小明
先秦 诗经
古诗词:小明原文翻译+全文注释译文+原著赏析
原文:
[先秦] 诗经明明上天,照临下土。我征徂西,至于艽野。二月初吉,载离寒暑。
心之忧矣,其毒大苦。念彼共人,涕零如雨。岂不怀归?畏此罪罟!
昔我往矣,日月方除。曷云其还?岁聿云莫。念我独兮,我事孔庶。
心之忧矣,惮我不暇。念彼共人,睠睠怀顾!岂不怀归?畏此谴怒。
昔我往矣,日月方奥。曷云其还?政事愈蹙。岁聿云莫,采萧获菽。
心之忧矣,自诒伊戚。念彼共人,兴言出宿。岂不怀归?畏此反覆。
嗟尔君子,无恒安处。靖共尔位,正直是与。神之听之,式谷以女。
嗟尔君子,无恒安息。靖共尔位,好是正直。神之听之,介尔景福。
注释:
【1】征:行,此指行役。【2】徂(cú):往,前往。
【3】艽(qiú)野:荒远的边地。
【4】二月:指周正二月,即夏正之十二月。
【5】初吉:上旬的吉日。
【6】载(zài):乃,则。
【7】离:经历。
【8】毒:痛苦,磨难。
【9】共(gōng):通“恭”,此指恭谨尽心。
【10】罪罟(gǔ):指法网。罟,网;罪,捕鱼竹网。二字并列,犹云网罟。
【11】除:除旧,指旧岁辞去、新年将到。
【12】曷(hé):何,何时。
【13】云:语助词。
【14】其:将。
【15】还:回去。
【16】聿(yù)云:二字均语助词。
【17】莫:古“暮”字。岁暮即年终。
【18】孔庶:很多。
【19】惮:通“瘅(dàn)”,劳苦。
【20】不暇:不得闲暇。
【21】睠(juàn)睠:即“眷眷”,恋慕。
【22】谴怒:谴责恼怒。此言惧怕当权者惩罚。
【23】奥:“燠(yù)”之假借,温暖。
【24】蹙(cù):急促,紧迫。
【25】萧:艾蒿。
【26】菽(shū):豆类。
【27】诒(yí):通“贻”,遗留。
【28】伊:此,这。
【29】戚:忧伤,痛苦。
【30】兴言:犹“薄言”,语首助词。一说“兴”,意谓起来,"言"即焉。
【31】出宿:不能安睡。一说到外面去过夜。
【32】反覆:指不测之祸。
【33】恒:常。
【34】安处:安居,安逸享乐。
【35】靖:敬。
【36】共:通“恭”,奉,履行。
【37】位:职位,职责。
【38】与:亲近,友好。一说通“举”,行为,举止。
【39】式:乃,则。
【40】谷(gǔ):善,此指福。
【41】以:与。
【42】女:汝。
【43】介:借为“匄(gài)”,给予。
【44】景福:犹言大福。
作品赏析:
此诗作者长年行役,久不得归,事务缠身,忧心忡忡,诗中披露出他的复杂心情,千载之下,使人犹闻其叹息怨嗟之声。全诗共分五章。一、二、三章的前八句都是自述其行役之苦、心怀之忧。对这八句的理解,各家基本上无甚异词。接下来则是反覆咏唱“念彼共人”,对“共人”的理解也就岐见纷呈了。“共”即古“恭”字,所谓“恭人”即恭谨之人,具体何指,诸家见仁见智,各抒己说。一种意见认为“共人”是指隐居不仕者。吕祖谦《吕氏家塾读诗记》引丘氏曰:“‘共人’谓温恭之人,隐居不仕者也。贤者久不得归,于是悔仕,进退既难,恐不免于祸,念彼不仕之友闲居自乐,欲似之而不得,故涕零如雨也。”戴溪《续吕氏家塾读诗记》云:“当时必有温共静退之人劝大夫以不仕者,不从其言,故悔恨至涕泣,睠睠怀顾,欲出宿而从之也。”朱熹则释为:“共人,僚友之处者也……大夫以二月西征,至于岁莫而未得归,故呼天而诉之,复念其僚友之处者,且自言其畏罪而不敢归也。”(《诗集传》)朱熹的说法颇为含混。所谓“僚友”,既可理解为同僚中的朋友,也可看作是同僚与友人并提;而所谓“处”,既可解作隐居不仕,也可释为居留在朝。今人高亨则解共人为“恭敬的人,此指作者的妻”(《诗经今注》)。吴闿生则解为“‘念彼共人’者,念古之劳臣贤士,以自证而自慰也”(《诗义会通》)。
此诗的难解之处在于后二章的诗意似与前三章断为两截,难以贯通。后二章中“靖共尔位”的“共”亦当作“恭”解,那末这一句就是克尽职守之意。如果将前面的“共人”理解为忠于职守的同僚,那末后面敦劝“靖共尔位”似属多余。如果将“共人”理解为隐居不仕者,那末前面既已表示了悔仕乱世、向往归隐之意,后面又勉以恭谨尽职,自相矛盾;而且既然是退隐之士,就不可能有职可守。历来的注解都试图解决这些矛盾,使之能自圆其说,较有代表性的一种说法是:后二章为“自相劳苦之辞”。《吕氏家塾读诗记》引欧阳修说云:“‘嗟尔君子,无恒安处’,乃是大夫自相劳苦之辞,云:无苟偷安,使靖共尔位之职。”吕祖谦申此说曰:“上三章唱悔仕乱世,厌于劳役,欲安处休息而不可得,故每章有怀归之叹。至是知不可去矣,则与其同列自相劳苦曰:嗟尔君子,无恒欲安处也。苟静恭于位,惟正直之道是与,则神将佑之矣,何必去哉!”戴溪之说与吕氏同,谓“前三章念共人而悔仕,后二章勉君子以安位”,“始悔仕于乱世,终不忍去其君,可以为贤矣”(《续吕氏家塾读诗记》)。这样的解释也许颇合于怨而不怒、温柔敦厚的诗教,但将后二章看作既是自勉、又是互相劝慰之词,实在是很牵强的,“自勉”云云只能是解诗者的曲为之说,因为此处说话的对象“君子”明明是第二人称的“尔”。
其实此诗与《小雅·四月》、《小雅·北山》等诗表达了类似的情感,即感慨征戍久役、劳逸不均。所谓“共人”应该是与诗人一样效命王室、忠于职守的人,因而想到他们,就会油然而生一种同病相怜、眷然怀恋之情,“涕零如雨”、“睠睠怀顾”就是这种情绪的体现。“兴言出宿”则表现诗人在怨艾之后仍起身踏上征途。“念彼共人”的复叠之词展示出诗人情感演变的轨迹:虽然忧伤孤独,疲于奔命,但对王事还是不敢懈怠,有“彼共人”作为榜样,他也只能席不暇暖,奔走四方。有了这样的铺垫,下面转入对“君子”的劝勉也就顺理成章了。揣摩诗意,这四、五两章当是诗人对在上者的劝戒。“君子”不是指一般人,而是那些身居高位的统治者。“嗟尔君子,无恒安处”实在有着无穷的感喟,在这声声敦劝中不难体会到诗人的怨嗟。“无恒安处”的言外无疑意味着这些“君子”的安居逸乐,它和诗人的奔波劳碌、不遑宁处正好形成了鲜明的对比。诗人劝勉这些“君子”勤政尽职,正说明他们未能像“共人”那般一心为社稷黎民操劳。“神之听之”的声声祝愿中不能说没有告诫的弦外之音在回响。
诗中既多侧面地表现了诗人的内心世界,又展示了他心理变化的轨迹,纵横交织,反覆咏唱,细腻婉转。可以说这首诗与《小雅·北山》诗同样表现了不满上层统治者的怨情,但它不像《小雅·北山》那样尖锐刻露、对比鲜明,它的措辞较为委婉。
