸪天·楼观青红倚快晴[宋] 范成大 楼观青红倚快晴。惊看陆地涌蓬瀛。 南园花影笙歌地,东岭松风鼓角声。 山绕水,水萦城。柳边沙外古今情。 坐中更有挥毫客,一段风流画不成。 注释:...
  • 鹧鸪天·压蕊拈须粉作团[宋] 范成大 压蕊拈须粉作团。疏香辛苦颤朝寒。须知风月寻常见,不似层层带雪看。春髻重,晓眉弯。一枝斜并缕金旛。酒红不解东风冻,惊怪钗头玉燕乾。 注释:...

水调歌头·细数十年事·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记