水调歌头·秋色渐将晚
宋 叶梦得
古诗词:水调歌头·秋色渐将晚原文翻译+全文注释译文+原著赏析
原文:
[宋] 叶梦得秋色渐将晚,霜信报黄花。小窗低户深映,微路绕欹斜。为问山翁何事,坐看流年轻度,拚却鬓双华。徙倚望沧海,天净水明霞。
念平昔,空飘荡,遍天涯。归来三径重扫,松竹本吾家。却恨悲风时起,冉冉云间新雁,边马怨胡笳。谁似东山老,谈笑静胡沙。
注释:
作品赏析:
【注释】:靖康之难前,叶梦得几次因获罪于宦官而落职闲居。在其晚年,他退居于风景如画的写程卞山。该地北临太湖,奇石封列,又有数万藏书。他终日读书赏景,啸咏自娱,生活极为悠闲。可是,面对着日益严重的边患和腐败的朝政,他于心难平,不能忘却抗金战事 ,始终牵挂着国家安危 ,此词即为叶氏自叙平生、抒写怀抱工作。词的上片写词人的闲居生活,下片写作者虽在家闲居,却对国事忧心忡忡。
上片起首两句点明时令。黄花盛开报来了霜降的消息,正是秋高气爽的时候。写秋景,一般多写得萧瑟,衰飒,这里却把秋景写得很美,反映出词人的开朗胸怀,其实,他的内心并不是怎么平静的,它是在为下边的抒发感慨作势。三、四两句,点明住地:简朴的房子 ,掩映在黄花丛中 ,外边环绕着蜿蜒的小道。这是个幽静偏僻的所在 ,很适合于过隐居生活。
“为问”三句,为词人的内心独自;意谓自己乃隐居山林的老翁,不甘心闲居而又只能空耗流光,徒增白发。此三句委婉曲折地表达出词人对朝政的不满,抒写出自己壮志难酬、英雄空老的沉重感喟。歇拍两句写词人走出了“小窗低户 ”,沿着崎岖的小路来到了太湖边上,凝视着浩茫无际的沧海一般的湖波,天宇澄净,绮丽的彩霞在波光里闪动 。此二句看似闲适、冲淡,却孕育着词人心中更为动荡的情感波澜。
过片二句从空间上再一次感叹自己的一事无成。“归来 ”两句化用陶渊明《 归去来辞》“三径就荒,松竹犹存 ”。“本 ”字表现自己归隐的决心。下边陡转 :“却恨悲风时起,冉冉云间新雁,边马怨胡笳。”他郁结于心的就是这个“恨”——恨的是在萧萧的寒风里 ,从北向南的新雁带来了边疆的讯息 :强敌压境 ,边马哀怨 。这里化用蔡琰《 悲愤诗》“胡笳动兮边马鸣 ,孤雁归兮声嘤嘤!”但换用“恨”、“悲”、“怨”几个字,就显得比原诗更加苍凉激楚,构成了这几句词语的基调,唱出了自己的心声,流露出对于当朝割让大片土地换取偏安局面的不满情绪。就是这个大恨梗塞于胸 ,使得他“ 小窗低户”,不能安居;黄花、松竹无心观赏;万顷碧波也无意领略。结拍两句隐然以从隐居的东山进入仕途并取得淝水之战胜利的东晋名相谢安自况,抒写了自己虽退隐而心怀天下的情怀。这两句是从李白的《永王东巡歌 》“但用东山谢安石,为君谈笑静胡沙”化来,表现了作者念念不忘收复失地的抗金意志。但着以“谁似”二字,又透露出自己愿为谢安而不可得的感慨。
在词人的晚年,退隐与国事是矛盾的:他想在卞山以山水自娱,但又无法忘怀国家的安危,时刻惦念着抗金战事。这种矛盾而又痛苦的心态,在此词中得到了集中体现。在词人矛盾复杂的感情中,对国家命运的关注是主要的,所以词的末句才显得激越凄楚而慷慨悲凉。
拼音版对照
[ song] ye meng de
qiu se jian jiang wan, shuang xin bao huang hua。 xiao chuang di hu shen ying, wei lu rao qi xie。 wei wen shan weng he shi, zuo kan liu nian qing du, pin que bin shuang hua。 xi yi wang cang hai, tian jing shui ming xia。
nian ping xi, kong piao dang, bian tian ya。 gui lai san jing zhong sao, song zhu ben wu jia。 que hen bei feng shi qi, ran ran yun jian xin yan, bian ma yuan hu jia。 shui si dong shan lao, tan xiao jing hu sha。
jing kang zhi nan qian, ye meng de ji ci yin huo zui yu huan guan er luo zhi xian ju。 zai qi wan nian, ta tui ju yu feng jing ru hua de xie cheng bian shan。 gai di bei lin tai hu, qi shi feng lie, you you shu wan zang shu。 ta zhong ri du shu shang jing, xiao yong zi yu, sheng huo ji wei you xian。 ke shi, mian dui zhe ri yi yan zhong de bian huan he fu bai de chao zheng, ta yu xin nan ping, bu neng wang que kang jin zhan shi , shi zhong qian gua zhe guo jia an wei , ci ci ji wei ye shi zi xu ping sheng、 shu xie huai bao gong zuo。 ci de shang pian xie ci ren de xian ju sheng huo, xia pian xie zuo zhe sui zai jia xian ju, que dui guo shi you xin chong chong。