拼音版对照
[ xian qin] shi jing
ming ming shang tian, zhao lin xia tu。 wo zheng cu xi, zhi yu jiao ye。 er yue chu ji, zai li han shu。
xin zhi you yi, qi du da ku。 nian bi gong ren, ti ling ru yu。 qi bu huai gui? wei ci zui gu!
xi wo wang yi, ri yue fang chu。 he yun qi hai? sui yu yun mo。 nian wo du xi, wo shi kong shu。
xin zhi you yi, dan wo bu xia。 nian bi gong ren,?? huai gu! qi bu huai gui? wei ci qian nu。
xi wo wang yi, ri yue fang ao。 he yun qi hai? zheng shi yu cu。 sui yu yun mo, cai xiao huo shu。
xin zhi you yi, zi yi yi qi。 nian bi gong ren, xing yan chu xiu。 qi bu huai gui? wei ci fan fu。
jie er jun zi, wu heng an chu。 jing gong er wei, zheng zhi shi yu。 shen zhi ting zhi, shi gu yi nv。
jie er jun zi, wu heng an xi。 jing gong er wei, hao shi zheng zhi。 shen zhi ting zhi, jie er jing fu。
【2】 cu(cú): wang, qian wang。
【3】 jiao(qiú) ye: huang yuan de bian di。
【4】 er yue: zhi zhou zheng er yue, ji xia zheng zhi shi er yue。
【5】 chu ji: shang xun de ji ri。
【6】 zai(zài): nai, ze。
【7】 li: jing li。
【8】 du: tong ku, mo nan。
【9】 gong(gōng): tong“ gong”, ci zhi gong jin jin xin。
【10】 zui gu(gǔ): zhi fa wang。 gu, wang; zui, bu yu zhu wang。 er zi bing lie, you yun wang gu。
【11】 chu: chu jiu, zhi jiu sui ci qu、 xin nian jiang dao。
【12】 he(hé): he, he shi。
【13】 yun: yu zhu ci。
【14】 qi: jiang。
【15】 hai: hui qu。
【16】 yu(yù) yun: er zi jun yu zhu ci。
【17】 mo: gu“ mu” zi。 sui mu ji nian zhong。
【18】 kong shu: hen duo。
【19】 dan: tong“ dan(dàn)”, lao ku。
【20】 bu xia: bu de xian xia。
【21】?(juàn)?: ji“ juan juan”, lian mu。
【22】 qian nu: qian ze nao nu。 ci yan ju pa dang quan zhe cheng fa。
【23】 ao:“ yu(yù)” zhi jia jie, wen nuan。
【24】 cu(cù): ji cu, jin po。
【25】 xiao: ai hao。
【26】 shu(shū): dou lei。
【27】 yi(yí): tong“ yi”, yi liu。
【28】 yi: ci, zhe。
【29】 qi: you shang, tong ku。
【30】 xing yan: you“ bo yan”, yu shou zhu ci。 yi shuo“ xing”, yi wei qi lai," yan" ji yan。
【31】 chu xiu: bu neng an shui。 yi shuo dao wai mian qu guo ye。
【32】 fan fu: zhi bu ce zhi huo。
【33】 heng: chang。
【34】 an chu: an ju, an yi xiang le。
【35】 jing: jing。
【36】 gong: tong“ gong”, feng, lv xing。
【37】 wei: zhi wei, zhi ze。
【38】 yu: qin jin, you hao。 yi shuo tong“ ju”, xing wei, ju zhi。
【39】 shi: nai, ze。
【40】 gu(gǔ): shan, ci zhi fu。
【41】 yi: yu。
【42】 nv: ru。
【43】 jie: jie wei“???ài)”, gei yu。
【44】 jing fu: you yan da fu。
