网站首页 > 古诗词 > 除夜有怀

除夜有怀

唐 崔涂

古诗词:除夜有怀原文翻译+全文注释译文+原著赏析

原文:

[唐] 崔涂
迢递三巴路,羁危万里身。
乱山残雪夜,孤烛异乡春。
渐与骨肉远,转于僮仆亲。
那堪正漂泊,明日岁华新。

注释:

【1】除夜:除夕,即阴历十二月最后一天的晚上。有些版本作“除夜有怀”。
【2】迢(tiáo)递:遥远的样子。汉末益州牧刘璋设“巴郡”、“巴东”、“巴西”三郡,故有“三巴”之说,今四川省东部地区。
【3】三巴:巴郡、巴东、巴西的合称。相当今四川嘉陵江和綦江流域以东的大部分地区。后亦多泛指四川。
【4】羁(jī)危:指漂泊于三巴的艰险之地。羁:寄寓异乡;危:艰危困苦。
【5】万里身:此身离家万里之外,路途遥远。
【6】残雪:残余的积雪。
【7】孤烛:一支烛。这并非实指,而是说自己在这除夕之夜,孤独独照,更感到离家万里的异乡人了。有些版本引作“孤烛异乡人”或“孤独异乡人”
【8】骨肉:指有血统关系的骨肉亲人。
【9】僮(tóng):未成年的仆人。
【10】亲:亲近。
【11】那堪(kān):哪能受得了。
【12】岁华:年华。

作品赏析:

崔涂曾长期流落于湘、蜀一带,此诗为诗人客居四川时所作。此诗抒写诗人避乱流离巴蜀,旅途之中适逢除夕之夜的惨淡心情。全诗核心是一个“悲”字。
首联“迢递三巴路,羁危万里身”,写离乡的遥远和旅途的艰辛:感叹三巴道路的迢远,感叹与故乡的万里相隔。诗人只身流离万里之外,举目无可亲之人,生活的艰辛,生命的危险,如影随形地纠缠着他。“迢递”“羁危”用字精炼而准确,让人顿感起笔之突兀。同时,“三巴路”“万里身”又显得气象宏大,真可谓“蜀道之难难于上青天”,生动地反映出巴蜀的山川形势。虽是深挚地抒发飘泊天涯的无限情怀,却并不给人以萧瑟的感觉。
颔联“乱山残雪夜,孤烛异乡春”,具体地描绘出了异乡除夜的凄凉。住所外面,是覆盖着残雪的乱山;屋里,孤零零的一支蜡烛陪伴着诗人。“乱山”、“残雪”既是写旅居的环境,也是在烘托诗人除夕之夜的纷乱、凄凉的心清。写山用一“乱”字,展现其杂乱的形态,借以写诗人诸事纷杂的心态;写雪用一“残”字,既扣住了时令,又写出残冬余寒未消,借以表现心境的凄冷。此二字皆诗人匠心运筹、刻意锤炼的笔墨。“孤烛”二字也具有很强的表现力,往年过除夕,合家团聚,虽说生逢乱世,节日清贫,总还是快慰的;如今过除夕,却是独自一人处在异乡,论相伴者,只有无言的蜡烛,而蜡烛又是孤独一支,“孤烛”照孤客,孤客对“孤烛”,物态人情,相互映衬,有力地揭示出诗人孤苦的心境。此句与马戴的《灞上秋居》“落叶他乡树,寒灯独夜人”一句,可谓是异曲同工,同样扣人心弦,读来令人心碎。
颈联“渐与骨肉远,转于僮仆亲”,真切地写出了久别家乡之人常有的亲疏情感。文字虽直朴,道情却非常细腻曲折。在家时,有骨肉相伴,自然感觉不到僮仆的可亲之处;如今飘泊在外,远离了亲人,与骨肉远隔,无法与亲人们一同迎接新年,故而对于身边朝夕相处的僮仆才倍感亲近,同时也为除夕增添了一些欢乐。对僮仆感情的转变,固然是好事,但这也暗中陈述诗人当时处境的寂寞孤独和生活的拮据困窘。诗人用笔巧妙,明写“情亲”之乐,暗道羁旅之苦,于无字之处发出一片浩叹。此联语言质朴,感情细腻,与第二联互相映衬,真挚感人。
尾联“那堪正飘泊,明日岁华新”,归结本题意旨,言不堪在这飘泊的生涯里过此除夕,想到明日又增一岁不禁愁苦万分。所以,诗人寄希望于新年,祈祷不再漂泊流离,显得顺理成章,真切自然。这种结尾统摄了全篇的情感,把叹羁旅、思故乡、念骨肉、感孤独诸多纷杂的心绪归为“那堪”二字,以强化之,又用“明日岁华新”把这些思绪框定在“除夜”,意境鲜明,结构严谨。句中的“明日”紧扣题中的“除夜”二字,于篇末点题,强烈地表达了诗人不堪忍受的异乡飘泊,希望早日结束羁旅生涯的愿望。离愁乡思,发泄无余。
全诗语言朴素,铅华皆无,于平实之处涌动真情,意境苍凉,语言工丽,感情真挚,刻画细腻,情韵幽绝,感人至深。“乱山”一联堪称佳句,令人回味无穷。
拼音版对照
[ tang] cui tu
tiao di san ba lu, ji wei wan li shen。
luan shan can xue ye, gu zhu yi xiang chun。
jian yu gu rou yuan, zhuan yu tong pu qin。
na kan zheng piao bo, ming ri sui hua xin。

