苕之华
先秦 诗经
古诗词:苕之华原文翻译+全文注释译文+原著赏析
原文:
[先秦] 诗经苕之华,芸其黄矣。
心之忧矣,维其伤矣。
苕之华,其叶青青。
知我如此,不如无生。
牂羊坟首,三星在罶。
人可以食,鲜可以饱。
注释:
【1】苕(tiáo):植物名,又叫凌霄或紫葳,夏季开花。【2】华:同“花”。
【3】芸(yún)其:芸然,一片黄色的样子。
【4】维其:何其。
【5】牂(zāng)羊:母羊。
【6】坟首:头大。
【7】三星:泛指星光。
【8】罶(lǐu):捕鱼的竹器。
【9】鲜(xiǎn):少。
作品赏析:
全诗三章,前两章开头两句互文见义,说苕华盛开,一片黄色,叶子青青,沃若葱茏。这两句诗人以所见苕的花、叶起兴,苕叶青花黄,充满生机,而荒年的人民呢,却难以为生。诗人由联想导入感慨,两章诗的结尾两句即是所感。诗人痛心身处荒年,人们在饥饿中挣扎,九死一生,难有活路,反不如苕一类植物,活得自在,生命旺盛。为此,他心里忧伤不已,竟至于觉得最大的遗憾就是降生到这个世界上来。天地之下,本以人为贵,今反而羡慕无知觉的植物,乃至说出“不如无生”的话,实在悲哉痛哉,愤极恨极。前两章尽管诗人感情激切,难以压抑的忧愤,几如烈火喷射而出,但是这一忧愤产生的原因,还是隐含在比兴之中,到第三章才加以揭示。“牂羊”两句确如清方玉润所说“造语甚奇”(《诗经原始》)。正因为“奇”,所以旧说纷纭,多不得要领。其实这是诗人诉说忧愤的原因,意思是说:荒年无物可食,宰母羊吧,可是它瘦弱得只剩下一个大头;打鱼吧,水中捕鱼的竹器中只有星光不见鱼。最后两句“人可以食,鲜可以饱”是最沉痛的呼号,人吃人,同类相残,本已惨绝人寰,可是此诗却说,即使人可以吃,而剩下的人已经很少了,而且还可以想见,吃草的羊都已瘦得无肉可吃,何况饥饿已久的人呢。不消说个个枯瘦如柴,就是把这为数不多的人全吃了,也难以饱肚子的。说得何等毛骨悚然,把惨景更推进了一步,较之唐人所写的“足岁江南旱,衢州人食人”(白居易《轻肥》)的诗句更加怵目惊心,不忍卒读。对于这两句话王照圆还特地记下她闻见的一段事实,加以印证,其文说:“东省乙巳、丙午三四年,数百里赤地不毛,人皆相食。鬻男卖女者,廉其价不得售,率枕藉而死。目所亲睹,读此诗为之太息弥日。”并自注云:“巳、午间,山左人相食。默人与其兄鹤岚先生谈诗及此篇,乃曰:‘人可以食’,食人也;‘鲜可以饱’,人瘦也。此言绝痛,附记于此。”可见,此诗所反映的周代残酷的社会现实与人民苦难,在长期封建社会里是具有普遍性的,这充分显示了《诗经》现实主义精神的力量。
拼音版对照
[ xian qin] shi jing
tiao zhi hua, yun qi huang yi。
xin zhi you yi, wei qi shang yi。
tiao zhi hua, qi ye qing qing。
zhi wo ru ci, bu ru wu sheng。
?? yang fen shou, san xing zai?。
ren ke yi shi, xian ke yi bao。
【2】 hua: tong“ hua”。
【3】 yun(yún) qi: yun ran, yi pian huang se de yang zi。
【4】 wei qi: he qi。
【5】??(zāng) yang: mu yang。
【6】 fen shou: tou da。
【7】 san xing: fan zhi xing guang。
【8】?(lǐu): bu yu de zhu qi。
【9】 xian(xiǎn): shao。
qian liang zhang jin guan shi ren gan qing ji qie, nan yi ya yi de you fen, ji ru lie huo pen she er chu, dan shi zhe yi you fen chan sheng de yuan yin, hai shi yin han zai bi xing zhi zhong, dao di san zhang cai jia yi jie shi。“?? yang” liang ju que ru qing fang yu run suo shuo“ zao yu shen qi”(《 shi jing yuan shi》)。 zheng yin wei“ qi”, suo yi jiu shuo fen yun, duo bu de yao ling。 qi shi zhe shi shi ren su shuo you fen de yuan yin, yi si shi shuo: huang nian wu wu ke shi, zai mu yang ba, ke shi ta shou ruo de zhi sheng xia yi ge da tou; da yu ba, shui zhong bu yu de zhu qi zhong zhi you xing guang bu jian yu。 zui hou liang ju“ ren ke yi shi, xian ke yi bao” shi zui chen tong de hu hao, ren chi ren, tong lei xiang can, ben yi can jue ren huan, ke shi ci shi que shuo, ji shi ren ke yi chi, er sheng xia de ren yi jing hen shao le, er qie hai ke yi xiang jian, chi cao de yang dou yi shou de wu rou ke chi, he kuang ji e yi jiu de ren ne。 