quan shi gong fen wu zhang。 yi、 er、 san zhang de qian ba ju dou shi zi shu qi xing yi zhi ku、 xin huai zhi you。 dui zhe ba ju de li jie, ge jia ji ben shang wu shen yi ci。 jie xia lai ze shi fan fu yong chang“ nian bi gong ren”, dui“ gong ren” de li jie ye jiu qi jian fen cheng le。“ gong” ji gu“ gong” zi, suo wei“ gong ren” ji gong jin zhi ren, ju ti he zhi, zhu jia jian ren jian zhi, ge shu ji shuo。 yi zhong yi jian ren wei“ gong ren” shi zhi yin ju bu shi zhe。 lv zu qian《 lv shi jia shu du shi ji》 yin qiu shi yue:“‘ gong ren’ wei wen gong zhi ren, yin ju bu shi zhe ye。 xian zhe jiu bu de gui, yu shi hui shi, jin tui ji nan, kong bu mian yu huo, nian bi bu shi zhi you xian ju zi le, yu si zhi er bu de, gu ti ling ru yu ye。” dai xi《 xu lv shi jia shu du shi ji》 yun:“ dang shi bi you wen gong jing tui zhi ren quan da fu yi bu shi zhe, bu cong qi yan, gu hui hen zhi ti qi,?? huai gu, yu chu xiu er cong zhi ye。” zhu xi ze shi wei:“ gong ren, liao you zhi chu zhe ye…… da fu yi er yue xi zheng, zhi yu sui mo er wei de gui, gu hu tian er su zhi, fu nian qi liao you zhi chu zhe, qie zi yan qi wei zui er bu gan gui ye。”(《 shi ji chuan》) zhu xi de shuo fa po wei han hun。 suo wei“ liao you”, ji ke li jie wei tong liao zhong de peng you, ye ke kan zuo shi tong liao yu you ren bing ti; er suo wei“ chu”, ji ke jie zuo yin ju bu shi, ye ke shi wei ju liu zai chao。 jin ren gao heng ze jie gong ren wei“ gong jing de ren, ci zhi zuo zhe de qi”(《 shi jing jin zhu》)。 wu? sheng ze jie wei“‘ nian bi gong ren’ zhe, nian gu zhi lao chen xian shi, yi zi zheng er zi wei ye”(《 shi yi hui tong》)。
ci shi de nan jie zhi chu zai yu hou er zhang de shi yi si yu qian san zhang duan wei liang jie, nan yi guan tong。 hou er zhang zhong“ jing gong er wei” de“ gong” yi dang zuo“ gong” jie, na mo zhe yi ju jiu shi ke jin zhi shou zhi yi。 ru guo jiang qian mian de“ gong ren” li jie wei zhong yu zhi shou de tong liao, na mo hou mian dun quan“ jing gong er wei” si shu duo yu。 ru guo jiang“ gong ren” li jie wei yin ju bu shi zhe, na mo qian mian ji yi biao shi le hui shi luan shi、 xiang wang gui yin zhi yi, hou mian you mian yi gong jin jin zhi, zi xiang mao dun; er qie ji ran shi tui yin zhi shi, jiu bu ke neng you zhi ke shou。 li lai de zhu jie dou shi tu jie jue zhe xie mao dun, shi zhi neng zi yuan qi shuo, jiao you dai biao xing de yi zhong shuo fa shi: hou er zhang wei“ zi xiang lao ku zhi ci”。《 lv shi jia shu du shi ji》 yin ou yang xiu shuo yun:“‘ jie er jun zi, wu heng an chu’, nai shi da fu zi xiang lao ku zhi ci, yun: wu gou tou an, shi jing gong er wei zhi zhi。” lv zu qian shen ci shuo yue:“ shang san zhang chang hui shi luan shi, yan yu lao yi, yu an chu xiu xi er bu ke de, gu mei zhang you huai gui zhi tan。 zhi shi zhi bu ke qu yi, ze yu qi tong lie zi xiang lao ku yue: jie er jun zi, wu heng yu an chu ye。 gou jing gong yu wei, wei zheng zhi zhi dao shi yu, ze shen jiang you zhi yi, he bi qu zai!” dai xi zhi shuo yu lv shi tong, wei“ qian san zhang nian gong ren er hui shi, hou er zhang mian jun zi yi an wei”,“ shi hui shi yu luan shi, zhong bu ren qu qi jun, ke yi wei xian yi”(《 xu lv shi jia shu du shi ji》)。 