zhu shi:

【1】 chu ye: chu xi, ji yin li shi er yue zui hou yi tian de wan shang。 you xie ban ben zuo“ chu ye you huai”。
【2】 tiao(tiáo) di: yao yuan de yang zi。 han mo yi zhou mu liu zhang she“ ba jun”、“ ba dong”、“ ba xi” san jun, gu you“ san ba” zhi shuo, jin si chuan sheng dong bu di qu。
【3】 san ba: ba jun、 ba dong、 ba xi de he cheng。 xiang dang jin si chuan jia ling jiang he qi jiang liu yu yi dong de da bu fen di qu。 hou yi duo fan zhi si chuan。
【4】 ji(jī) wei: zhi piao bo yu san ba de jian xian zhi di。 ji: ji yu yi xiang; wei: jian wei kun ku。
【5】 wan li shen: ci shen li jia wan li zhi wai, lu tu yao yuan。
【6】 can xue: can yu de ji xue。
【7】 gu zhu: yi zhi zhu。 zhe bing fei shi zhi, er shi shuo zi ji zai zhe chu xi zhi ye, gu du du zhao, geng gan dao li jia wan li de yi xiang ren le。 you xie ban ben yin zuo“ gu zhu yi xiang ren” huo“ gu du yi xiang ren”
【8】 gu rou: zhi you xue tong guan xi de gu rou qin ren。
【9】 tong(tóng): wei cheng nian de pu ren。
【10】 qin: qin jin。
【11】 na kan(kān): na neng shou de le。
【12】 sui hua: nian hua。

zuo pin shang xi:

cui tu zeng chang qi liu luo yu xiang、 shu yi dai, ci shi wei shi ren ke ju si chuan shi suo zuo。 ci shi shu xie shi ren bi luan liu li ba shu, lv tu zhi zhong shi feng chu xi zhi ye de can dan xin qing。 quan shi he xin shi yi ge“ bei” zi。
shou lian“ tiao di san ba lu, ji wei wan li shen”, xie li xiang de yao yuan he lv tu de jian xin: gan tan san ba dao lu de tiao yuan, gan tan yu gu xiang de wan li xiang ge。 shi ren zhi shen liu li wan li zhi wai, ju mu wu ke qin zhi ren, sheng huo de jian xin, sheng ming de wei xian, ru ying sui xing di jiu chan zhe ta。“ tiao di”“ ji wei” yong zi jing lian er zhun que, rang ren dun gan qi bi zhi tu wu。 tong shi,“ san ba lu”“ wan li shen” you xian de qi xiang hong da, zhen ke wei“ shu dao zhi nan nan yu shang qing tian”, sheng dong di fan ying chu ba shu de shan chuan xing shi。 sui shi shen zhi di shu fa piao bo tian ya de wu xian qing huai, que bing bu gei ren yi xiao se de gan jiao。
han lian“ luan shan can xue ye, gu zhu yi xiang chun”, ju ti di miao hui chu le yi xiang chu ye de qi liang。 zhu suo wai mian, shi fu gai zhe can xue de luan shan; wu li, gu ling ling de yi zhi la zhu pei ban zhe shi ren。“ luan shan”、“ can xue” ji shi xie lv ju de huan jing, ye shi zai hong tuo shi ren chu xi zhi ye de fen luan、 qi liang de xin qing。 xie shan yong yi“ luan” zi, zhan xian qi za luan de xing tai, jie yi xie shi ren zhu shi fen za de xin tai; xie xue yong yi“ can” zi, ji kou zhu le shi ling, you xie chu can dong yu han wei xiao, jie yi biao xian xin jing de qi leng。 ci er zi jie shi ren jiang xin yun chou、 ke yi chui lian de bi mo。“ gu zhu” er zi ye ju you hen qiang de biao xian li, wang nian guo chu xi, he jia tuan ju, sui shuo sheng feng luan shi, jie ri qing pin, zong hai shi kuai wei de; ru jin guo chu xi, que shi du zi yi ren chu zai yi xiang, lun xiang ban zhe, zhi you wu yan de la zhu, er la zhu you shi gu du yi zhi,“ gu zhu” zhao gu ke, gu ke dui“ gu zhu”, wu tai ren qing, xiang hu ying chen, you li di jie shi chu shi ren gu ku de xin jing。 ci ju yu ma dai de《 ba shang qiu ju》“ luo ye ta xiang shu, han deng du ye ren” yi ju, ke wei shi yi qu tong gong, tong yang kou ren xin xian, du lai ling ren xin sui。
jing lian“ jian yu gu rou yuan, zhuan yu tong pu qin”, zhen qie di xie chu le jiu bie jia xiang zhi ren chang you de qin shu qing gan。 wen zi sui zhi pu, dao qing que fei chang xi ni qu zhe。 zai jia shi, you gu rou xiang ban, zi ran gan jiao bu dao tong pu de ke qin zhi chu; ru jin piao bo zai wai, yuan li le qin ren, yu gu rou yuan ge, wu fa yu qin ren men yi tong ying jie xin nian, gu er dui yu shen bian chao xi xiang chu de tong pu cai bei gan qin jin, tong shi ye wei chu xi zeng tian le yi xie huan le。 dui tong pu gan qing de zhuan bian, gu ran shi hao shi, dan zhe ye an zhong chen shu shi ren dang shi chu jing de ji mo gu du he sheng huo de jie ju kun jiong。 shi ren yong bi qiao miao, ming xie“ qing qin” zhi le, an dao ji lv zhi ku, yu wu zi zhi chu fa chu yi pian hao tan。 ci lian yu yan zhi pu, gan qing xi ni, yu di er lian hu xiang ying chen, zhen zhi gan ren。
wei lian“ na kan zheng piao bo, ming ri sui hua xin”, gui jie ben ti yi zhi, yan bu kan zai zhe piao bo de sheng ya li guo ci chu xi, xiang dao ming ri you zeng yi sui bu jin chou ku wan fen。 suo yi, shi ren ji xi wang yu xin nian, qi dao bu zai piao bo liu li, xian de shun li cheng zhang, zhen qie zi ran。 zhe zhong jie wei tong she le quan pian de qing gan, ba tan ji lv、 si gu xiang、 nian gu rou、 gan gu du zhu duo fen za de xin xu gui wei“ na kan” er zi, yi qiang hua zhi, you yong“ ming ri sui hua xin” ba zhe xie si xu kuang ding zai“ chu ye”, yi jing xian ming, jie gou yan jin。 ju zhong de“ ming ri” jin kou ti zhong de“ chu ye” er zi, yu pian mo dian ti, qiang lie di biao da le shi ren bu kan ren shou de yi xiang piao bo, xi wang zao ri jie shu ji lv sheng ya de yuan wang。 li chou xiang si, fa xie wu yu。
quan shi yu yan pu su, qian hua jie wu, yu ping shi zhi chu yong dong zhen qing, yi jing cang liang, yu yan gong li, gan qing zhen zhi, ke hua xi ni, qing yun you jue, gan ren zhi shen。“ luan shan” yi lian kan cheng jia ju, ling ren hui wei wu qiong。