shang pian qi shou liang ju dian ming shi ling。 huang hua sheng kai bao lai le shuang jiang de xiao xi, zheng shi qiu gao qi shuang de shi hou。 xie qiu jing, yi ban duo xie de xiao se, shuai sa, zhe li que ba qiu jing xie de hen mei, fan ying chu ci ren de kai lang xiong huai, qi shi, ta de nei xin bing bu shi zen me ping jing de, ta shi zai wei xia bian de shu fa gan kai zuo shi。 san、 si liang ju, dian ming zhu di: jian pu de fang zi , yan ying zai huang hua cong zhong , wai bian huan rao zhe wan yan de xiao dao。 zhe shi ge you jing pian pi de suo zai , hen shi he yu guo yin ju sheng huo。
“ wei wen” san ju, wei ci ren de nei xin du zi; yi wei zi ji nai yin ju shan lin de lao weng, bu gan xin xian ju er you zhi neng kong hao liu guang, tu zeng bai fa。 ci san ju wei wan qu zhe di biao da chu ci ren dui chao zheng de bu man, shu xie chu zi ji zhuang zhi nan chou、 ying xiong kong lao de chen zhong gan kui。 xie pai liang ju xie ci ren zou chu le“ xiao chuang di hu ”, yan zhe qi qu de xiao lu lai dao le tai hu bian shang, ning shi zhe hao mang wu ji de cang hai yi ban de hu bo, tian yu cheng jing, qi li de cai xia zai bo guang li shan dong 。 ci er ju kan si xian shi、 chong dan, que yun yu zhe ci ren xin zhong geng wei dong dang de qing gan bo lan。
guo pian er ju cong kong jian shang zai yi ci gan tan zi ji de yi shi wu cheng。“ gui lai ” liang ju hua yong tao yuan ming《 gui qu lai ci》“ san jing jiu huang, song zhu you cun ”。“ ben ” zi biao xian zi ji gui yin de jue xin。 xia bian dou zhuan :“ que hen bei feng shi qi, ran ran yun jian xin yan, bian ma yuan hu jia。” ta yu jie yu xin de jiu shi zhe ge“ hen”—— hen de shi zai xiao xiao de han feng li , cong bei xiang nan de xin yan dai lai le bian jiang de xun xi : qiang di ya jing , bian ma ai yuan 。 zhe li hua yong cai yan《 bei fen shi》“ hu jia dong xi bian ma ming , gu yan gui xi sheng ying ying!” dan huan yong“ hen”、“ bei”、“ yuan” ji ge zi, jiu xian de bi yuan shi geng jia cang liang ji chu, gou cheng le zhe ji ju ci yu de ji tiao, chang chu le zi ji de xin sheng, liu lu chu dui yu dang chao ge rang da pian tu di huan qu pian an ju mian de bu man qing xu。 jiu shi zhe ge da hen geng sai yu xiong , shi de ta“ xiao chuang di hu”, bu neng an ju; huang hua、 song zhu wu xin guan shang; wan qing bi bo ye wu yi ling lve。 jie pai liang ju yin ran yi cong yin ju de dong shan jin ru shi tu bing qu de fei shui zhi zhan sheng li de dong jin ming xiang xie an zi kuang, shu xie le zi ji sui tui yin er xin huai tian xia de qing huai。 zhe liang ju shi cong li bai de《 yong wang dong xun ge 》“ dan yong dong shan xie an shi, wei jun tan xiao jing hu sha” hua lai, biao xian le zuo zhe nian nian bu wang shou fu shi di de kang jin yi zhi。 dan zhe yi“ shui si” er zi, you tou lu chu zi ji yuan wei xie an er bu ke de de gan kai。