zhe yang de jie shi ye xu po he yu yuan er bu nu、 wen rou dun hou de shi jiao, dan jiang hou er zhang kan zuo ji shi zi mian、 you shi hu xiang quan wei zhi ci, shi zai shi hen qian qiang de,“ zi mian” yun yun zhi neng shi jie shi zhe de qu wei zhi shuo, yin wei ci chu shuo hua de dui xiang“ jun zi” ming ming shi di er ren cheng de“ er”。
qi shi ci shi yu《 xiao ya· si yue》、《 xiao ya· bei shan》 deng shi biao da le lei si de qing gan, ji gan kai zheng shu jiu yi、 lao yi bu jun。 suo wei“ gong ren” ying gai shi yu shi ren yi yang xiao ming wang shi、 zhong yu zhi shou de ren, yin er xiang dao ta men, jiu hui you ran er sheng yi zhong tong bing xiang lian、 juan ran huai lian zhi qing,“ ti ling ru yu”、“?? huai gu” jiu shi zhe zhong qing xu de ti xian。“ xing yan chu xiu” ze biao xian shi ren zai yuan ai zhi hou reng qi shen ta shang zheng tu。“ nian bi gong ren” de fu die zhi ci zhan shi chu shi ren qing gan yan bian de gui ji: sui ran you shang gu du, pi yu ben ming, dan dui wang shi hai shi bu gan xie dai, you“ bi gong ren” zuo wei bang yang, ta ye zhi neng xi bu xia nuan, ben zou si fang。 you le zhe yang de pu dian, xia mian zhuan ru dui“ jun zi” de quan mian ye jiu shun li cheng zhang le。 chuai mo shi yi, zhe si、 wu liang zhang dang shi shi ren dui zai shang zhe de quan jie。“ jun zi” bu shi zhi yi ban ren, er shi na xie shen ju gao wei de tong zhi zhe。“ jie er jun zi, wu heng an chu” shi zai you zhe wu qiong de gan kui, zai zhe sheng sheng dun quan zhong bu nan ti hui dao shi ren de yuan jie。“ wu heng an chu” de yan wai wu yi yi wei zhe zhe xie“ jun zi” de an ju yi le, ta he shi ren de ben bo lao lu、 bu huang ning chu zheng hao xing cheng le xian ming de dui bi。 shi ren quan mian zhe xie“ jun zi” qin zheng jin zhi, zheng shuo ming ta men wei neng xiang“ gong ren” na ban yi xin wei she ji li min cao lao。“ shen zhi ting zhi” de sheng sheng zhu yuan zhong bu neng shuo mei you gao jie de xian wai zhi yin zai hui xiang。
shi zhong ji duo ce mian di biao xian le shi ren de nei xin shi jie, you zhan shi le ta xin li bian hua de gui ji, zong heng jiao zhi, fan fu yong chang, xi ni wan zhuan。 ke yi shuo zhe shou shi yu《 xiao ya· bei shan》 shi tong yang biao xian le bu man shang ceng tong zhi zhe de yuan qing, dan ta bu xiang《 xiao ya· bei shan》 na yang jian rui ke lu、 dui bi xian ming, ta de cuo ci jiao wei wei wan。
ming ming shang tian, zhao lin xia tu。 wo zheng cu xi, zhi yu jiao ye。 er yue chu ji, zai li han shu。
xin zhi you yi, qi du da ku。 nian bi gong ren, ti ling ru yu。 qi bu huai gui? wei ci zui gu!
