网站首页 > 荀子 > 修身

修身

  见善,修然必以自存也;见不善,愀然必以自省也。善在身,介然必以自好也; 不善在身,菑然必以自恶也。故非我而当者,吾师也;是我而当者,吾友也;谄谀 我者,吾贼也。故君子隆师而亲友,以致恶其贼。好善无厌,受谏而能诫,虽欲无 进,得乎哉!小人反是:致乱而恶人之非己也;致不肖而欲人之贤己也;心如虎狼, 行如禽兽,而又恶人之贼己也。谄谀者亲,谏争者疏,修正为笑,至忠为贼,虽欲 无灭亡,得乎哉!诗曰:“嗡嗡呰呰,亦孔之哀。谋之其臧,则具是违;谋之不臧, 则具是依。”此之谓也。

  扁善之度--以治气养生,则后彭祖;以修身自名,则配尧禹。宜于时通,利 以处穷,礼信是也。凡用血气、志意、知虑,由礼则治通,不由礼则勃乱提僈;食 饮,衣服、居处、动静,由礼则和节,不由礼则触陷生疾;容貌、态度、进退、趋 行,由礼则雅,不由礼则夷固、僻违、庸众而野。故人无礼则不生,事无礼则不成, 国家无礼则不宁。诗曰:“礼仪卒度,笑语卒获。”此之谓也。

  以善先人者谓之教,以善和人者谓之顺;以不善先人者谓之谄,以不善和人者 谓之谀。是是非非谓之知,非是是非谓之愚。伤良曰谗,害良曰贼。是谓是,非谓 非曰直。窃货曰盗,匿行曰诈,易言曰诞。趣舍无定谓之无常。保利弃义谓之至贼。 多闻曰博,少闻曰浅。多见曰闲,少见曰陋。难进曰偍,易忘曰漏。少而理曰治, 多而乱曰秏。

  治气养心之术:血气刚强,则柔之以调和;知虑渐深,则一之以易良;勇胆猛 戾,则辅之以道顺;齐给便利,则节之以动止;狭隘褊小,则廓之以广大;卑湿重 迟贪利,则抗之以高志;庸众驽散,则劫之以师友;怠慢僄弃,则照之以祸灾;愚 款端悫,则合之以礼乐,通之以思索。凡治气养心之术,莫径由礼,莫要得师,莫 神一好。夫是之谓治气养心之术也。

  志意修则骄富贵,道义重则轻王公;内省而外物轻矣。传曰:“君子役物,小 人役于物。”此之谓矣。身劳而心安,为之;利少而义多,为之;事乱君而通,不 如事穷君而顺焉。故良农不为水旱不耕,良贾不为折阅不市,士君子不为贫穷怠乎 道。

  体恭敬而心忠信,术礼义而情爱人;横行天下,虽困四夷,人莫不贵。劳苦之 事则争先,饶乐之事则能让,端悫诚信,拘守而详;横行天下,虽困四夷,人莫不 任。体倨固而心埶诈,术顺墨而精杂污;横行天下,虽达四方,人莫不贱。劳苦之 事则偷儒转脱,饶乐之事则佞兑而不曲,辟违而不悫,程役而不录:横行天下,虽 达四方,人莫不弃。

  行而供冀,非渍淖也;行而俯项,非击戾也;偶视而先俯,非恐惧也。然夫士 欲独修其身,不以得罪于比俗之人也。

  夫骥一日而千里,驽马十驾,则亦及之矣。将以穷无穷,逐无极与?其折骨绝 筋,终身不可以相及也。将有所止之,则千里虽远,亦或迟、或速、或先、或后, 胡为乎其不可以相及也!不识步道者,将以穷无穷,逐无极与?意亦有所止之与? 夫“坚白”、“同异”、“有厚无厚”之察,非不察也,然而君子不辩,止之也。 倚魁之行,非不难也,然而君子不行,止之也。故学曰迟。彼止而待我,我行而就 之,则亦或迟、或速、或先、或后,胡为乎其不可以同至也!故蹞步而不休,跛鳖 千里;累土而不辍,丘山崇成。厌其源,开其渎,江河可竭。一进一退,一左一右, 六骥不致。彼人之才性之相县也,岂若跛鳖之与六骥足哉!然而跛鳖致之,六骥不 致,是无它故焉,或为之,或不为尔!道虽迩,不行不至;事虽小,不为不成。其 为人也多暇日者,其出入不远矣。

  好法而行,士也;笃志而体,君子也;齐明而不竭,圣人也。人无法,则伥伥 然;有法而无志其义,则渠渠然;依乎法,而又深其类,然后温温然。

  礼者、所以正身也,师者、所以正礼也。无礼何以正身?无师吾安知礼之为是 也?礼然而然,则是情安礼也;师云而云,则是知若师也。情安礼,知若师,则是 圣人也。故非礼,是无法也;非师,是无师也。不是师法,而好自用,譬之是犹以 盲辨色,以聋辨声也,舍乱妄无为也。故学也者,礼法也。夫师、以身为正仪,而 贵自安者也。诗云:“不识不知,顺帝之则。”此之谓也。

  端悫顺弟,则可谓善少者矣;加好学逊敏焉,则有钧无上,可以为君子者矣。 偷儒惮事,无廉耻而嗜乎饮食,则可谓恶少者矣;加愓悍而不顺,险贼而不弟焉, 则可谓不详少者矣,虽陷刑戮可也。老老而壮者归焉,不穷穷而通者积焉,行乎冥 冥而施乎无报,而贤不肖一焉。人有此三行,虽有大过,天其不遂乎!