zai ci ren de wan nian, tui yin yu guo shi shi mao dun de: ta xiang zai bian shan yi shan shui zi yu, dan you wu fa wang huai guo jia de an wei, shi ke dian nian zhe kang jin zhan shi。 zhe zhong mao dun er you tong ku de xin tai, zai ci ci zhong de dao le ji zhong ti xian。 zai ci ren mao dun fu za de gan qing zhong, dui guo jia ming yun de guan zhu shi zhu yao de, suo yi ci de mo ju cai xian de ji yue qi chu er kang kai bei liang。
qiu se jian jiang wan, shuang xin bao huang hua。 xiao chuang di hu shen ying, wei lu rao qi xie。 wei wen shan weng he shi, zuo kan liu nian qing du, pin que bin shuang hua。 xi yi wang cang hai, tian jing shui ming xia。
nian ping xi, kong piao dang, bian tian ya。 gui lai san jing zhong sao, song zhu ben wu jia。 que hen bei feng shi qi, ran ran yun jian xin yan, bian ma yuan hu jia。 shui si dong shan lao, tan xiao jing hu sha。
zhu shi:
zuo pin shang xi:
【 zhu shi】:jing kang zhi nan qian, ye meng de ji ci yin huo zui yu huan guan er luo zhi xian ju。 zai qi wan nian, ta tui ju yu feng jing ru hua de xie cheng bian shan。 gai di bei lin tai hu, qi shi feng lie, you you shu wan zang shu。 ta zhong ri du shu shang jing, xiao yong zi yu, sheng huo ji wei you xian。 ke shi, mian dui zhe ri yi yan zhong de bian huan he fu bai de chao zheng, ta yu xin nan ping, bu neng wang que kang jin zhan shi , shi zhong qian gua zhe guo jia an wei , ci ci ji wei ye shi zi xu ping sheng、 shu xie huai bao gong zuo。 ci de shang pian xie ci ren de xian ju sheng huo, xia pian xie zuo zhe sui zai jia xian ju, que dui guo shi you xin chong chong。
shang pian qi shou liang ju dian ming shi ling。 huang hua sheng kai bao lai le shuang jiang de xiao xi, zheng shi qiu gao qi shuang de shi hou。 xie qiu jing, yi ban duo xie de xiao se, shuai sa, zhe li que ba qiu jing xie de hen mei, fan ying chu ci ren de kai lang xiong huai, qi shi, ta de nei xin bing bu shi zen me ping jing de, ta shi zai wei xia bian de shu fa gan kai zuo shi。 san、 si liang ju, dian ming zhu di: jian pu de fang zi , yan ying zai huang hua cong zhong , wai bian huan rao zhe wan yan de xiao dao。 zhe shi ge you jing pian pi de suo zai , hen shi he yu guo yin ju sheng huo。
“ wei wen” san ju, wei ci ren de nei xin du zi; yi wei zi ji nai yin ju shan lin de lao weng, bu gan xin xian ju er you zhi neng kong hao liu guang, tu zeng bai fa。 ci san ju wei wan qu zhe di biao da chu ci ren dui chao zheng de bu man, shu xie chu zi ji zhuang zhi nan chou、 ying xiong kong lao de chen zhong gan kui。 xie pai liang ju xie ci ren zou chu le“ xiao chuang di hu ”, yan zhe qi qu de xiao lu lai dao le tai hu bian shang, ning shi zhe hao mang wu ji de cang hai yi ban de hu bo, tian yu cheng jing, qi li de cai xia zai bo guang li shan dong 。 ci er ju kan si xian shi、 chong dan, que yun yu zhe ci ren xin zhong geng wei dong dang de qing gan bo lan。