xi wo wang yi, ri yue fang chu。 he yun qi hai? sui yu yun mo。 nian wo du xi, wo shi kong shu。
xin zhi you yi, dan wo bu xia。 nian bi gong ren,?? huai gu! qi bu huai gui? wei ci qian nu。
xi wo wang yi, ri yue fang ao。 he yun qi hai? zheng shi yu cu。 sui yu yun mo, cai xiao huo shu。
xin zhi you yi, zi yi yi qi。 nian bi gong ren, xing yan chu xiu。 qi bu huai gui? wei ci fan fu。
jie er jun zi, wu heng an chu。 jing gong er wei, zheng zhi shi yu。 shen zhi ting zhi, shi gu yi nv。
jie er jun zi, wu heng an xi。 jing gong er wei, hao shi zheng zhi。 shen zhi ting zhi, jie er jing fu。
zhu shi:
【1】 zheng: xing, ci zhi xing yi。【2】 cu(cú): wang, qian wang。
【3】 jiao(qiú) ye: huang yuan de bian di。
【4】 er yue: zhi zhou zheng er yue, ji xia zheng zhi shi er yue。
【5】 chu ji: shang xun de ji ri。
【6】 zai(zài): nai, ze。
【7】 li: jing li。
【8】 du: tong ku, mo nan。
【9】 gong(gōng): tong“ gong”, ci zhi gong jin jin xin。
【10】 zui gu(gǔ): zhi fa wang。 gu, wang; zui, bu yu zhu wang。 er zi bing lie, you yun wang gu。
【11】 chu: chu jiu, zhi jiu sui ci qu、 xin nian jiang dao。
【12】 he(hé): he, he shi。
【13】 yun: yu zhu ci。
【14】 qi: jiang。
【15】 hai: hui qu。
【16】 yu(yù) yun: er zi jun yu zhu ci。
【17】 mo: gu“ mu” zi。 sui mu ji nian zhong。
【18】 kong shu: hen duo。
【19】 dan: tong“ dan(dàn)”, lao ku。
【20】 bu xia: bu de xian xia。
【21】?(juàn)?: ji“ juan juan”, lian mu。
【22】 qian nu: qian ze nao nu。 ci yan ju pa dang quan zhe cheng fa。
【23】 ao:“ yu(yù)” zhi jia jie, wen nuan。
【24】 cu(cù): ji cu, jin po。
【25】 xiao: ai hao。
【26】 shu(shū): dou lei。
【27】 yi(yí): tong“ yi”, yi liu。
【28】 yi: ci, zhe。
【29】 qi: you shang, tong ku。
【30】 xing yan: you“ bo yan”, yu shou zhu ci。 yi shuo“ xing”, yi wei qi lai," yan" ji yan。
【31】 chu xiu: bu neng an shui。 yi shuo dao wai mian qu guo ye。
【32】 fan fu: zhi bu ce zhi huo。
【33】 heng: chang。
【34】 an chu: an ju, an yi xiang le。
【35】 jing: jing。
【36】 gong: tong“ gong”, feng, lv xing。
【37】 wei: zhi wei, zhi ze。
【38】 yu: qin jin, you hao。 yi shuo tong“ ju”, xing wei, ju zhi。
【39】 shi: nai, ze。
【40】 gu(gǔ): shan, ci zhi fu。
【41】 yi: yu。
【42】 nv: ru。
【43】 jie: jie wei“???ài)”, gei yu。
【44】 jing fu: you yan da fu。
zuo pin shang xi:
ci shi zuo zhe chang nian xing yi, jiu bu de gui, shi wu chan shen, you xin chong chong, shi zhong pi lu chu ta de fu za xin qing, qian zai zhi xia, shi ren you wen qi tan xi yuan jie zhi sheng。quan shi gong fen wu zhang。 yi、 er、 san zhang de qian ba ju dou shi zi shu qi xing yi zhi ku、 xin huai zhi you。 dui zhe ba ju de li jie, ge jia ji ben shang wu shen yi ci。 jie xia lai ze shi fan fu yong chang“ nian bi gong ren”, dui“ gong ren” de li jie ye jiu qi jian fen cheng le。“ gong” ji gu“ gong” zi, suo wei“ gong ren” ji gong jin zhi ren, ju ti he zhi, zhu jia jian ren jian zhi, ge shu ji shuo。 yi zhong yi jian ren wei“ gong ren” shi zhi yin ju bu shi zhe。 lv zu qian《 lv shi jia shu du shi ji》 yin qiu shi yue:“‘ gong ren’ wei wen gong zhi ren, yin ju bu shi zhe ye。 