bu xiao shuo ge ge ku shou ru chai, jiu shi ba zhe wei shu bu duo de ren quan chi le, ye nan yi bao du zi de。 shuo de he deng mao gu song ran, ba can jing geng tui jin le yi bu, jiao zhi tang ren suo xie de“ zu sui jiang nan han, qu zhou ren shi ren”( bai ju yi《 qing fei》) de shi ju geng jia chu mu jing xin, bu ren zu du。 dui yu zhe liang ju hua wang zhao yuan hai te di ji xia ta wen jian de yi duan shi shi, jia yi yin zheng, qi wen shuo:“ dong sheng yi si、 bing wu san si nian, shu bai li chi di bu mao, ren jie xiang shi。 yu nan mai nv zhe, lian qi jia bu de shou, lv zhen ji er si。 mu suo qin du, du ci shi wei zhi tai xi mi ri。” bing zi zhu yun:“ si、 wu jian, shan zuo ren xiang shi。 mo ren yu qi xiong he lan xian sheng tan shi ji ci pian, nai yue:‘ ren ke yi shi’, shi ren ye;‘ xian ke yi bao’, ren shou ye。 ci yan jue tong, fu ji yu ci。” ke jian, ci shi suo fan ying de zhou dai can ku de she hui xian shi yu ren min ku nan, zai chang qi feng jian she hui li shi ju you pu bian xing de, zhe chong fen xian shi le《 shi jing》 xian shi zhu yi jing shen de li liang。
tiao zhi hua, yun qi huang yi。
xin zhi you yi, wei qi shang yi。
tiao zhi hua, qi ye qing qing。
zhi wo ru ci, bu ru wu sheng。
?? yang fen shou, san xing zai?。
ren ke yi shi, xian ke yi bao。
zhu shi:
【1】 tiao(tiáo): zhi wu ming, you jiao ling xiao huo zi wei, xia ji kai hua。【2】 hua: tong“ hua”。
【3】 yun(yún) qi: yun ran, yi pian huang se de yang zi。
【4】 wei qi: he qi。
【5】??(zāng) yang: mu yang。
【6】 fen shou: tou da。
【7】 san xing: fan zhi xing guang。
【8】?(lǐu): bu yu de zhu qi。
【9】 xian(xiǎn): shao。
zuo pin shang xi:
quan shi san zhang, qian liang zhang kai tou liang ju hu wen jian yi, shuo tiao hua sheng kai, yi pian huang se, ye zi qing qing, wo ruo cong long。 zhe liang ju shi ren yi suo jian tiao de hua、 ye qi xing, tiao ye qing hua huang, chong man sheng ji, er huang nian de ren min ne, que nan yi wei sheng。 shi ren you lian xiang dao ru gan kai, liang zhang shi de jie wei liang ju ji shi suo gan。 shi ren tong xin shen chu huang nian, ren men zai ji e zhong zheng zha, jiu si yi sheng, nan you huo lu, fan bu ru tiao yi lei zhi wu, huo de zi zai, sheng ming wang sheng。 wei ci, ta xin li you shang bu yi, jing zhi yu jiao de zui da de yi han jiu shi jiang sheng dao zhe ge shi jie shang lai。 