卷耳

先秦 诗经

古诗词:卷耳原文翻译+全文注释译文+原著赏析

原文:

[先秦] 诗经
采采卷耳,不盈顷筐。
嗟我怀人,寘[1]彼周行。

陟彼崔嵬,我马虺隤[2]。
我姑酌彼金罍[3],维以不永怀。

陟彼高冈,我马玄黄。
我姑酌彼兕觥,维以不永伤。

陟彼砠[4]矣,我马瘏[5]矣。
我仆痡[6]矣,云何吁矣!

注释:


作品赏析:

【注释】:

卷耳:野菜名,嫩苗可当菜吃
[1]:同置
陟:登高。[2]:虺隤:音灰颓,疲惫
[3]:酒尊
玄黄:马过劳而视力模糊
兕觥:音四公,犀牛角制的大酒杯
[4]:音居,有土有石的山丘
[5]:音途,疲病。
[6]:音扑,疲病。

卷耳.后妃之志也.又当辅佐君子.求贤审官.知臣下之勤劳.内有进贤之志.而无险詖私谒之心.朝夕思念.至于忧勤也.
-------------------------------------------------
1.采采:毛传作采摘解,朱熹《诗集传》云:"非一采也。"而马瑞辰《毛诗传笺通释》则认为是状野草"盛多之貌"。卷耳:又名苍耳,菊科一年生草本植物,果实呈枣核形,上有钩刺,名"苍耳子",可做药用。嫩苗可食。
2.顷筐:浅而易盈的竹筐。一说斜口筐。
3.嗟:语助词,或谓叹息声。
4.寘(zhì至):搁置。周行(hánɡ 杭):环绕的道路,特指大道。
5.陟:升;登。彼:指示代名词。崔嵬(wéi 违):山高不平。
6.虺隤(huī tuí灰颓):疲极而病。
7.姑:姑且。罍(léi 雷):器名,青铜制,用以盛酒和水。
8.永怀:长久思念。
9.玄黄:马过劳而视力模糊。
10.兕觥(sì ɡōnɡ 四公):一说野牛角制的酒杯,一说"觥"是青铜做的牛形酒器。
11.永伤:长久思念。
12.砠(jū 居):有土的石山,或谓山中险阻之地。
13.瘏(tú 途):因劳致病,马疲病不能前行。
14.痡(pū 扑):因劳致病,人过劳不能走路。
15.云:语助词。云何:奈何,奈之何。吁(xū 虚):忧愁。

题解:采摘卷耳的女子,怀念离家亲人,设想他途中种种困顿情况,以寄离思。

译文:
采呀采呀采卷耳,
半天不满一小筐。
我啊想念心上人,
菜筐弃在大路旁。

攀那高高土石山,
马儿足疲神颓丧。
且先斟满金壶酒,
慰我离思与忧伤。

登上高高山脊梁,
马儿腿软已迷茫。
且先斟满大杯酒,
免我心中长悲伤。

艰难攀登乱石冈,
马儿累坏倒一旁,
仆人精疲力又竭,
无奈愁思聚心上!

【赏析】
  《卷耳》是一篇抒写怀人情感的名作。其佳妙处尤其表现在它匠心独运的篇章结构上。旧说如“后妃怀文王”、“文王怀贤”、“妻子怀念征夫”、“征夫怀念妻子”诸说,都把诗中的怀人情感解释为单向的;另外,日本的青木正儿和我国的《诗经》专家孙作云还提出过《卷耳》是由两首残简的诗合为一诗的看法。这些看法反映出对《卷耳》篇章佳妙布局认识不足的缺陷。