欢迎读者提供注释翻译和赏析

除夜有怀(唐 崔涂)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文

免责声明:「除夜有怀」是唐 崔涂创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

古诗词推荐

  • 孤雁[唐] 崔涂 湘浦离应晚,边城去已孤。如何万里计,只在一枝芦。 迥起波摇楚,寒栖月映蒲。不知天畔侣,何处下平芜? 几行归去尽,片影独何之。暮雨相呼失,寒塘独下迟。 渚云低暗度,关月冷遥随。未必逢矰缴,孤飞自可疑。 注释:...
  • 孤雁[唐] 崔涂 几行归塞尽,念尔独何之。 暮雨相呼失,寒塘欲下迟。 渚云低暗度,关月冷相随。 未必逢矰缴,孤飞自可疑。 注释: 作品赏析: 【注释】: 矰:短箭;缴:系箭的丝绳。 【简析】: 这首诗题名《孤雁》,全篇皆实赋孤雁,“诗眼”就是一个“孤”...
  • 赠头陀僧[唐] 张乔 自说年深别石桥,遍游灵迹熟南朝。已知世路皆虚幻, 不觉空门是寂寥。沧海附船浮浪久,碧山寻塔上云遥。 如今竹院藏衰老,一点寒灯弟子烧。 注释:...
  • 赠河南诗友[唐] 张乔 山东令族玉无尘,裁剪烟花笔下春。 不把瑶华借风月,洛阳才子更何人。 注释:...
  • [唐] 张乔 剪雨裁烟一节秋,落梅杨柳曲中愁。 尊前暂借殷勤看,明日曾闻向陇头。 注释:...
  • 春日游曲江[唐] 张乔 日暖鸳鸯拍浪春,蒹葭浦际聚青蘋。 若论来往乡心切,须是烟波岛上人。 注释:...
  • 寄清越上人(一作寄山僧)[唐] 张乔 大道本来无所染,白云那得有心期。 远公独刻莲花漏,犹向空山礼六时。 注释:...
  • 猿(一作长安赠猿)[唐] 张乔 挂月栖云向楚林,取来全是为清音。 谁知系在黄金索,翻畏侯家不敢吟。 注释:...
  • 无题(一作赠友人)[唐] 张乔 九霄无诏下,何事触清尘。宅带松萝僻,身惟猿鸟亲。 吟看仙掌月,期有洞庭人。莫问烟霞句,悬知见岳神。 注释:...
  • 题小松(一作移)[唐] 张乔 松子落何年,纤枝长水边。斫开深涧雪,移出远林烟。 带月栖幽鸟,兼花灌冷泉。微风动清韵,闲听罢琴眠。 注释:...
  • 送三传赴长城尉(一作送前辈读三传任长城尉[唐] 张乔 登科精鲁史,为尉及良时。高论穷诸国,长才并几司。 地倾流水疾,山叠过云迟。暇日琴书畔,何人对手棋。 注释:...
  • 将归江淮书(一作冬归有感)[唐] 张乔 东风摇众木,即有看花期。紫陌频来日,沧洲独去时。 郡因兵役苦,家为海翻移。未老多如此,那堪鬓不衰。 注释:...
  • 送友人进士许棠(一本无进士二字)[唐] 张乔 离乡积岁年,归路远依然。夜火山头市,春江树杪船。 干戈愁鬓改,瘴疠喜家全。何处营甘旨,潮涛浸薄田。 注释:...
  • 题郑侍御蓝田别业[唐] 张乔 秋山清若水,吟客静于僧。小径通商岭,高窗见杜陵。 云霞朝入镜,猿鸟夜窥灯。许作前峰侣,终来寄上层。 注释:...
  • 和薛监察题兴善寺古松(薛一作崔)[唐] 张乔 种在法王城,前朝古寺名。瘦根盘地远,香吹入云清。 鹤动池台影,僧禅雨雪声。看来人旋老,因此叹浮生。 注释:...
  • 送僧雅觉归东海(一作海东)[唐] 张乔 山川心地内,一念即千重。老别关中寺,禅归海外峰。 鸟行来有路,帆影去无踪。几夜波涛息,先闻本国钟。 注释:...
  • 经隐岩旧居(一作怀旧游)[唐] 张乔 夜久村落静,徘徊杨柳津。青山犹有路,明月已无人。 梦寐空前事,星霜倦此身。尝期结茅处,来往蹑遗尘。 注释:...
  • 题(一作游)灵山寺[唐] 张乔 树凉清岛寺,虚阁敞禅扉。四面闲云入,中流独鸟归。 湖平幽径近,船泊夜灯微。一宿秋风里,烟波隔捣衣。 注释:...
  • 游华山云际寺(一作游少华山甘露寺)[唐] 张乔 少华中峰寺,高秋众景归。地连秦塞起,河隔晋山微。 晚木蝉相应,凉天雁并飞。殷勤记岩石,只恐再来...
  • 题终南山白鹤观[唐] 张乔 上彻炼丹峰,求玄意未穷。古坛青草合,往事白云空。 仙境日月外,帝乡烟雾中。人间足烦暑,欲去恋松风。 注释:...

除夜有怀·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记
删文留言-版权及免责声明