中谷有蓷
先秦 诗经
古诗词:中谷有蓷原文翻译+全文注释译文+原著赏析
原文:
[先秦] 诗经中谷有蓷,暵其干矣。有女仳离,嘅其叹矣。嘅其叹矣,遇人之艰难矣!
中谷有蓷,暵其脩矣。有女仳离,条其啸矣。条其啸矣,遇人之不淑矣!
中谷有蓷,暵其湿矣。有女仳离,啜其泣矣。啜其泣矣,何嗟及矣!
注释:
【1】中谷:同谷中,山谷之中。孔疏:“中谷,古中。倒其言者,古人之语皆然,诗文多此类也。”【2】蓷(tuī):益母草。《尔雅·释草》:“萑,蓷。”郭璞注:“今茺蔚也。叶似荏(萑),方茎,白华,华在节间,又名益母。”
【3】暵(hàn)其:即“暵暵”,形容干枯、枯萎的样子。暵,晒干。
【4】干(gān):干枯。
【5】仳(pǐ)离:妇女被夫家抛弃逐出,后世亦作离婚讲。仳,别,分别。
【6】嘅(kǎi)其:即“嘅嘅”。嘅,同“慨”,叹息之貌。
【7】叹:叹息。
【8】遇人:逢人,嫁人。遇,相逢,不期而会。
【9】艰难:困难。郑笺:“有女遇凶年而见弃,与其君子别离,嘅然而叹,伤己见弃,其恩薄。所以嘅然而叹者,自伤遇君子之穷厄。”
【10】脩(xiū):干枯,败坏。一说长。
【11】条:深长。歗(xiào):同“啸”,号,呼叫,悲啸之声。
【12】不淑:不善。一说无用。
【13】湿:将要晒干的样子。
【14】啜:哽噎抽泣貌。
【15】何嗟及矣:同“嗟何及矣”。嗟,悲叹声。一说句中助词。何及,言无济于事。及,与。郑笺:“及,与也。泣者,伤其君子弃己。嗟乎,将复何与为室家乎?”
作品赏析:
全诗三章,每章的意思都差不多,反复吟咏,突出主题:女子遇人不淑,最终痛苦、悲伤、愤怒。妇女在春秋时代被男子遗弃的情况,说明男权主义在那个时代已经成为社会伦理观念的主流。女子择偶不慎,嫁了个忘恩绝情的丈夫,最终被抛弃,落得个自怨自艾的下场。可见中国妇女地位的低微,已经有两千年以上的历史了。诗歌每节开头,都用山谷中的益母草起兴。益母草是中草药,据李时珍《本草纲目》,益母草对妇女有明目益神的功效,现代也常用益母草作妇女病治疗调养之用。益母草有益于妇女养生育子。诗歌用益母草起兴,作用有二:一是这种植物与妇女关系密切,提起益母草,可以使人联想到妇女的婚恋、生育、家庭、夫妻,由草及人,充分发挥诗歌联想作用;二是益母草已经干枯了,益母草晒干,可入药。妇女被抛弃,入药的益母草的意义在于:促进夫妻感情和有益于生儿育女的药草,与被离弃的妇女摆在一块,对比强烈,给人的感觉是这位妇女命运真太悲惨。因此,“中谷有蓷”一句,是起了隐喻作用、感情引导作用和启发联想作用。
每章最后一句,都是妇女自身觉悟的感叹。被薄幸丈夫抛弃,她不仅仅是一昧怨天尤人,而是痛定思痛,得出了“遇人之艰难”、“遇人之不淑”和“何嗟及矣”的结论。这是对自己过去生活的小结,也是对今后生活的警诫。吟唱出来,当然是对更多已婚未婚妇女的提醒和劝告。在这位被抛弃的妇女身上,仍然保留着妇女自重自觉的品格,这正是她灵魂中清醒而坚强的一面,启迪着人们。
拼音版对照
[ xian qin] shi jing
zhong gu you?,? lv juan shao yinS xin? han mao?? shuan ju yin?? shuan ju ying? wu su? rui yan ying?br/> zhong gu you?,? lv zhuo? yi。 you nv pi li, tiao qi xiao yi。 tiao qi xiao yi, yu ren zhi bu shu yi!