  《卷耳》四章,第一章是以思念征夫的妇女的口吻来写的;后三章则是以思家念归的备受旅途辛劳的男子的口吻来写的。犹如一场表演着的戏剧,男女主人公各自的内心独白在同一场景同一时段中展开。诗人坚决地隐去了“女曰”、“士曰”一类的提示词,让戏剧冲突表现得更为强烈,让男女主人公“思怀”的内心感受交融合一。首章女子的独白呼唤着远行的男子,“不盈顷筐”的卷耳被弃在“周行”——通向远方的大路的一旁。顺着女子的呼唤,备受辛苦的男子满怀愁思地出现;对应着“周行”,他正行进在崔嵬的山间。一、二两章的句式结构也因此呈现着明显的对比和反差。第三章是对第二章的复沓,带有变化的复沓是《诗经》中最常见的章法结构特征,这种复沓可以想象为是一种合唱或重唱,它强有力地增加了抒情的效果,开拓补充了意境,稳定地再现了音乐的主题旋律。第四章从内容分析仍是男子口吻,但与二、三章相差很大。我把这类《诗经》中经常用的手法称为单行章断,比如《召南·采蘩》、《行露》,《周南·葛覃》、《汉广》、《汝坟》等诗中都有此类手法。这类手法是合唱形式的遗存,可以想像这是幕后回荡的男声合唱。其作用是渲染烘托诗篇的气氛,增强表演的效果。

  《卷耳》的语言是优美自然的。诗人能够熟练地运用当时的民谣套语。《周易·归妹三·上六》:“女承筐,无实;士刲羊,无血。”“女承筐,无实”正与《卷耳》首句“采采卷耳,不盈顷筐”对应。把民谣用作套语,像一个套子一样放在诗章句首,为诗奠定韵脚、句式的基础和情感思绪的习惯性暗示,这是《诗经》的起兴手法的一例。诗人善于用实境描画来衬托情感。旅途的艰难是通过对山的险阻的描摹直接反映出来的:诗人用了“崔嵬”、“高冈”、“砠”等词语。而旅途的痛苦则是通过对马的神情的刻画间接表现出来的:诗人用了“虺隤”、“玄黄”、“瘏矣”等词语。而描摹山、刻画马都意在衬托出行者怀人思归的惆怅。“我姑酌彼金罍”、“我姑酌彼兕觥”,以酒浇愁,便是正面对这种悲愁的心态提示。全诗的最后是以一种已类化的自问自答体收场的:“云何?吁矣!”它既是对前两章“不永怀”、“不永伤”的承接,也是以“吁”一字对全诗进行的总结,点名“愁”的主题,堪称诗眼。

  怀人是世间永恒的情感主题,这一主题跨越了具体的人和事,它本身成了历代诗人吟咏的好题目。《卷耳》为我国诗歌长河中蔚为壮观的一支——怀人诗开了一个好头。其深远影响光泽后世。当我们吟咏徐陵《关山月》、张仲素《春归思》、杜甫《月夜》、王维《九月九日忆山东兄弟》、元好问《客意》等抒写离愁别绪、怀人思乡的诗歌名篇时,都可以回首寻味《卷耳》的意境。 (朱渊清)
拼音版对照
[ xian qin] shi jing
cai cai juan er, bu ying qing kuang。
jie wo huai ren,??[1] bi zhou xing。

zhi bi cui wei, wo ma hui?[2]。
wo gu zhuo bi jin?[3], wei yi bu yong huai。

zhi bi gao gang, wo ma xuan huang。
wo gu zhuo bi si gong, wei yi bu yong shang。

zhi bi?[4] yi, wo ma?[5] yi。
wo pu?[6] yi, yun he xu yi!

zhu shi:


zuo pin shang xi:

【 zhu shi】:

juan er: ye cai ming, nen miao ke dang cai chi
[1]: tong zhi
zhi: deng gao。[2]: hui?: yin hui tui, pi bei
[3]: jiu zun
xuan huang: ma guo lao er shi li mo hu
si gong: yin si gong, xi niu jiao zhi de da jiu bei
[4]: yin ju, you tu you shi de shan qiu
[5]: yin tu, pi bing。
[6]: yin pu, pi bing。