tian di zhi xia, ben yi ren wei gui, jin fan er xian mu wu zhi jiao de zhi wu, nai zhi shuo chu“ bu ru wu sheng” de hua, shi zai bei zai tong zai, fen ji hen ji。qian liang zhang jin guan shi ren gan qing ji qie, nan yi ya yi de you fen, ji ru lie huo pen she er chu, dan shi zhe yi you fen chan sheng de yuan yin, hai shi yin han zai bi xing zhi zhong, dao di san zhang cai jia yi jie shi。“?? yang” liang ju que ru qing fang yu run suo shuo“ zao yu shen qi”(《 shi jing yuan shi》)。 zheng yin wei“ qi”, suo yi jiu shuo fen yun, duo bu de yao ling。 qi shi zhe shi shi ren su shuo you fen de yuan yin, yi si shi shuo: huang nian wu wu ke shi, zai mu yang ba, ke shi ta shou ruo de zhi sheng xia yi ge da tou; da yu ba, shui zhong bu yu de zhu qi zhong zhi you xing guang bu jian yu。 zui hou liang ju“ ren ke yi shi, xian ke yi bao” shi zui chen tong de hu hao, ren chi ren, tong lei xiang can, ben yi can jue ren huan, ke shi ci shi que shuo, ji shi ren ke yi chi, er sheng xia de ren yi jing hen shao le, er qie hai ke yi xiang jian, chi cao de yang dou yi shou de wu rou ke chi, he kuang ji e yi jiu de ren ne。 bu xiao shuo ge ge ku shou ru chai, jiu shi ba zhe wei shu bu duo de ren quan chi le, ye nan yi bao du zi de。 shuo de he deng mao gu song ran, ba can jing geng tui jin le yi bu, jiao zhi tang ren suo xie de“ zu sui jiang nan han, qu zhou ren shi ren”( bai ju yi《 qing fei》) de shi ju geng jia chu mu jing xin, bu ren zu du。 dui yu zhe liang ju hua wang zhao yuan hai te di ji xia ta wen jian de yi duan shi shi, jia yi yin zheng, qi wen shuo:“ dong sheng yi si、 bing wu san si nian, shu bai li chi di bu mao, ren jie xiang shi。 yu nan mai nv zhe, lian qi jia bu de shou, lv zhen ji er si。 mu suo qin du, du ci shi wei zhi tai xi mi ri。” bing zi zhu yun:“ si、 wu jian, shan zuo ren xiang shi。 mo ren yu qi xiong he lan xian sheng tan shi ji ci pian, nai yue:‘ ren ke yi shi’, shi ren ye;‘ xian ke yi bao’, ren shou ye。 ci yan jue tong, fu ji yu ci。” ke jian, ci shi suo fan ying de zhou dai can ku de she hui xian shi yu ren min ku nan, zai chang qi feng jian she hui li shi ju you pu bian xing de, zhe chong fen xian shi le《 shi jing》 xian shi zhu yi jing shen de li liang。
欢迎读者提供注释翻译和赏析
苕之华(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文查看(诗经)更多诗文
免责声明:「苕之华」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
古诗词推荐
- 鸡鸣
[先秦] 诗经 鸡既鸣矣,朝既盈矣。匪鸡则鸣,苍蝇之声。 东方明矣,朝既昌矣。匪东方则明,月出之光。 虫飞薨薨,甘与子同梦。会且归矣,无庶予子憎。 注释: 【1】朝:朝堂。一说早集。 【2】匪:同“非”,不是。 【3】昌:盛也。意味人多。 【4】薨(h...
