网站首页 > 古诗词 > 洗兵马

洗兵马

唐 杜甫

古诗词:洗兵马原文翻译+全文注释译文+原著赏析

原文:

[唐] 杜甫
中兴诸将收山东,捷书日报清昼同。
河广传闻一苇过,胡危命在破竹中。
祗残邺城不日得,独任朔方无限功。
京师皆骑汗血马,回纥餧肉葡萄宫。
已喜皇威清海岱,常思仙仗过崆峒。
三年笛里关山月,万国兵前草木风。
成王功大心转小,郭相谋深古来少。
司徒清鉴悬明镜,尚书气与秋天杳。
二三豪俊为时出,整顿乾坤济时了。
东走无复忆鲈鱼,南飞觉有安巢鸟。
青春复随冠冕入,紫禁正耐烟花绕。
鹤禁通霄凤辇备,鸡鸣问寝龙楼晓。
攀龙附凤势莫当,天下尽化为侯王。
汝等岂知蒙帝力,时来不得夸身强。
关中既留萧丞相,幕下复用张子房。
张公一生江海客,身长九尺须眉苍。
征起适遇风云会,扶颠始知筹策良。
青袍白马更何有,后汉今周喜再昌。
寸地尺天皆入贡,奇祥异瑞争来送。
不知何国致白环,复道诸山得银瓮。
隐士休歌紫芝曲,词人解撰河清颂。
田家望望惜雨干,布谷处处催春种。
淇上健儿归莫懒,城南思妇愁多梦。
安得壮士挽天河,净洗甲兵长不用。

注释:

【1】诸将:指广平王李俶、郭子仪等将士。
【2】山东:此指河北一带,华山以东地区。
【3】清昼同:昼夜频传,见得捷报完全可信。
【4】河:指黄河。
【5】一苇过:一芦苇可航,形容官军渡河极易。
【6】胡:指叛将史思明等。
【7】命在破竹中:指叛军之破灭已近在眼前。
【8】祗(zhǐ)残:只剩。
【9】邺(yè)城:相州,今河南安阳。
【10】独任:只任用。
【11】朔方:指节度使郭子仪的朔方军士。
【12】汗血马:一种产于边地的宝马。
【13】餧(wèi):同“喂”。蒲萄宫:即汉代上林苑,代指唐宣政殿。蒲萄,即“葡萄”。
【14】清海岱:就是清除了山东一带的叛军。
【15】仙仗:皇帝的仪仗。
【16】崆(kōng)峒(tóng):山名,在今甘肃平凉西。
【17】笛里关山月:笛声里奏着关山月的益调。关山月为汉乐府横吹曲名,为军乐、战歌。
【18】万国:即万方。
【19】草木风:这里有草木皆兵之意。
【20】成王:指太子李俶,收复两京的主帅。
【21】转小:转而变得小心谨慎。
【22】郭相:郭子仪。
【23】司徒:指检校司徒李光弼。
【24】清鉴:识见明察。李光弼治军严,曾预料史思明诈降,终久必反,故说他清鉴悬明镜。
【25】尚书:指兵部尚书王思礼。
【26】气:气度。
【27】秋天杳:形容如秋空般明朗高远。
【28】二三豪俊:指李俶、郭子仪、李光弼等。