juan er. hou fei zhi zhi ye. you dang fu zuo jun zi. qiu xian shen guan. zhi chen xia zhi qin lao. nei you jin xian zhi zhi. er wu xian? si ye zhi xin. chao xi si nian. zhi yu you qin ye.
-------------------------------------------------
1. cai cai: mao chuan zuo cai zhai jie, zhu xi《 shi ji chuan》 yun:" fei yi cai ye。" er ma rui chen《 mao shi chuan jian tong shi》 ze ren wei shi zhuang ye cao" sheng duo zhi mao"。 juan er: you ming cang er, ju ke yi nian sheng cao ben zhi wu, guo shi cheng zao he xing, shang you gou ci, ming" cang er zi", ke zuo yao yong。 nen miao ke shi。
2. qing kuang: qian er yi ying de zhu kuang。 yi shuo xie kou kuang。
3. jie: yu zhu ci, huo wei tan xi sheng。
4.??(zhì zhi): ge zhi。 zhou xing(hánɡ hang): huan rao de dao lu, te zhi da dao。
5. zhi: sheng; deng。 bi: zhi shi dai ming ci。 cui wei(wéi wei): shan gao bu ping。
6. hui?(huī tuí hui tui): pi ji er bing。
7. gu: gu qie。?(léi lei): qi ming, qing tong zhi, yong yi sheng jiu he shui。
8. yong huai: chang jiu si nian。
9. xuan huang: ma guo lao er shi li mo hu。
10. si gong(sì ɡōnɡ si gong): yi shuo ye niu jiao zhi de jiu bei, yi shuo" gong" shi qing tong zuo de niu xing jiu qi。
11. yong shang: chang jiu si nian。
12.?(jū ju): you tu de shi shan, huo wei shan zhong xian zu zhi di。
13.?(tú tu): yin lao zhi bing, ma pi bing bu neng qian xing。
14.?(pū pu): yin lao zhi bing, ren guo lao bu neng zou lu。
15. yun: yu zhu ci。 yun he: nai he, nai zhi he。 xu(xū xu): you chou。

ti jie: cai zhai juan er de nv zi, huai nian li jia qin ren, she xiang ta tu zhong zhong zhong kun dun qing kuang, yi ji li si。

yi wen:
cai ya cai ya cai juan er,
ban tian bu man yi xiao kuang。
wo a xiang nian xin shang ren,
cai kuang qi zai da lu pang。

pan na gao gao tu shi shan,
ma er zu pi shen tui sang。
qie xian zhen man jin hu jiu,
wei wo li si yu you shang。

deng shang gao gao shan ji liang,
ma er tui ruan yi mi mang。
qie xian zhen man da bei jiu,
mian wo xin zhong chang bei shang。

jian nan pan deng luan shi gang,
ma er lei huai dao yi pang,
pu ren jing pi li you jie,
wu nai chou si ju xin shang!

【 shang xi】
  《 juan er》 shi yi pian shu xie huai ren qing gan de ming zuo。 qi jia miao chu you qi biao xian zai ta jiang xin du yun de pian zhang jie gou shang。 jiu shuo ru“ hou fei huai wen wang”、“ wen wang huai xian”、“ qi zi huai nian zheng fu”、“ zheng fu huai nian qi zi” zhu shuo, dou ba shi zhong de huai ren qing gan jie shi wei dan xiang de; ling wai, ri ben de qing mu zheng er he wo guo de《 shi jing》 zhuan jia sun zuo yun hai ti chu guo《 juan er》 shi you liang shou can jian de shi he wei yi shi de kan fa。 zhe xie kan fa fan ying chu dui《 juan er》 pian zhang jia miao bu ju ren shi bu zu de que xian。