- 定之方中
[先秦] 诗经 定之方中,作于楚宫。揆之以日,作于楚室。 树之榛栗,椅桐梓漆,爰伐琴瑟。 升彼虚矣,以望楚矣。望楚与堂,景山与京。 降观于桑,卜云其吉,终焉允臧。 灵雨既零,命彼倌人,星言夙驾,说于桑田。 匪直也人,秉心塞渊,騋[1]牝三千。 注释...
- 猗嗟
[先秦] 诗经 猗嗟昌兮,颀而长兮。抑若扬兮,美目扬兮。 巧趋跄兮,射则臧兮。 猗嗟名兮,美目清兮,仪既成兮。 终日射侯,不出正兮,展我甥兮。 猗嗟娈兮,清扬婉兮。舞则选兮,射则贯兮。 四矢反兮,以御乱。 注释: 【1】猗(yī)嗟:赞叹声。 【2】...
- 旄丘
[先秦] 诗经 旄丘之葛兮,何诞之节兮!叔兮伯兮,何多日也? 何其处也?必有与也!何其久?必有以也! 狐裘蒙戎,匪车不东。叔兮伯兮,靡所与同。 琐兮尾兮,流离之子。叔兮伯兮,褎[1]如充耳。 注释: 【1】旄(máo)丘:卫国地名,在澶州临河东(今河...
- 鹑之奔奔
[先秦] 诗经 鹑之奔奔,鹊之畺畺[1]。 人之无良,我以为兄? 鹊之畺畺,鹑之奔奔。 人之无良,我以为君? 注释: 作品赏析: 【注释】: ①鹑:鸟名,即鹌鹑。 奔奔:跳跃奔走。 鹊:喜鹊。 彊彊(音疆):翩翩飞翔。奔奔、彊彊,都是形容鹑鹊居有常匹,...
- 竹竿
[先秦] 诗经 籊籊[1]竹竿,以钓于淇。岂不尔思?远莫致之。 泉源在左,淇水在右。女子有行,远兄弟父母。 淇水在右,泉源在左。巧笑之瑳[2],佩玉之傩。 淇水滺滺[3],桧楫松舟。驾言出游,以写我忧。 注释: 【1】籊(tì)籊:长而尖削貌。 【2】尔思:...
- 伐木
[先秦] 诗经 伐木丁丁,鸟鸣嘤嘤,出自幽谷,迁于乔木。 嘤其鸣矣,求其友声,相彼鸟矣,犹求友声。 矧伊人矣,不求友生,神之听之,终和且平。 伐木许许,酾酒有藇,既有肥羜,以速诸父。 宁适不来,微我弗顾,於粲洒扫,陈馈八簋。 既有肥牡,以速诸舅...
- 东方未明
[先秦] 诗经 东方未明,颠倒衣裳。颠之倒之,自公召之。 东方未晞,颠倒裳衣。颠之倒之,自公令之。 折柳樊圃,狂夫瞿瞿。不能辰夜,不夙则莫。 注释: 【1】衣裳:古时上衣叫“衣”,下衣叫“裳”。 【2】公:公家。 【3】晞(xī 希):“昕”的假借,...
- 园有桃
[先秦] 诗经 园有桃,其实之肴。心之忧矣,我歌且谣。 不知我者,谓我士也骄。彼人是哉,子曰何其? 心之忧矣,有谁知之!有谁知之!盖亦勿思! 园有棘,其实之食。心之忧矣,聊以行国。 不知我者,谓我士也罔极。彼人是哉,子曰何其? 心之忧矣,有谁知...
- 北山
[先秦] 诗经 陟彼北山,言采其杞。 偕偕士子,朝夕从事。 王事靡盬,忧我父母。 溥天之下,莫非王土。 率土之滨,莫非王臣。 大夫不均,我从事独贤。 四牡彭彭,王事傍傍。 嘉我未老,鲜我方将。 旅力方刚,经营四方。 或燕燕居息,或尽瘁事国。 或息偃在...
- 雄雉
[先秦] 诗经 雄雉于飞,泄泄其羽。我之怀矣,自诒伊阻。 雄雉于飞,下上其音。展矣君子,实劳我心。 瞻彼日月,悠悠我思。道之云远,曷云能来? 百尔君子,不知德行?不忮不求,何用不臧? 注释: 【1】雉(zhì):野鸡,雄者有冠,长尾,身有文采,善斗...