【29】为时出:应运而生。
【30】济时:救济时危。
【31】了:完毕。
【32】“东走”句:翻用西晋张翰的话,意谓现在不必像张翰那样避乱,可以放心做官了。《世说新语》:“张翰见秋风起,因思吴中菰菜羮、鲈鱼脍,曰‘人生贵得适意尔,何能羁宦数千里,以要名爵’,遂命驾便归。”
【33】“南飞”句:翻用曹操《短歌行》:“月明星稀,乌鹊南飞;绕树三匝,何枝可依?”是说一般人民也有家可归。
【34】冠冕(miǎn):指上朝的群臣。
【35】入:指进入皇宫。
【36】正耐:正相称。
【37】烟花:指朝贺时点燃的香烟。
【38】鹤禁:太子的车。
【39】凤辇(niǎn):天子之车。
【40】问寝:问候起居。
【41】龙楼:皇帝住处,此处指唐玄宗的住地。
【42】攀龙附凤:这里指攀附唐肃宗和张淑妃的李辅国等。靠其有拥戴唐肃宗之功,回京后气焰极高。
【43】化为侯王:形容唐肃宗封官之滥。当时肃宗大肆加封跟从唐玄宗入蜀和跟唐肃宗在灵武的扈从之臣。
【44】汝等:斥骂的称呼,指李辅国辈。
【45】蒙帝力:仰仗了皇帝的力量。
【46】时:时运。
【47】夸身强:夸耀自己有什么大本事。
【48】萧丞相:汉代萧何,此指房琯。
【49】张子房:汉代张良,此指张镐。
【50】张公:指张镐。
【51】江海客:指张镐“居身清廉”“不事中要”。
【52】征起:被征召而起来做官。
【53】风云会:风云际会。动乱时明君与贤臣的遇合。
【54】扶颠:扶持国家的颠危。张镐曾预料史思明的诈降。两京收复,张镐出力颇多。
【55】青袍白马:把安史之乱喻梁武帝时的侯景之乱。侯景作乱,部下皆骑自马,穿青衣。
【56】更何有:是说不难平定。
【57】后汉今周:用周、汉中兴之主汉光武帝和周宣王比拟唐肃宗。
【58】再昌:中兴。
【59】寸地尺天:指全国各地。
【60】白环:传说中西王母朝虞舜时献的宝物。
【61】银瓮(wèng):银质盛酒器。《孝经援神契》载:神灵滋液有银瓮,不汲自满,传说王者刑罚得当,则银瓮出。
【62】紫芝曲:秦末号称”四皓“的四隐士所作。
【63】解:懂得。
【64】河清颂:即南朝宋文帝元嘉年间(424—453年)鲍照所作《河清颂》。
【65】望望:望了又望。当时正遇春旱,农民盼雨。两句表现了作者忧民之心。
【66】淇(qí)上健儿:指围攻邺城的士卒。淇,淇水,在邺城附近。
【67】城南思妇:泛指将士的妻子。
【68】天河:即银河。
【69】洗甲兵:传说武王伐纣,遇大雨,武王曰:此天洗甲兵。