  君子之求利也略,其远害也早,其避辱也惧,其行道理也勇。君子贫穷而志广, 富贵而体恭,安燕而血气不惰,劳倦而容貌不枯,怒不过夺,喜不过予。君子贫穷 而志广,隆仁也;富贵而体恭,杀埶也;安燕而血气不衰,柬理也;劳倦而容貌不 枯,好交也;怒不过夺,喜不过予,是法胜私也。书曰:“无有作好,遵王之道。 无有作恶,遵王之路。”此言君子之能以公义胜私欲也。

拼音版对照

   jian shan, xiu ran bi yi zi cun ye; jian bu shan, qiao ran bi yi zi sheng ye。 shan zai shen, jie ran bi yi zi hao ye; bu shan zai shen,? ran bi yi zi e ye。 gu fei wo er dang zhe, wu shi ye; shi wo er dang zhe, wu you ye; chan yu wo zhe, wu zei ye。 gu jun zi long shi er qin you, yi zhi e qi zei。 hao shan wu yan, shou jian er neng jie, sui yu wu jin, de hu zai! xiao ren fan shi: zhi luan er e ren zhi fei ji ye; zhi bu xiao er yu ren zhi xian ji ye; xin ru hu lang, xing ru qin shou, er you e ren zhi zei ji ye。 chan yu zhe qin, jian zheng zhe shu, xiu zheng wei xiao, zhi zhong wei zei, sui yu wu mie wang, de hu zai! shi yue:“ weng weng?? mao? nie zi?АD bi? huang ai? yin ling qiaoィ huang bi? hun ai ze ju shi yi。” ci zhi wei ye。

   bian shan zhi du-- yi zhi qi yang sheng, ze hou peng zu; yi xiu shen zi ming, ze pei yao yu。 yi yu shi tong, li yi chu qiong, li xin shi ye。 fan yong xue qi、 zhi yi、 zhi lv, you li ze zhi tong, bu you li ze bo luan ti?K; shi yin, yi fu、 ju chu、 dong jing, you li ze he jie, bu you li ze chu xian sheng ji; rong mao、 tai du、 jin tui、 qu xing, you li ze ya, bu you li ze yi gu、 pi wei、 yong zhong er ye。 gu ren wu li ze bu sheng, shi wu li ze bu cheng, guo jia wu li ze bu ning。 shi yue:“ li yi zu du, xiao yu zu huo。” ci zhi wei ye。

   yi shan xian ren zhe wei zhi jiao, yi shan he ren zhe wei zhi shun; yi bu shan xian ren zhe wei zhi chan, yi bu shan he ren zhe wei zhi yu。 shi shi fei fei wei zhi zhi, fei shi shi fei wei zhi yu。 shang liang yue chan, hai liang yue zei。 shi wei shi, fei wei fei yue zhi。 qie huo yue dao, ni xing yue zha, yi yan yue dan。 qu she wu ding wei zhi wu chang。 bao li qi yi wei zhi zhi zei。 duo wen yue bo, shao wen yue qian。 duo jian yue xian, shao jian yue lou。 nan jin yue?ǎ? zi? huan?I yu? dui hui wei duo er luan yue?。

   zhi qi yang xin zhi shu: xue qi gang qiang, ze rou zhi yi tiao he; zhi lv jian shen, ze yi zhi yi yi liang; yong dan meng li, ze fu zhi yi dao shun; qi gei bian li, ze jie zhi yi dong zhi; xia ai bian xiao, ze kuo zhi yi guang da; bei shi zhong chi tan li, ze kang zhi yi gao zhi; yong zhong nu san, ze jie zhi yi shi you; dai man?G qi, ze zhao zhi yi huo zai; yu kuan duan que, ze he zhi yi li le, tong zhi yi si suo。 fan zhi qi yang xin zhi shu, mo jing you li, mo yao de shi, mo shen yi hao。 fu shi zhi wei zhi qi yang xin zhi shu ye。

   zhi yi xiu ze jiao fu gui, dao yi zhong ze qing wang gong; nei sheng er wai wu qing yi。 chuan yue:“ jun zi yi wu, xiao ren yi yu wu。” ci zhi wei yi。 shen lao er xin an, wei zhi; li shao er yi duo, wei zhi; shi luan jun er tong, bu ru shi qiong jun er shun yan。 gu liang nong bu wei shui han bu geng, liang jia bu wei zhe yue bu shi, shi jun zi bu wei pin qiong dai hu dao。