guo pian er ju cong kong jian shang zai yi ci gan tan zi ji de yi shi wu cheng。“ gui lai ” liang ju hua yong tao yuan ming《 gui qu lai ci》“ san jing jiu huang, song zhu you cun ”。“ ben ” zi biao xian zi ji gui yin de jue xin。 xia bian dou zhuan :“ que hen bei feng shi qi, ran ran yun jian xin yan, bian ma yuan hu jia。” ta yu jie yu xin de jiu shi zhe ge“ hen”—— hen de shi zai xiao xiao de han feng li , cong bei xiang nan de xin yan dai lai le bian jiang de xun xi : qiang di ya jing , bian ma ai yuan 。 zhe li hua yong cai yan《 bei fen shi》“ hu jia dong xi bian ma ming , gu yan gui xi sheng ying ying!” dan huan yong“ hen”、“ bei”、“ yuan” ji ge zi, jiu xian de bi yuan shi geng jia cang liang ji chu, gou cheng le zhe ji ju ci yu de ji tiao, chang chu le zi ji de xin sheng, liu lu chu dui yu dang chao ge rang da pian tu di huan qu pian an ju mian de bu man qing xu。 jiu shi zhe ge da hen geng sai yu xiong , shi de ta“ xiao chuang di hu”, bu neng an ju; huang hua、 song zhu wu xin guan shang; wan qing bi bo ye wu yi ling lve。 jie pai liang ju yin ran yi cong yin ju de dong shan jin ru shi tu bing qu de fei shui zhi zhan sheng li de dong jin ming xiang xie an zi kuang, shu xie le zi ji sui tui yin er xin huai tian xia de qing huai。 zhe liang ju shi cong li bai de《 yong wang dong xun ge 》“ dan yong dong shan xie an shi, wei jun tan xiao jing hu sha” hua lai, biao xian le zuo zhe nian nian bu wang shou fu shi di de kang jin yi zhi。 dan zhe yi“ shui si” er zi, you tou lu chu zi ji yuan wei xie an er bu ke de de gan kai。
zai ci ren de wan nian, tui yin yu guo shi shi mao dun de: ta xiang zai bian shan yi shan shui zi yu, dan you wu fa wang huai guo jia de an wei, shi ke dian nian zhe kang jin zhan shi。 zhe zhong mao dun er you tong ku de xin tai, zai ci ci zhong de dao le ji zhong ti xian。 zai ci ren mao dun fu za de gan qing zhong, dui guo jia ming yun de guan zhu shi zhu yao de, suo yi ci de mo ju cai xian de ji yue qi chu er kang kai bei liang。
欢迎读者提供注释翻译和赏析
水调歌头·秋色渐将晚(宋 叶梦得)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文查看(叶梦得)更多诗文
免责声明:「水调歌头·秋色渐将晚」是宋 叶梦得创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
古诗词推荐
- 水调歌头·河汉下平野
[宋] 叶梦得 河汉下平野,香雾卷西风。倚空千嶂横起,银阙正当中。常恨年年此夜,醉倒歌呼谁和,何事偶君同。莫恨岁华晚,容易感梧桐。揽清影,君试与,问天公。遥知玉斧初斫,重到广寒宫。付与孤光千里,不遣微云点缀,为我洗长空。老去狂犹在,应未笑衰...
- 水调歌头·今古几流转
[宋] 叶梦得 今古几流转,身世两奔忙。那知一丘一壑,何处不堪藏。须信超然物外,容易扁舟相踵,分占水云乡。雅志真无负,来日故应长。问骐骥,空矫首,为谁昂。冥鸿天际,尘事分付一轻芒。认取骚人生此,但有轻蓬短楫,多制芰荷裳。一笑陶彭泽,千载贺知...