作品赏析:

杜甫《洗兵马》诗中有句说“词人解撰河清颂”(南朝宋文帝元嘉年间,河、济俱清,鲍照作《河清颂》赞美),这首诗本身就可说是热情洋溢的《河清颂》。
第一段(从“中兴诸将收山东”至“万国军前草木风”)以歌颂战局的神变开端。唐室在中兴诸将的努力下,已光复华山以东包括河北大片土地,捷报昼夜频传。三句借用以说克敌极易,安史乱军的覆灭已成“破竹”之势。当时,安庆绪困守邺城,所以说“祗残邺城不日得”。复兴大业与善任将帅关系很大,“独任朔方无限功”既是肯定与赞扬当时朔方节度使郭子仪在平叛战争中的地位和功绩,又是表达一种意愿,希望朝廷信赖诸将,以奏光复无限之功。以上有很多叙述的地方,“京师”二句则描绘了两个显示胜利喜庆气氛的画面:长安街上出入的官员们,都骑着产于边地的名马,春风得意;助战有功的回纥兵则在“蒲萄宫”备受款待,大吃大喝。“餧(喂)肉”二字描状生动,客观铺陈而又略寓讽刺朝廷借用回纥兵之意。从“捷书夜报”句至此,句句申明战争克捷的意思,节奏急促,几乎使读者应接不暇,也犹如带有破竹之势。以下意思略微转折,“已喜皇威清海岱”一句结束上面的意思,当时河北尚未完全克复,说“清海岱”显得用词有分寸;“常思仙仗过崆峒”一句启下,意在警告唐肃宗居安思危,勿忘当初“銮舆播迁”、往来于崆峒山的艰难日子。紧接以“三年笛里”一联,极概括地写出战争带来的创伤。安史之乱三年来,笛咽关山,兵惊草木,人民饱受乱离的痛苦。这两句提醒唐肃宗不要忘记苦战的将士,想到人民所受的苦难。这两句连同上两句,抚今追昔,痛定思痛,淋漓悲壮,在欢快的用词中小作波折,而不一味流走,极尽抑扬顿挫的情致,将作者激动而复杂的心情写出。
第二段(从“成王功大心转小”到“鸡鸣问寝龙楼晓”)逆接开篇“中兴诸将”四字,以铺张排比句式,对李豫、郭子仪等人致词赞美。“成王”收复两京时为天下兵马元帅,“功大心转小”,赞颂其成大功后更加小心谨慎。随后盛赞郭子仪的谋略、司徒李光弼的明察、尚书王思礼的高远气度。四句中,前两句平直叙来,后两句略作譬喻,铺述排比中有变化。赞语既切合各人身份事迹,又表达出对光复大业卓有贡献的“豪俊”的钦仰。“二三豪俊为时出”,总束前意,说他们本来就是为重整乾坤,应运而生的。“东走无复”以下六句承接“整顿乾坤济时了”而展开描写,从普天下的喜庆写到宫禁中的新气象,调子轻快:做官的人弹冠庆贺,不必弃官避乱;平民百姓也能安居乐业,如鸟归巢;春天的繁华景象正随朝仪之再整而重新回到宫禁,天子与上皇也能实施“昏定晨省”的宫廷故事。上上下下都是一派熙洽气象。
第三段(从“攀龙附凤势莫当”至“后汉今周喜再昌”)一开头就揭示一种政治弊端:朝廷赏爵太滥,许多投机者无功受禄,一时有“天下尽化为侯王”之虞。“汝等”二句即对此辈作申斥语,声调一变而为愤激。继而又将张镐、房琯等作为上述腐朽势力的对立面来歌颂,声调复转为轻快,这样一张一弛,极富擒纵唱叹之致。“青袍白马”句以南朝北来降将侯景来对比安史之乱中的叛将,说明叛将不堪一击;“后汉今周”句则以周、汉的中兴比喻时局。当时,房琯、张镐都已经罢相,诗人希望朝廷能复用他们,所以特加表彰,与赞扬“中兴诸将”互为表里。张镐于乾元元年(758)五月罢相,改任荆王府长史。这里说“幕下复用”,措意深婉。这一段表明杜甫的政治眼光。
第四段(从“寸地尺天皆入贡”到篇终)先用六句申明“后汉今周喜再昌”之意,说四方皆来入贡,海内遍呈祥瑞,举国称贺。以下继续说:隐士们也不必再避乱遁世,文人们都在大写歌颂诗文。至此,诗人是“颂其已然”,同时他又并未忘记民生忧患,从而又“祷其将然”:时值春耕逢旱,农夫盼雨;而“健儿”、“思妇”还未得团圆,社会的安定,生产的恢复,均有赖战争的最后胜利。诗人勉励围困邺城的“淇上健儿”要“归莫懒”,寄托着希望他们早日成功的殷勤之意。这几句话虽不多,却唱出诗人对人民的关切,表明他是把战争胜利作为安定社会与发展生产的重要前提来歌颂的。正由于这样,诗人在篇末唱出了他的强烈愿望和诗章的最强音:“安得壮士挽天河,净洗甲兵长不用!”
这首诗的基调是歌颂祝愿性的,热烈欢畅,兴致淋漓,将诗人那种热切关怀国家命运、充满乐观信念的感情传达出来了,是一曲展望胜利的颂歌。诗中对大好形势下出现的某些不良现象也有批评和忧虑,但并不影响诗人对整体形势的兴奋与乐观。诗章以宏亮的声调,壮丽的词句,浪漫夸张的语气,表达了极大的喜悦和歌颂。杜甫的诗原本以“沉郁”的诗风见称,而此篇是杜甫古风中的别调。从艺术形式看,采用了华丽严整、兼有古近体之长的“四杰体”,词藻富赡,对偶工整,用典精切,气势雄浑阔大,与诗歌表达的喜庆内容完全相宜。诗的韵脚,逐段平仄互换;声调上忽疾忽徐,忽翕忽张,热情奔放中富有顿挫之致,词句清丽而能有苍劲之气,诗句跌宕生姿,大大增强了诗篇的艺术感染力。