xian zhe jiu bu de gui, yu shi hui shi, jin tui ji nan, kong bu mian yu huo, nian bi bu shi zhi you xian ju zi le, yu si zhi er bu de, gu ti ling ru yu ye。” dai xi《 xu lv shi jia shu du shi ji》 yun:“ dang shi bi you wen gong jing tui zhi ren quan da fu yi bu shi zhe, bu cong qi yan, gu hui hen zhi ti qi,?? huai gu, yu chu xiu er cong zhi ye。” zhu xi ze shi wei:“ gong ren, liao you zhi chu zhe ye…… da fu yi er yue xi zheng, zhi yu sui mo er wei de gui, gu hu tian er su zhi, fu nian qi liao you zhi chu zhe, qie zi yan qi wei zui er bu gan gui ye。”(《 shi ji chuan》) zhu xi de shuo fa po wei han hun。 suo wei“ liao you”, ji ke li jie wei tong liao zhong de peng you, ye ke kan zuo shi tong liao yu you ren bing ti; er suo wei“ chu”, ji ke jie zuo yin ju bu shi, ye ke shi wei ju liu zai chao。 jin ren gao heng ze jie gong ren wei“ gong jing de ren, ci zhi zuo zhe de qi”(《 shi jing jin zhu》)。 wu? sheng ze jie wei“‘ nian bi gong ren’ zhe, nian gu zhi lao chen xian shi, yi zi zheng er zi wei ye”(《 shi yi hui tong》)。
ci shi de nan jie zhi chu zai yu hou er zhang de shi yi si yu qian san zhang duan wei liang jie, nan yi guan tong。 hou er zhang zhong“ jing gong er wei” de“ gong” yi dang zuo“ gong” jie, na mo zhe yi ju jiu shi ke jin zhi shou zhi yi。 ru guo jiang qian mian de“ gong ren” li jie wei zhong yu zhi shou de tong liao, na mo hou mian dun quan“ jing gong er wei” si shu duo yu。 ru guo jiang“ gong ren” li jie wei yin ju bu shi zhe, na mo qian mian ji yi biao shi le hui shi luan shi、 xiang wang gui yin zhi yi, hou mian you mian yi gong jin jin zhi, zi xiang mao dun; er qie ji ran shi tui yin zhi shi, jiu bu ke neng you zhi ke shou。 li lai de zhu jie dou shi tu jie jue zhe xie mao dun, shi zhi neng zi yuan qi shuo, jiao you dai biao xing de yi zhong shuo fa shi: hou er zhang wei“ zi xiang lao ku zhi ci”。《 lv shi jia shu du shi ji》 yin ou yang xiu shuo yun:“‘ jie er jun zi, wu heng an chu’, nai shi da fu zi xiang lao ku zhi ci, yun: wu gou tou an, shi jing gong er wei zhi zhi。” lv zu qian shen ci shuo yue:“ shang san zhang chang hui shi luan shi, yan yu lao yi, yu an chu xiu xi er bu ke de, gu mei zhang you huai gui zhi tan。 zhi shi zhi bu ke qu yi, ze yu qi tong lie zi xiang lao ku yue: jie er jun zi, wu heng yu an chu ye。 gou jing gong yu wei, wei zheng zhi zhi dao shi yu, ze shen jiang you zhi yi, he bi qu zai!” dai xi zhi shuo yu lv shi tong, wei“ qian san zhang nian gong ren er hui shi, hou er zhang mian jun zi yi an wei”,“ shi hui shi yu luan shi, zhong bu ren qu qi jun, ke yi wei xian yi”(《 xu lv shi jia shu du shi ji》)。 zhe yang de jie shi ye xu po he yu yuan er bu nu、 wen rou dun hou de shi jiao, dan jiang hou er zhang kan zuo ji shi zi mian、 you shi hu xiang quan wei zhi ci, shi zai shi hen qian qiang de,“ zi mian” yun yun zhi neng shi jie shi zhe de qu wei zhi shuo, yin wei ci chu shuo hua de dui xiang“ jun zi” ming ming shi di er ren cheng de“ er”。