zhong gu you?,? lv guan? yinS xin? han mao?ㄆ gan? yin`ㄆ gan? ying? wu dao pa ying?br/>
【2】?(tuī): yi mu cao。《 er ya· shi cao》:“ huan,?。” guo pu zhu:“ jin chong wei ye。 ye si ren( huan), fang jing, bai hua, hua zai jie jian, you ming yi mu。”
【3】? long?àn) qi: ji“?? long bao? wen guan shan xun⒖ yan? nan? yin? long? gou san?br/>【4】 gan(gān): gan ku。
【5】 pi(pǐ) li: fu nv bei fu jia pao qi zhu chu, hou shi yi zuo li hun jiang。 pi, bie, fen bie。
【6】???ǎi) qi: ji“??? bo???? ao? bao? ju⒅? bing?br/>【7】 tan: tan xi。
【8】 yu ren: feng ren, jia ren。 yu, xiang feng, bu qi er hui。
【9】 jian nan: kun nan。 zheng jian:“ you nv yu xiong nian er jian qi, yu qi jun zi bie li,?? huan? jing? si hang??? wei yang K??? huan? ju lu? yun sou tuo? you? tuan jie!?br/>【10】?(xiū): gan ku, bai huai。 yi shuo chang。
【11】 tiao: shen chang。?^(xiào): tong“ xiao”, hao, hu jiao, bei xiao zhi sheng。
【12】 bu shu: bu shan。 yi shuo wu yong。
【13】 shi: jiang yao shai gan de yang zi。
【14】 chuo: geng ye chou qi mao。
【15】 he jie ji yi: tong“ jie he ji yi”。 jie, bei tan sheng。 yi shuo ju zhong zhu ci。 he ji, yan wu ji yu shi。 ji, yu。 zheng jian:“ ji, yu ye。 qi zhe, shang qi jun zi qi ji。 jie hu, jiang fu he yu wei shi jia hu?”
shi ge mei jie kai tou, dou yong shan gu zhong de yi mu cao qi xing。 yi mu cao shi zhong cao yao, ju li shi zhen《 ben cao gang mu》, yi mu cao dui fu nv you ming mu yi shen de gong xiao, xian dai ye chang yong yi mu cao zuo fu nv bing zhi liao tiao yang zhi yong。 yi mu cao you yi yu fu nv yang sheng yu zi。 shi ge yong yi mu cao qi xing, zuo yong you er: yi shi zhe zhong zhi wu yu fu nv guan xi mi qie, ti qi yi mu cao, ke yi shi ren lian xiang dao fu nv de hun lian、 sheng yu、 jia ting、 fu qi, you cao ji ren, chong fen fa hui shi ge lian xiang zuo yong; er shi yi mu cao yi jing gan ku le, yi mu cao shai gan, ke ru yao。 fu nv bei pao qi, ru yao de yi mu cao de yi yi zai yu: cu jin fu qi gan qing he you yi yu sheng er yu nv de yao cao, yu bei li qi de fu nv bai zai yi kuai, dui bi qiang lie, gei ren de gan jiao shi zhe wei fu nv ming yun zhen tai bei can。 yin ci,“ zhong gu you?” yi ju, shi qi le yin yu zuo yong、 gan qing yin dao zuo yong he qi fa lian xiang zuo yong。
mei zhang zui hou yi ju, dou shi fu nv zi shen jiao wu de gan tan。 bei bo xing zhang fu pao qi, ta bu jin jin shi yi mei yuan tian you ren, er shi tong ding si tong, de chu le“ yu ren zhi jian nan”、“ yu ren zhi bu shu” he“ he jie ji yi” de jie lun。 zhe shi dui zi ji guo qu sheng huo de xiao jie, ye shi dui jin hou sheng huo de jing jie。 yin chang chu lai, dang ran shi dui geng duo yi hun wei hun fu nv de ti xing he quan gao。 zai zhe wei bei pao qi de fu nv shen shang, reng ran bao liu zhe fu nv zi zhong zi jiao de pin ge, zhe zheng shi ta ling hun zhong qing xing er jian qiang de yi mian, qi di zhe ren men。
zhong gu you?,? lv juan shao yinS xin? han mao?? shuan ju yin?? shuan ju ying? wu su? rui yan ying?br/> zhong gu you?,? lv zhuo? yi。 you nv pi li, tiao qi xiao yi。 tiao qi xiao yi, yu ren zhi bu shu yi!