  《 juan er》 si zhang, di yi zhang shi yi si nian zheng fu de fu nv de kou wen lai xie de; hou san zhang ze shi yi si jia nian gui de bei shou lv tu xin lao de nan zi de kou wen lai xie de。 you ru yi chang biao yan zhe de xi ju, nan nv zhu ren gong ge zi de nei xin du bai zai tong yi chang jing tong yi shi duan zhong zhan kai。 shi ren jian jue di yin qu le“ nv yue”、“ shi yue” yi lei de ti shi ci, rang xi ju chong tu biao xian de geng wei qiang lie, rang nan nv zhu ren gong“ si huai” de nei xin gan shou jiao rong he yi。 shou zhang nv zi de du bai hu huan zhe yuan xing de nan zi,“ bu ying qing kuang” de juan er bei qi zai“ zhou xing”—— tong xiang yuan fang de da lu de yi pang。 shun zhe nv zi de hu huan, bei shou xin ku de nan zi man huai chou si di chu xian; dui ying zhe“ zhou xing”, ta zheng xing jin zai cui wei de shan jian。 yi、 er liang zhang de ju shi jie gou ye yin ci cheng xian zhe ming xian de dui bi he fan cha。 di san zhang shi dui di er zhang de fu ta, dai you bian hua de fu ta shi《 shi jing》 zhong zui chang jian de zhang fa jie gou te zheng, zhe zhong fu ta ke yi xiang xiang wei shi yi zhong he chang huo zhong chang, ta qiang you li di zeng jia le shu qing de xiao guo, kai tuo bu chong le yi jing, wen ding di zai xian le yin le de zhu ti xuan lv。 di si zhang cong nei rong fen xi reng shi nan zi kou wen, dan yu er、 san zhang xiang cha hen da。 wo ba zhe lei《 shi jing》 zhong jing chang yong de shou fa cheng wei dan xing zhang duan, bi ru《 zhao nan· cai fan》、《 xing lu》,《 zhou nan· ge tan》、《 han guang》、《 ru fen》 deng shi zhong dou you ci lei shou fa。 zhe lei shou fa shi he chang xing shi de yi cun, ke yi xiang xiang zhe shi mu hou hui dang de nan sheng he chang。 qi zuo yong shi xuan ran hong tuo shi pian de qi fen, zeng qiang biao yan de xiao guo。

  《 juan er》 de yu yan shi you mei zi ran de。 shi ren neng gou shu lian di yun yong dang shi de min yao tao yu。《 zhou yi· gui mei san· shang liu》:“ nv cheng kuang, wu shi; shi?l yang, wu xue。”“ nv cheng kuang, wu shi” zheng yu《 juan er》 shou ju“ cai cai juan er, bu ying qing kuang” dui ying。 ba min yao yong zuo tao yu, xiang yi ge tao zi yi yang fang zai shi zhang ju shou, wei shi dian ding yun jiao、 ju shi de ji chu he qing gan si xu de xi guan xing an shi, zhe shi《 shi jing》 de qi xing shou fa de yi li。 shi ren shan yu yong shi jing miao hua lai chen tuo qing gan。 lv tu de jian nan shi tong guo dui shan de xian zu de miao mo zhi jie fan ying chu lai de: shi ren yong le“ cui wei”、“ gao gang”、“?” deng ci yu。 er lv tu de tong ku ze shi tong guo dui ma de shen qing de ke hua jian jie biao xian chu lai de: shi ren yong le“ hui?”、“ xuan huang”、“? yi” deng ci yu。 er miao mo shan、 ke hua ma dou yi zai chen tuo chu xing zhe huai ren si gui de chou chang。“ wo gu zhuo bi jin?”、“ wo gu zhuo bi si gong”, yi jiu jiao chou, bian shi zheng mian dui zhe zhong bei chou de xin tai ti shi。 quan shi de zui hou shi yi yi zhong yi lei hua de zi wen zi da ti shou chang de:“ yun he? xu yi!” ta ji shi dui qian liang zhang“ bu yong huai”、“ bu yong shang” de cheng jie, ye shi yi“ xu” yi zi dui quan shi jin xing de zong jie, dian ming“ chou” de zhu ti, kan cheng shi yan。

   huai ren shi shi jian yong heng de qing gan zhu ti, zhe yi zhu ti kua yue le ju ti de ren he shi, ta ben shen cheng le li dai shi ren yin yong de hao ti mu。《 juan er》 wei wo guo shi ge chang he zhong wei wei zhuang guan de yi zhi—— huai ren shi kai le yi ge hao tou。 qi shen yuan ying xiang guang ze hou shi。 dang wo men yin yong xu ling《 guan shan yue》、 zhang zhong su《 chun gui si》、 du fu《 yue ye》、 wang wei《 jiu yue jiu ri yi shan dong xiong di》、 yuan hao wen《 ke yi》 deng shu xie li chou bie xu、 huai ren si xiang de shi ge ming pian shi, dou ke yi hui shou xun wei《 juan er》 de yi jing。 ( zhu yuan qing)