qi shi ci shi yu《 xiao ya· si yue》、《 xiao ya· bei shan》 deng shi biao da le lei si de qing gan, ji gan kai zheng shu jiu yi、 lao yi bu jun。 suo wei“ gong ren” ying gai shi yu shi ren yi yang xiao ming wang shi、 zhong yu zhi shou de ren, yin er xiang dao ta men, jiu hui you ran er sheng yi zhong tong bing xiang lian、 juan ran huai lian zhi qing,“ ti ling ru yu”、“?? huai gu” jiu shi zhe zhong qing xu de ti xian。“ xing yan chu xiu” ze biao xian shi ren zai yuan ai zhi hou reng qi shen ta shang zheng tu。“ nian bi gong ren” de fu die zhi ci zhan shi chu shi ren qing gan yan bian de gui ji: sui ran you shang gu du, pi yu ben ming, dan dui wang shi hai shi bu gan xie dai, you“ bi gong ren” zuo wei bang yang, ta ye zhi neng xi bu xia nuan, ben zou si fang。 you le zhe yang de pu dian, xia mian zhuan ru dui“ jun zi” de quan mian ye jiu shun li cheng zhang le。 chuai mo shi yi, zhe si、 wu liang zhang dang shi shi ren dui zai shang zhe de quan jie。“ jun zi” bu shi zhi yi ban ren, er shi na xie shen ju gao wei de tong zhi zhe。“ jie er jun zi, wu heng an chu” shi zai you zhe wu qiong de gan kui, zai zhe sheng sheng dun quan zhong bu nan ti hui dao shi ren de yuan jie。“ wu heng an chu” de yan wai wu yi yi wei zhe zhe xie“ jun zi” de an ju yi le, ta he shi ren de ben bo lao lu、 bu huang ning chu zheng hao xing cheng le xian ming de dui bi。 shi ren quan mian zhe xie“ jun zi” qin zheng jin zhi, zheng shuo ming ta men wei neng xiang“ gong ren” na ban yi xin wei she ji li min cao lao。“ shen zhi ting zhi” de sheng sheng zhu yuan zhong bu neng shuo mei you gao jie de xian wai zhi yin zai hui xiang。
shi zhong ji duo ce mian di biao xian le shi ren de nei xin shi jie, you zhan shi le ta xin li bian hua de gui ji, zong heng jiao zhi, fan fu yong chang, xi ni wan zhuan。 ke yi shuo zhe shou shi yu《 xiao ya· bei shan》 shi tong yang biao xian le bu man shang ceng tong zhi zhe de yuan qing, dan ta bu xiang《 xiao ya· bei shan》 na yang jian rui ke lu、 dui bi xian ming, ta de cuo ci jiao wei wei wan。
欢迎读者提供注释翻译和赏析
小明(先秦 诗经)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文查看(诗经)更多诗文
免责声明:「小明」是先秦 诗经创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
古诗词推荐
- 天作
[先秦] 诗经 天作高山,大王荒之。 彼作矣,文王康之。 彼徂矣,岐有夷之行。 子孙保之。 注释: 【1】作:生,造就。 【2】高山:指岐山,在今陕西岐山东北。 【3】大王:即太王古公亶父,周文王的祖父。 【4】荒:开荒垦田。 【5】作:治理。一说始。 ...
- 祈父
[先秦] 诗经 祈父,予王之爪牙,胡转予于恤,靡所止居。 祈父,予王之爪士,胡转予于恤,靡所厎止。 祈父,亶不聪,胡转予于恤,有母之尸饔。 注释: 【1】祈(qí)父(fǔ):周代执掌封畿兵马的高级官员,即司马。 【2】爪(zhǎo)牙:保卫国王的虎士...
- 昊天有成命
[先秦] 诗经 昊天有成命,二后受之。 成王不敢康,夙夜基命宥密。 於缉熙,单厥心,肆其靖之。 注释: 【1】昊天:苍天。 【2】成命:既定的天命。 【3】二后:二王,指周文王与周武王。 【4】受之:指承受天命。 【5】成王:即姬诵,武王子。 【6】康:...
- 车舝
[先秦] 诗经 间关车之舝兮,思娈季女逝兮。 匪饥匪渴,德音来括,虽无好友,式燕且喜。 依彼平林,有集维鷮,辰彼硕女,令德来教。 式燕且誉,好尔无射。 虽无旨酒,式饮庶几,虽无佳殽,式食庶几。 虽无德与女,式歌且舞。 陴彼高冈,析其柞薪,析其柞薪...
- 有駜
[先秦] 诗经 有駜有駜,駜彼乘黄。夙夜在公,在公明明。振振鹭,鹭于下。鼓咽咽,醉言舞。于胥乐兮! 有駜有駜,駜彼乘牡。夙夜在公,在公饮酒。振振鹭,鹭于飞。鼓咽咽,醉言归。于胥乐兮! 有駜有駜,駜彼乘駽。夙夜在公,在公载燕。自今以始,岁其有。...
- 何人斯
[先秦] 诗经 彼何人斯,其心孔艰。 胡逝我梁,不入我门。 伊谁云从,维暴之云。 二人从行,谁为此祸。 胡逝我梁,不入唁我。 始者不如今,云不我可。 彼何人斯,胡逝我陈。 我闻其声,不见其身。 不愧于天,不畏于天。 彼何人斯,其为飘风。 胡不自北,胡...
- 小旻
[先秦] 诗经 旻天疾威,敷于下土。 谋犹回遹,何日斯沮。 谋臧不从,不臧覆用。 我视谋犹,亦孔之邛。 潝潝訿訿,亦孔之哀。 谋之其臧,则具是违。 谋之不臧,则具是依。 我视犹谋,伊于胡厎。 我龟既厌,不我告犹。 谋夫孔多,是用不集。 发言盈庭,谁敢...
- 灵台
[先秦] 诗经 经始灵台,经之营之。庶民攻之,不日成之。经始勿亟,庶民子来。 王在灵囿,麀鹿攸伏。麀鹿濯濯,白鸟翯翯。王在灵沼,於牣鱼跃。 虡业维枞,贲鼓维镛。於论鼓钟,於乐辟廱。 於论鼓钟,於乐辟廱。鼍鼓逢逢。蒙瞍奏公。 注释: 【1】经始:开...