- 信南山
[先秦] 诗经 信彼南山,维禹甸之。 畇畇原隰,曾孙田之。 我疆我理,南东其亩。 上天同云,雨雪雰雰,益之以霡霂。 既优既渥,既沾既足,生我百谷。 疆埸翼翼,黍稷彧彧。 曾孙之穑,以为酒食。 畀我尸宾,寿考万年。 中田有庐,疆埸有瓜。 是剥是菹,献...
- 蜉蝣
[先秦] 诗经 蜉蝣之羽,衣裳楚楚。心之忧矣,於我归处? 蜉蝣之翼,采采衣服。心之忧矣,於我归息? 蜉蝣掘阅,麻衣如雪。心之忧矣,於我归说? 注释: 【1】蜉(fú)蝣(yóu):一种昆虫,寿命只有几个小时到一周左右。 【2】蜉蝣之羽:以蜉蝣之羽形容...
- 东方之日
[先秦] 诗经 东方之日兮,彼姝者子,在我室兮。 在我室兮,履我即兮。 东方之月兮,彼姝者子,在我闼兮。 在我闼兮,履我发兮。 注释: 【1】日:比喻女子颜色盛美。 【2】姝:貌美。 【3】履:踏,践。一说同“蹑”,放轻脚步。 【4】即:就。一说通“膝...
- 无将大车
[先秦] 诗经 无将大车,祇自尘兮。无思百忧,祇自疧兮。 无将大车,维尘冥冥。无思百忧,不出于颎。 无将大车,维尘雝兮。无思百忧,祇自重兮。 注释: 【1】将:扶进,此指推车。 【2】大车:平地载运之车,此指牛车。 【3】疧(qí):病痛。 【4】冥冥...
- 匏有苦叶
[先秦] 诗经 匏有苦叶,济有深涉。深则厉,浅则揭。 有弥济盈,有鷕雉鸣。济盈不濡轨,雉鸣求其牡。 雝雝鸣雁,旭日始旦。士如归妻,迨冰未泮。 招招舟子,人涉卬否。人涉卬否,卬须我友。 注释: 【1】匏(páo):葫芦之类。 【2】苦:一说苦味,一说枯...
- 何草不黄
[先秦] 诗经 何草不黄?何日不行?何人不将?经营四方。 何草不玄?何人不矜?哀我征夫,独为匪民。 匪兕匪虎,率彼旷野。哀我征夫,朝夕不暇。 有芃者狐,率彼幽草。有栈之车,行彼周道。 注释: 【1】行:出行。此指行军,出征。 【2】将:出征。 【3】...
- 瞻卬
[先秦] 诗经 瞻卬昊天,则不我惠?孔填不宁,降此大厉。 邦靡有定,士民其瘵。蟊贼蟊疾,靡有夷届。 罪罟不收,靡有夷瘳! 人有土田,女反有之。人有民人,女覆夺之。 此宜无罪,女反收之。彼宜有罪,女覆说之。 哲夫成城,哲妇倾城。懿厥哲妇,为枭为鸱...
- 泉水
[先秦] 诗经 毖彼泉水,亦流于淇。有怀于卫,靡日不思。 娈彼诸姬,聊与之谋。 出宿于泲[1],饮饯于祢,女子有行,远父母兄弟。 问我诸姑,遂及伯姊。 出宿于干,饮饯于言。载脂载辖,还车言迈。 遄臻于卫,不瑕有害? 我思肥泉,兹之永叹。思须与漕,我...
- 汾沮洳
[先秦] 诗经 彼汾沮洳,言采其莫。彼其之子,美无度。 美无度,殊异乎公路。 彼汾一方,言采其桑。彼其之子,美如英。 美如英,殊异乎公行。 彼汾一曲,言采其藚[1]。彼其之子,美如玉。 美如玉,殊异乎公族。 注释: 【1】汾:汾水,在今山西省中部地区...