- 水调歌头·修眉扫遥碧
[宋] 叶梦得 修眉扫遥碧,清镜走回流。堤外柳烟深浅,碧瓦起朱楼。分付平云千里,包卷骚人遗思,春色入帘钩。桃李尽无语,波影动兰舟。念谢公,平生志,在沧洲。登临漫怀风景,佳处每难酬。却叹从来贤士,如我与公多矣,名迹竟谁留。惟有尊前醉,何必问消...
- 水调歌头·江海渺千里
[宋] 叶梦得 江海渺千里,飘荡叹流年。等闲匹马相过,乘兴却翛然。十载悲欢如梦,抚掌惊呼相语,往事尽飞烟。此会真难偶,此醉且留连。酒方半,谁轻使,动离弦。我歌未阕公去,明日复山川。空有高城危槛,缥缈当筵清唱,馀响落尊前。细雨黄花後,飞雁点遥...
- 水调歌头·渺渺楚天阔
[宋] 叶梦得 渺渺楚天阔,秋水去无穷。两淮不辨牛马,轻浪舞回风。独倚高台一笑,圉圉游鱼来往,还戏此波中。危栏对千里,落日照澄空。子非我,安知我,意真同。鹏飞鲲化何有,沧海漫冲融。堪笑磻溪遣老,白首直钩溪畔,岁晚忽衰翁。功业竟安在,徒自兆非...
- 题宣化寺道光上人居
[唐] 李涉 二十年前不系身,草堂曾与雪为邻。 常思和尚当时语,衣钵留将与此人。 注释:...
- 奉宣慰使鱼十四郎
[唐] 李涉 年才二十众知名,孤鹤仪容彻骨清。 口传天语来人世,却逐祥云上玉京。 注释:...
- 六叹(集已载三首)
[唐] 李涉 蓬莱岛边采珠客,西望人寰星汉隔。千重叠浪耸云高, 万里平沙连月白。海中洞穴寻难极,水底鲛人半相识。 玄蚌初开影暂明,骊龙欲近威难逼。辛苦风涛白首期, 得珠却恨求珠时。隋侯殁世几千载,只今薄俗空嗤嗤。 燕王爱贤筑金台,四方豪俊承风来...
- 秋夜题夷陵水馆
[唐] 李涉 凝碧初高海气秋,桂轮斜落到江楼。 三更浦上巴歌歇,山影沉沉水不流。 注释:...
- 酬彭伉
[唐] 李涉 公孙阁里见君初,衣锦南归二十馀。 莫叹屈声犹未展,同年今日在中书。 注释:...
- 葺夷陵幽居
[唐] 李涉 负郭依山一径深,万竿如朿翠沉沉。 从来爱物多成癖,辛苦移家为竹林。 注释:...
- 经溳川馆寄使府群公
[唐] 李涉 溳川水竹十家余,渔艇蓬门对岸居。 大胜尘中走鞍马,与他军府判文书。 注释:...
- 再至长安
[唐] 李涉 十年谪宦鬼方人,三遇鸿恩始到秦。 今日九衢骑马望,却疑浑是刹那身。 注释:...
- 谴谪康州先寄弟渤
[唐] 李涉 唯将直道信苍苍,可料无名抵宪章。 阴骘却应先有谓,已交鸿雁早随阳。 注释:...
- 湘妃庙
[唐] 李涉 斑竹林边有古祠,鸟啼花发尽堪悲。 当时惆怅同今日,南北行人可得知。 注释:...
- 黄葵花
[唐] 李涉 此花莫遣俗人看,新染鹅黄色未乾。 好逐秋风上天去,紫阳宫女要头冠。 注释:...
- 送孙尧夫赴举
[唐] 李涉 自说轩皇息战威,万方无复事戎衣。 却教孙子藏兵法,空把文章向礼闱。 注释:...
- 送颜觉赴举
[唐] 李涉 颜子将才应四科,料量时辈更谁过。 居然一片荆山玉,可怕无人是卞和。 注释:...
- 再谪夷陵题长乐寺
[唐] 李涉 当时谪宦向夷陵,愿得身闲便作僧。 谁知渐渐因缘重,羞见长燃一盏灯。 注释:...
- 谢王连州送海阳图
[唐] 李涉 谢家为郡实风流,画得青山寄楚囚。 惊起草堂寒气晚,海阳潮水到床头。 注释:...