zhong gu you?,? lv guan? yinS xin? han mao?ㄆ gan? yin`ㄆ gan? ying? wu dao pa ying?br/>
zhu shi:
【1】 zhong gu: tong gu zhong, shan gu zhi zhong。 kong shu:“ zhong gu, gu zhong。 dao qi yan zhe, gu ren zhi yu jie ran, shi wen duo ci lei ye。”【2】?(tuī): yi mu cao。《 er ya· shi cao》:“ huan,?。” guo pu zhu:“ jin chong wei ye。 ye si ren( huan), fang jing, bai hua, hua zai jie jian, you ming yi mu。”
【3】? long?àn) qi: ji“?? long bao? wen guan shan xun⒖ yan? nan? yin? long? gou san?br/>【4】 gan(gān): gan ku。
【5】 pi(pǐ) li: fu nv bei fu jia pao qi zhu chu, hou shi yi zuo li hun jiang。 pi, bie, fen bie。
【6】???ǎi) qi: ji“??? bo???? ao? bao? ju⒅? bing?br/>【7】 tan: tan xi。
【8】 yu ren: feng ren, jia ren。 yu, xiang feng, bu qi er hui。
【9】 jian nan: kun nan。 zheng jian:“ you nv yu xiong nian er jian qi, yu qi jun zi bie li,?? huan? jing? si hang??? wei yang K??? huan? ju lu? yun sou tuo? you? tuan jie!?br/>【10】?(xiū): gan ku, bai huai。 yi shuo chang。
【11】 tiao: shen chang。?^(xiào): tong“ xiao”, hao, hu jiao, bei xiao zhi sheng。
【12】 bu shu: bu shan。 yi shuo wu yong。
【13】 shi: jiang yao shai gan de yang zi。
【14】 chuo: geng ye chou qi mao。
【15】 he jie ji yi: tong“ jie he ji yi”。 jie, bei tan sheng。 yi shuo ju zhong zhu ci。 he ji, yan wu ji yu shi。 ji, yu。 zheng jian:“ ji, yu ye。 qi zhe, shang qi jun zi qi ji。 jie hu, jiang fu he yu wei shi jia hu?”
zuo pin shang xi:
quan shi san zhang, mei zhang de yi si dou cha bu duo, fan fu yin yong, tu chu zhu ti: nv zi yu ren bu shu, zui zhong tong ku、 bei shang、 fen nu。 fu nv zai chun qiu shi dai bei nan zi yi qi de qing kuang, shuo ming nan quan zhu yi zai na ge shi dai yi jing cheng wei she hui lun li guan nian de zhu liu。 nv zi ze ou bu shen, jia le ge wang en jue qing de zhang fu, zui zhong bei pao qi, luo de ge zi yuan zi ai de xia chang。 ke jian zhong guo fu nv di wei de di wei, yi jing you liang qian nian yi shang de li shi le。shi ge mei jie kai tou, dou yong shan gu zhong de yi mu cao qi xing。 yi mu cao shi zhong cao yao, ju li shi zhen《 ben cao gang mu》, yi mu cao dui fu nv you ming mu yi shen de gong xiao, xian dai ye chang yong yi mu cao zuo fu nv bing zhi liao tiao yang zhi yong。 yi mu cao you yi yu fu nv yang sheng yu zi。 shi ge yong yi mu cao qi xing, zuo yong you er: yi shi zhe zhong zhi wu yu fu nv guan xi mi qie, ti qi yi mu cao, ke yi shi ren lian xiang dao fu nv de hun lian、 sheng yu、 jia ting、 fu qi, you cao ji ren, chong fen fa hui shi ge lian xiang zuo yong; er shi yi mu cao yi jing gan ku le, yi mu cao shai gan, ke ru yao。 fu nv bei pao qi, ru yao de yi mu cao de yi yi zai yu: cu jin fu qi gan qing he you yi yu sheng er yu nv de yao cao, yu bei li qi de fu nv bai zai yi kuai, dui bi qiang lie, gei ren de gan jiao shi zhe wei fu nv ming yun zhen tai bei can。 yin ci,“ zhong gu you?” yi ju, shi qi le yin yu zuo yong、 gan qing yin dao zuo yong he qi fa lian xiang zuo yong。
mei zhang zui hou yi ju, dou shi fu nv zi shen jiao wu de gan tan。 bei bo xing zhang fu pao qi, ta bu jin jin shi yi mei yuan tian you ren, er shi tong ding si tong, de chu le“ yu ren zhi jian nan”、“ yu ren zhi bu shu” he“ he jie ji yi” de jie lun。 zhe shi dui zi ji guo qu sheng huo de xiao jie, ye shi dui jin hou sheng huo de jing jie。 yin chang chu lai, dang ran shi dui geng duo yi hun wei hun fu nv de ti xing he quan gao。 zai zhe wei bei pao qi de fu nv shen shang, reng ran bao liu zhe fu nv zi zhong zi jiao de pin ge, zhe zheng shi ta ling hun zhong qing xing er jian qiang de yi mian, qi di zhe ren men。
欢迎读者提供注释翻译和赏析
中谷有蓷(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文查看(诗经)更多诗文
免责声明:「中谷有蓷」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
古诗词推荐
- 载芟
[先秦] 诗经 载芟载柞,其耕泽泽。 千耦其耘,徂隰徂畛。 侯主侯伯,侯亚侯旅,侯彊侯以。 有嗿其馌,思媚其妇,有依其士。 有略其耜,俶载南亩。 播厥百谷,实函斯活。 驿驿其达,有厌其杰,厌厌其苗。 绵绵其麃,载获济济。 有实其积,万亿及秭。 为酒...