- 敬之
[先秦] 诗经 敬之敬之,天维显思。 命不易哉,无曰高高在上。 陟降厥士,日监在兹。 维予小子,不聪敬止。 日就月将,学有缉熙于光明。 佛时仔肩,示我显德行。 注释: 【1】敬:通“儆”,警戒。 【2】之:语气词。 【3】维:是。 【4】显:明察,明白。...
- 吉日
[先秦] 诗经 吉日维戊,既伯既祷。田车既好,四牡孔阜。升彼大阜,从其群丑。 吉日庚午,既差我马。兽之所同,麀鹿麌麌。漆沮之从,天子之所。 瞻彼中原,其祁孔有。儦儦俟俟,或群或友。悉率左右,以燕天子。 既张我弓,既挟我矢。发彼小豝,殪此大兕。...
- 有瞽
[先秦] 诗经 有瞽有瞽,在周之庭。 设业设虡,崇牙树羽。 应田县鼓,鞉磬柷圉。 既备乃奏,箫管备举。 喤喤厥声,肃雝和鸣,先祖是听。 我客戾止,永观厥成。 注释: 【1】瞽(gǔ):盲人。这里指周代的盲人乐师。 【2】庭:指宗庙的前庭。 【3】业:悬...
- 小宛
[先秦] 诗经 宛彼鸣鸠,翰飞戾天。 我心忧伤,念昔先人。 明发不寐,有怀二人。 人之齐圣,饮酒温克。 彼昏不知,壹醉日富。 各敬尔仪,天命不又。 中原有菽,庶民采之。 螟蛉有子,蜾蠃负之。 教诲尔子,式榖似之。 题彼脊令,载飞载鸣。 我日斯迈,而月...
- 彤弓
[先秦] 诗经 彤弓弨兮,受言藏兮。 我有嘉宾,中心贶之。 钟鼓既设,一朝飨之。 彤弓弨兮,受言载兮。 我有嘉宾,中心喜之。 钟鼓既设,一朝右之。 彤弓弨兮,受言櫜之。 我有嘉宾,中心好之。 钟鼓既设,一朝醻之。 注释: 【1】彤弓:漆成红色的弓,天...
- 桑扈
[先秦] 诗经 交交桑扈,有莺其羽,君子乐胥,受天之祜。 交交桑扈,有莺其领,君子乐胥,万邦之屏。 之屏之翰,百辟为宪,不戢不难,受福不那。 兕觥其觩,旨酒思柔,彼交匪敖,万福来求。 注释: 【1】桑扈(hù):鸟名,即青雀。 【2】交交:鸟鸣声。 ...
- 既醉
[先秦] 诗经 既醉以酒,既饱以德。君子万年,介尔景福。 既醉以酒,尔肴既将。君子万年,介尔昭明。 昭明有融,高朗令终,令终有俶。公尸嘉告。 其告维何?笾豆静嘉。朋友攸摄,摄以威仪。 威仪孔时,君子有孝子。孝子不匮,永锡尔类。 其类维何?室家之...
- 般
[先秦] 诗经 于皇时周!陟其高山。 嶞山乔岳,允犹翕河。 敷天之下,裒时之对。时周之 注释: 作品赏析: 周成王时颂武王巡狩祀河岳。 般:乐名。 陟(音至):周时祭山曰升,或曰陟。高山:指四岳。 嶞(音舵):小山。允:语词。翕河:合河而祭之。 裒...
- 我将
[先秦] 诗经 我将我享,维羊维牛,维天其右之。 仪式刑文王之典,日靖四方。 伊嘏文王,既右飨之。 我其夙夜,畏天之威,于时保之。 注释: 【1】我:周武王自称。 【2】将:捧。 【3】享:献祭品。 【4】右:通“佑”,保佑。 【5】仪式:法度。 【6】刑...
- 思齐
[先秦] 诗经 思齐大任,文王之母,思媚周姜,京室之妇。大姒嗣徽音,则百斯男。 惠于宗公,神罔时怨,神罔时恫。刑于寡妻,至于兄弟,以御于家邦。 雝雝在宫,肃肃在庙。不显亦临,无射亦保。 肆戎疾不殄,烈假不瑕。不闻亦式,不谏亦入。 肆成人有德,小...
- 卷阿
[先秦] 诗经 有卷者阿,飘风自南。岂弟君子,来游来歌,以矢其音。 伴奂尔游矣,优游尔休矣。岂弟君子,俾尔弥尔性,似先公酋矣。 尔土宇昄章,亦孔之厚矣。岂弟君子,俾尔弥尔性,百神尔主矣。 尔受命长矣,茀禄尔康矣。岂弟君子,俾尔弥尔性,纯嘏尔常...
- 文王
[先秦] 诗经 文王在上,於昭於天。周虽旧邦,其命维新。有周不显,帝命不时。文王陟降,在帝左右。 亹亹文王,令闻不已。陈锡哉周,侯文王孙子。文王孙子,本支百世,凡周之士,不显亦世。 世之不显,厥犹翼翼。思皇多士,生此王国。王国克生,维周之桢;...