  今日读者于古诗,常觉具有现实批判性的作品名篇甚多,而“颂”体诗歌难得佳构。杜甫《洗兵马》似乎是个例外。诗中有句道:“词人解撰河清颂”(南朝宋文帝元嘉中河、济俱清,鲍照作《河清颂》赞美),这首诗本身就可说是热情洋溢的《河清颂》。
  此诗于乾元二年(759)春二月,即两京克复后,相州兵败前,作于洛阳。当时平叛战争形势很好,大有一举复兴的希望。故诗多欣喜愿望之词。此诗凡四转韵,每韵十二句,自成段落。
  第一段(从“中兴诸将收山东”至“万国军前草木风”)以歌颂战局神变发端。唐室在“中兴诸将”(即后文提到的李、郭等人)的努力下,已光复华山以东包括河北大片土地,捷报昼夜频传。《诗经·卫风·河广》云:“谁谓河广,一苇航之”,三句借用以言克敌极易,安史乱军的覆灭已成“破竹”之势。当时,安庆绪困守邺城(即相州,治所在今河南安阳),故云“祗残邺城不日得”。复兴大业与善任将帅关系甚大,“独任朔方无限功”既是肯定与赞扬当时朔方节度使郭子仪在平叛战争中的地位和功绩,又是表达一种意愿,望朝廷信赖诸将,以奏光复无限之功。以上多叙述,“京师”二句则描绘了两个显示胜利喜庆气氛的画面:长安街上出入的官员们,都骑着产于边地的名马(“汗血马”),春风得意;助战有功的回纥兵则在“蒲萄宫”(汉元帝尝宴单于处,此借用。)备受款待,大吃大喝。“餧(喂)肉”二字描状生动,客观铺写中略寓讽意(作者一贯反对借兵于回纥)。从“捷书夜报”句至此,句句申战争克捷之意,节奏急促,几使人应接不暇,亦似有破竹之势。以下意略转折,“已喜皇威清海岱”一句束上,时河北尚未完全克复,言“清海岱”(海岱,指古青、徐二州之域)则语有分寸;“常思仙仗过崆峒”一句启下,意在警告肃宗居安思危,勿忘銮舆播迁、往来于崆峒山(在今甘肃平凉西)的艰难日子。紧接以“三年笛里”一联,极概括地写出战争带来的创伤。安史之乱三年来,笛咽关山,兵惊草木,人民饱受乱离的痛苦。此联连同上联,恰是抚今追昔,痛定思痛,淋漓悲壮,于欢快词中小作波折,不一味流走,极抑扬顿挫之致,将作者激动而复杂的心情写出。故胡应麟说“三年笛里”一联“以和平端雅之调,寓愤郁凄戾之思,古今壮句者难及此。”(《诗薮》卷五)
  第二段(从“成王功大心转小”到“鸡鸣问寝龙楼晓”)逆接篇首“中兴诸将”四字,以铺张排比句式,对李豫、郭子仪等人致词赞美。“成王”即后来的唐代宗李豫,收复两京时为天下兵马元帅,“功大心转小”云云,赞颂其成大功后更加小心谨慎。随后盛赞郭子仪的谋略、司徒李光弼的明察、尚书王思礼的高远气度。四句中,前两句平直叙来,后两句略作譬喻,铺述排比中有变化。赞语既切合各人身分事迹,又表达出对光复大业卓有贡献的“豪俊”的钦仰。“二三豪俊为时出”,总束前意,说他们本来就为重整乾坤,应运而生的。“东走无复”以下六句承“整顿乾坤济时了”而展开描写,从普天下的喜庆到宫禁中的新气象,调子轻快:做官的人弹冠庆贺,不必弃官避乱(“忆鲈鱼”翻用《晋书》张翰语);平民百姓也能安居乐业,如鸟之有归巢;春天的繁华景象正随朝仪之再整而重新回到宫禁,天子与上皇也能实施“昏定晨省”的宫廷故事。上上下下都是一派熙洽气象。