- 北风
[先秦] 诗经 北风其凉,雨雪其滂。惠而好我,携手同行。 其虚其邪?既亟只且! 北风其喈,雨雪其霏。惠而好我,携手同归。 其虚其邪?既亟只且! 莫赤匪狐,莫黑匪乌。惠而好我,携手同车。 其虚其邪?既亟只且! 注释: 作品赏析: 【注释】: 雨:音玉...
- 无羊
[先秦] 诗经 谁谓尔无羊,三百维群。 谁谓尔无牛,九十其犉。 尔羊来思,其角濈濈。 尔牛来思,其耳湿湿。 或降于阿,或饮于池,或寝于讹。 尔牧来思,何蓑何笠,或负其餱。 三十维物,尔牲则具。 尔牧来思,以薪以蒸,以雌以雄。 尔羊来思,矜矜兢兢,不...
- 考槃
[先秦] 诗经 考槃在涧,硕人之宽。独寐寤言,永矢弗谖。 考槃在阿,硕人之薖。独寐寤歌,永矢弗过。 考槃在陆,硕人之轴。独寐寤宿,永矢弗告。 注释: 【1】考槃(pán):盘桓之意,指避世隐居。一说指扣盘而歌。考,筑成,建成。槃,架木为屋。一说“...
- 陟岵
[先秦] 诗经 陟彼岵兮,瞻望父兮。 父曰:嗟!予子行役,夙夜无已。 上慎旃哉!犹来!无止! 陟彼屺兮,瞻望母兮。 母曰:嗟!予季行役,夙夜无寐。 上慎旃哉!犹来!无弃! 陟彼冈兮,瞻望兄兮。 兄曰:嗟!予弟行役,夙夜无偕。 上慎旃哉!犹来!无死!...
- 采葛
[先秦] 诗经 彼采葛兮,一日不见,如三月兮! 彼采萧兮,一日不见,如三秋兮! 彼采艾兮,一日不见,如三岁兮! 注释: 作品赏析: 【注释】: ①葛:一种蔓生植物,块根可食,茎可制纤维。 ②萧:植物名。蒿的一种,即青蒿。有香气,古时用于祭祀。 ③三...
- 山有扶苏
[先秦] 诗经 山有扶苏,隰有荷华。不见子都,乃见狂且。 山有桥松,隰有游龙。不见子充,乃见狡童。 注释: 【1】扶苏:树木名。一说桑树。 【2】隰(xí):洼地。 【3】华(huā):同“花”。 【4】子都:古代美男子。 【5】狂且(jū):行动轻狂的人...
- 麟之趾
[先秦] 诗经 麟之趾,振振公子,于嗟麟兮。 麟之定,振振公姓,于嗟麟兮。 麟之角,振振公族,于嗟麟兮。 注释: 【1】麟:麒麟,中国古代传说中的仁兽。它有蹄不踏,有额不抵,有角不触,被古人看作至高至美的野兽,因而把它比作公子、公姓、公族的所谓...
- 甫田
[先秦] 诗经 倬彼甫田,岁取十千。我取其陈,食我农人。自古有年,今适南亩。或耘或耔,黍稷薿薿。攸介攸止,烝我髦士。 以我齐明,与我牺羊,以社以方。我田既臧,农夫之庆。琴瑟击鼓,以御田祖。以祈甘雨,以介我稷黍,以谷我士女。 曾孙来止,以其妇子...