   ti gong jing er xin zhong xin, shu li yi er qing ai ren; heng xing tian xia, sui kun si yi, ren mo bu gui。 lao ku zhi shi ze zheng xian, rao le zhi shi ze neng rang, duan que cheng xin, ju shou er xiang; heng xing tian xia, sui kun si yi, ren mo bu ren。 ti ju gu er xin? su?? bo chen??? you jia huan lou xing yu long? wu sou mu jian? si? huan?@ tu di shi ze tou ru zhuan tuo, rao le zhi shi ze ning dui er bu qu, pi wei er bu que, cheng yi er bu lu: heng xing tian xia, sui da si fang, ren mo bu qi。

   xing er gong ji, fei zi nao ye; xing er fu xiang, fei ji li ye; ou shi er xian fu, fei kong ju ye。 ran fu shi yu du xiu qi shen, bu yi de zui yu bi su zhi ren ye。

   fu ji yi ri er qian li, nu ma shi jia, ze yi ji zhi yi。 jiang yi qiong wu qiong, zhu wu ji yu? qi zhe gu jue jin, zhong shen bu ke yi xiang ji ye。 jiang you suo zhi zhi, ze qian li sui yuan, yi huo chi、 huo su、 huo xian、 huo hou, hu wei hu qi bu ke yi xiang ji ye! bu shi bu dao zhe, jiang yi qiong wu qiong, zhu wu ji yu? yi yi you suo zhi zhi yu? fu“ jian bai”、“ tong yi”、“ you hou wu hou” zhi cha, fei bu cha ye, ran er jun zi bu bian, zhi zhi ye。 yi kui zhi xing, fei bu nan ye, ran er jun zi bu xing, zhi zhi ye。 gu xue yue chi。 bi zhi er dai wo, wo xing er jiu zhi, ze yi huo chi、 huo su、 huo xian、 huo hou, hu wei hu qi bu ke yi tong zhi ye! gu? bu er bu xiu, bo bie qian li; lei tu er bu chuo, qiu shan chong cheng。 yan qi yuan, kai qi du, jiang he ke jie。 yi jin yi tui, yi zuo yi you, liu ji bu zhi。 bi ren zhi cai xing zhi xiang xian ye, qi ruo bo bie zhi yu liu ji zu zai! ran er bo bie zhi zhi, liu ji bu zhi, shi wu ta gu yan, huo wei zhi, huo bu wei er! dao sui er, bu xing bu zhi; shi sui xiao, bu wei bu cheng。 qi wei ren ye duo xia ri zhe, qi chu ru bu yuan yi。

   hao fa er xing, shi ye; du zhi er ti, jun zi ye; qi ming er bu jie, sheng ren ye。 ren wu fa, ze chang chang ran; you fa er wu zhi qi yi, ze qu qu ran; yi hu fa, er you shen qi lei, ran hou wen wen ran。

   li zhe、 suo yi zheng shen ye, shi zhe、 suo yi zheng li ye。 wu li he yi zheng shen? wu shi wu an zhi li zhi wei shi ye? li ran er ran, ze shi qing an li ye; shi yun er yun, ze shi zhi ruo shi ye。 qing an li, zhi ruo shi, ze shi sheng ren ye。 gu fei li, shi wu fa ye; fei shi, shi wu shi ye。 bu shi shi fa, er hao zi yong, pi zhi shi you yi mang bian se, yi long bian sheng ye, she luan wang wu wei ye。 gu xue ye zhe, li fa ye。 fu shi、 yi shen wei zheng yi, er gui zi an zhe ye。 shi yun:“ bu shi bu zhi, shun di zhi ze。” ci zhi wei ye。

   duan que shun di, ze ke wei shan shao zhe yi; jia hao xue xun min yan, ze you jun wu shang, ke yi wei jun zi zhe yi。 tou ru dan shi, wu lian chi er shi hu yin shi, ze ke wei e shao zhe yi; jia? zhan fan? huang chang? zhao zhu? huai zhu sang ze ke wei bu xiang shao zhe yi, sui xian xing lu ke ye。 lao lao er zhuang zhe gui yan, bu qiong qiong er tong zhe ji yan, xing hu ming ming er shi hu wu bao, er xian bu xiao yi yan。 ren you ci san xing, sui you da guo, tian qi bu sui hu!

   jun zi zhi qiu li ye lve, qi yuan hai ye zao, qi bi ru ye ju, qi xing dao li ye yong。 jun zi pin qiong er zhi guang, fu gui er ti gong, an yan er xue qi bu duo, lao juan er rong mao bu ku, nu bu guo duo, xi bu guo yu。 jun zi pin qiong er zhi guang, long ren ye; fu gui er ti gong, sha? sou bo hua can lou??? huangィ? fa wo bo huan tu fan? ba bo ku, hao jiao ye; nu bu guo duo, xi bu guo yu, shi fa sheng si ye。 shu yue:“ wu you zuo hao, zun wang zhi dao。 wu you zuo e, zun wang zhi lu。” ci yan jun zi zhi neng yi gong yi sheng si yu ye。

免责声明:「修身」本章内容出自「荀子」,文笔优美俱佳,章节内容(即本文)收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

修身·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记