欢迎读者提供注释翻译和赏析

卷耳(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文

查看(诗经)更多诗文

免责声明:「卷耳」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

古诗词推荐

  • 生民[先秦] 诗经 厥初生民,时维姜嫄。生民如何?克禋克祀,以弗无子。履帝武敏,歆,攸介攸止。载震载夙 ,载生载育,时维后稷 。 诞弥厥月,先生如达。不坼不副,无菑无害。以赫厥灵,上帝不宁。不康禋祀,居然生子。 诞寘之隘巷,牛羊腓字之。诞寘之平林,...
  • 东山[先秦] 诗经 我徂东山,慆慆不归; 我来自东,零雨其濛。 我东曰归,我心西悲。 制彼裳衣,勿士行枚。 蜎蜎者蠋,烝在桑野; 敦彼独宿,亦在车下。 我徂东山,慆慆不归; 我来自东,零雨其濛。 果臝之实,亦施于宇; 伊威在室,蟏蛸在户; 町畽鹿场,熠燿...
  • 汉广[先秦] 诗经 南有乔木,不可休思;汉有游女,不可求思。 汉之广矣,不可泳思;江之永矣,不可方思。 翘翘错薪,言刈其楚;之子于归,言秣其马。 汉之广矣,不可泳思;江之永矣,不可方思。 翘翘错薪,言刈其蒌;之子于归,言秣其驹。 汉之广矣,不可泳思...
  • 柏舟[先秦] 诗经 泛彼柏舟,亦泛其流。 耿耿不寐,如有隐忧。 微我无酒,以敖以游。 我心匪鉴,不可以茹。 亦有兄弟,不可以据。 薄言往愬[1],逢彼之怒。 我心匪石,不可转也。 我心匪席,不可卷也。 威仪棣棣,不可选也。 忧心悄悄,愠于群...
  • 柏舟[先秦] 诗经 泛彼柏舟,在彼中河。髧彼两髦,实维我仪。 之死矢靡它。母也天只!不谅人只! 泛彼柏舟,在彼河侧。髧彼两髦,实维我特。 之死矢靡慝。母也天只!不谅人只! 注释: 作品赏析: 姑娘婚姻不得自由,向母亲倾诉她坚贞的爱情。 髧(音旦):头...
  • 扬之水[先秦] 诗经 扬之水,不流束薪。彼其之子,不与我戍申。 怀哉怀哉,曷月予还归哉! 扬之水,不流束楚。彼其之子,不与我戍甫。 怀哉怀哉,曷月予还归哉! 扬之水,不流束蒲。彼其之子,不与我戍许。 怀哉怀哉,曷月予还归哉! 注释: 【1】扬之水:平缓流...
  • 扬之水[先秦] 诗经 扬之水,不流束楚。终鲜兄弟,维予与女。 无信人之言,人实诳女。 扬之水,不流束薪。终鲜兄弟,维予二人。 无信人之言,人实不信。 注释: 【1】扬之水:平缓流动的水。扬,悠扬,缓慢无力的样子。一说激扬之水,喻夫。 【2】楚:荆条。 【3...
  • 扬之水[先秦] 诗经 扬之水,白石凿凿。素衣朱襮[1],从子于沃。 既见君子,云何不乐? 扬之水,白石皓皓。素衣朱绣,从子于鹄。 既见君子,云何其忧? 扬之水,白石粼粼。我闻有命,不敢以告人。 注释: 【1】扬:激扬。一说扬为地名。 【2】凿凿:鲜明貌。一说...
  • 葛生[先秦] 诗经 葛生蒙楚,蔹蔓于野。 予美亡此。谁与?独处! 葛生蒙棘,蔹蔓于域。 予美亡此。谁与?独息! 角枕粲兮,锦衾烂兮。 予美亡此。谁与?独旦! 夏之日,冬之夜。 百岁之后,归於其居! 冬之夜,夏之日。 百岁之后,归於其室! 注释: 【1】葛:...