- 甫田
[先秦] 诗经 无田甫田,维莠骄骄。无思远人,劳心忉忉。 无田甫田,维莠桀桀。无思远人,劳心怛怛。 婉兮娈兮,总角丱兮。未几见兮,突而弁。 注释: 【1】甫田:大块的田。 【2】无田(diàn):不要耕种。田,治理,耕治田地。 【3】莠(yǒu):杂草;...
- 采蘩
[先秦] 诗经 于以采蘩,于沼于沚[1]; 于以用之,公侯之事。 于以采蘩,于涧之中; 于以用之,公侯之宫。 被之僮僮,夙夜在公; 被之祁祁,薄言还归。 注释: 作品赏析: 【注释】: 蘩:水草名。 [1]:音止,水中沙洲 被:音皮,古代妇女发式。 僮僮:高...
- 桑中
[先秦] 诗经 爰采唐矣?沬之乡矣。云谁之思?美孟姜矣。 期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。 爰采麦矣?沬之北矣。云谁之思?美孟弋矣。 期我乎桑中,要我乎上宫,送我乎淇之上矣。 爰采葑矣?沬之东矣。云谁之思?美孟庸矣。 期我乎桑中,要我乎...
- 巧言
[先秦] 诗经 悠悠昊天,曰父母且。 无罪无辜,乱如此幠。 昊天已威,予慎无罪。 昊天泰幠,予慎无辜。 乱之初生,僭始既涵。 乱之又生,君子信谗。 君子如怒,乱庶遄沮。 君子如祉,乱庶遄已。 君子屡盟,乱是用长。 君子信盗,乱是用暴。 盗言孔甘,乱是...
- 杕杜
[先秦] 诗经 有杕之杜,有睆其实。王事靡盬,继嗣我日。日月阳止,女心伤止,征夫遑止。 有杕之杜,其叶萋萋。王事靡盬,我心伤悲。卉木萋止,女心悲止,征夫归止! 陟彼北山,言采其杞。王事靡盬,忧我父母。檀车幝幝,四牡痯痯,征夫不远! 匪载匪来,...
- 杕杜
[先秦] 诗经 有杕[1]之杜,其叶湑湑[2]。独行踽踽。 岂无他人?不如我同父。 嗟行之人,胡不比焉?人无兄弟,胡不佽[3]焉? 有杕之杜,其叶菁菁。独行睘睘。 岂无他人?不如我同姓。 嗟行之人,胡不比焉?人无兄弟,胡不佽焉? 注释: 【1】有杕(dì )...
- 大东
[先秦] 诗经 有饛簋飧,有捄棘匕。 周道如砥,其直如矢。 君子所履,小人所视。 睠言顾之,潸焉出涕。 小东大东,杼柚其空。 纠纠葛屦,可以履霜。 佻佻公子,行彼周行。 既往既来,使我心疚。 有冽氿泉,无浸获薪。 契契寤叹,哀我惮人。 薪是获薪,尚可...
- 晨风
[先秦] 诗经 鴥[1]彼晨风,郁彼北林。未见君子,忧心钦钦。 如何如何?忘我实多! 山有苞栎,隰有六驳。未见君子,忧心靡乐。 如何如何?忘我实多! 山有苞棣,隰有树檖[2]。未见君子,忧心如醉。 如何如何?忘我实多! 注释: 【1】晨风:鸟名,即鹯(zh...
- 行露
[先秦] 诗经 厌浥[1]行露,岂不夙夜?谓行多露。 谁谓雀无角?何以穿我屋? 谁谓女无家?何以速我狱? 虽速我狱,室家不足! 谁谓鼠无牙?何以穿我墉? 谁谓女无家?何以速我讼? 虽速我讼,亦不女从! 注释: 【1】行(háng)露:道路上的露水。行,道...
- 江有汜
[先秦] 诗经 江有汜,之子归,不我以! 不我以,其后也悔。 江有渚,之子归,不我与! 不我与,其后也处。 江有沱,之子归,不我过! 不我过,其啸也歌。 注释: 【1】江:长江。 【2】汜(sì):由主流分出而复汇合的河水。 【3】归:荣归故里。妇人谓...
- 白驹
[先秦] 诗经 皎皎白驹,食我场苗。 絷之维之,以永今朝。 所谓伊人,於焉逍遥。 皎皎白驹,食我场藿。 絷之维之,以永今夕。 所谓伊人,於焉嘉客。 皎皎白驹,贲然来思。 尔公尔侯,逸豫无期。 慎尔优游,勉尔遁思。 皎皎白驹,在彼空谷。 生刍一束,其人...