  • 木瓜[先秦] 诗经 投我以木瓜,报之以琼琚。 匪报也,永以为好也! 投我以木桃,报之以琼瑶。 匪报也,永以为好也! 投我以木李,报之以琼玖。 匪报也,永以为好也! 注释: 【1】木瓜:落叶灌木,果似小瓜。古代有一瓜果之类为朋友的信物的风俗。 【2】投我以...
  • 谷风[先秦] 诗经 习习谷风,以阴以雨。黾勉同心,不宜有怒。 采葑采菲,无以下体?德音莫违,及尔同死。 行道迟迟,中心有违。不远伊迩,薄送我畿。 谁谓荼苦?其甘如荠。宴尔新昏,如兄如弟。 泾以渭浊,湜湜[1]其沚[2]。宴尔新昏,不我屑矣。 毋逝我梁,毋...
  • 击鼓[先秦] 诗经 击鼓其镗,踊跃用兵。土国城漕,我独南行。 从孙子仲,平陈与宋。不我以归,忧心有忡。 爰居爰处?爰丧其马?于以求之?于林之下。 死生契阔,与子成说。执子之手,与子偕老。 于嗟阔兮,不我活兮。于嗟洵兮,不我信兮。 注释: 【1】镗(tā...
  • 谷风[先秦] 诗经 习习谷风,维风及雨。将恐将惧,维予与女。 将安将乐,女转弃予。 习习谷风,维风及颓。将恐将惧,置予于怀。 将安将乐,弃予如遗。 习习谷风,维山崔嵬。无草不死,无木不萎。 忘我大德,思我小怨。 注释: 作品赏析: 【注释】: 刺朋友可...
  • 绿衣[先秦] 诗经 绿兮衣兮,绿衣黄里。 心之忧矣,曷维其已! 绿兮衣兮,绿衣黄裳。 心之忧矣,曷维其亡! 绿兮丝兮,女所治兮。 我思古人,俾无訧[1]兮! 絺[2]兮绤[3]兮,凄其以风。 我思古人,实获我心! 注释: 【1】里:衣服的衬里。 【2】曷(hé):何...
  • 十月之交[先秦] 诗经 十月之交,朔月辛卯。日有食之,亦孔之丑。彼月而微,此日而微;今此下民,亦孔之哀。 日月告凶,不用其行。四国无政,不用其良。彼月而食,则维其常;此日而食,于何不臧。 烨烨震电,不宁不令。百川沸腾,山冢崒崩。高岸为谷,深谷为陵。哀...
  • 缁衣[先秦] 诗经 缁衣之宜兮,敝予又改为兮。 适子之馆兮,还予授子之粲兮。 缁衣之好兮,敝予又改造兮。 适子之馆兮,还予授子之粲兮。 缁衣之蓆[1]兮,敝予又改作兮。 适子之馆兮,还予授子之粲兮。 注释: 【1】缁(zī)衣:黑色的衣服,当时卿大夫到官署...
  • 七月[先秦] 诗经 七月流火,九月授衣。 一之日觱发,二之日栗烈。 无衣无褐,何以卒岁? 三之日于耜,四之日举趾。 同我妇子,馌彼南亩,田畯至喜。 七月流火,九月授衣。 春日载阳,有鸣仓庚。 女执懿筐,遵彼微行,爰求柔桑。 春日迟迟,采蘩祁祁。 女心伤...
  • 黍离[先秦] 诗经 彼黍离离,彼稷之苗。行迈靡靡,中心摇...
  • 子衿[先秦] 诗经 青青子衿,悠悠我心。纵我不往,子宁不嗣音? 青青子佩,悠悠我思。纵我不往,子宁不来? 挑兮达兮,在城阙兮。一日不见,如三月兮。 注释: 【1】子衿:周代读书人的服装。子,男子的美称,这里即指“你”。衿,即襟,衣领。 【2】悠悠:忧...
  • 无衣[先秦] 诗经 岂曰无衣七兮?不如子之衣,安且吉兮? 岂曰无衣六兮?不如子之衣,安且燠兮? 注释: 【1】七:虚数,非实指,言衣之多;一说七章之衣,诸侯的服饰。 【2】子:第二人称的尊称、敬称,此指制衣的人。 【3】安:舒适。 【4】吉:美,善,好。...

卷耳·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记
删文留言-版权及免责声明