  喜庆的同时,另有一些现象却是诗人断乎不能容忍的。第三段(从“攀龙附凤势莫当”至“后汉今周喜再昌”)一开头就揭示一种政治弊端:朝廷赏爵太滥,许多投机者无功受禄,一时有“天下尽化为侯王”之虞。“汝等”二句即对此辈作申斥语,声调一变而为愤激。继而又将张镐、房琯等作为上述腐朽势力的对立面来歌颂,声调复转为轻快,这样一张一弛,极富擒纵唱叹之致。“青袍白马”句以南朝北来降将侯景比安、史,言其不堪一击;“后汉今周”句则以周、汉的中兴比喻时局。当时,房琯、张镐俱已罢相,诗人希望朝廷能复用他们,故特加表彰,与赞“中兴诸将”相表里。镐于去年五月罢相,改荆王府长史。此言“幕下复用”,措意深婉。这一段表明杜甫的政治眼光。
  第四段(从“寸地尺天皆入贡”到篇终)先用六句申“后汉今周喜再昌”之意,说四方皆来入贡,海内遍呈祥瑞,举国称贺。以下继续说:隐士们也不必再避乱遁世(“紫芝歌”为秦末号称“四皓”的四位隐士所作),文人们都大写歌颂诗文。至此,诗人是“颂其已然”,同时他又并未忘记民生忧患,从而又“祷其将然”:时值春耕逢旱,农夫盼雨;而“健儿”“思妇”犹未得团圆,社会的安定,生产的恢复,均有赖战争的最后胜利。诗人勉励围邺的“淇上健儿”以“归莫懒”,寄托着欲速其成功的殷勤之意。这几句话虽不多,却唱出诗人对人民的关切,表明他是把战争胜利作为安定社会与发展生产的重要前提来歌颂的。正由于这样,诗人在篇末唱出了自己的强烈愿望和诗章的最强音:“安得壮士挽天河,尽洗甲兵长不用!”
  这首诗基调是歌颂祝愿性的,热烈欢畅,兴会淋漓,将诗人那种热切关怀国家命运、充满乐观信念的感情传达出来了,可以说,是一曲展望胜利的颂歌。诗中对大好形势下出现的某些不良现象也有批评和忧虑,但并不影响诗人对整体形势的兴奋与乐观。诗章以宏亮的声调,壮丽的词句,浪漫夸张的语气,表达了极大的喜悦和歌颂。杜诗本以“沉郁”的诗风见称,而此篇在杜甫古风中堪称别调。
  从艺术形式看,采用了华丽严整、兼有古近体之长的“四杰体”。词藻富赡,对偶工整,用典精切,气势雄浑阔大,与诗歌表达的喜庆内容完全相宜。诗的韵脚,逐段平仄互换;声调上忽疾忽徐,忽翕忽张,于热情奔放中饶顿挫之致,清词丽句而能兼苍劲之气,读来觉跌宕生姿,大大增强了诗篇的艺术感染力。
  北宋王安石选杜诗,标榜此篇为压卷之作(见《王临川集》卷八四《老杜诗后集序》)。今天看来,无论就感情之充沛,结撰之精心而言,《洗兵马》都不失为杜诗的一篇力作。

(周啸天)
----------------------------------------------
【鹤注】当是乾元二年仲春作。按相州兵溃在三月王申,乃初三日,其作诗时,兵尚未败也。原注:“收京后作。”【朱注】公《华州试进士策问》云:“山东之诸将云合,淇上之捷书日至。”诗盖作于其时也。

  中兴诸将收山东①,捷书夜报清昼同②。河广传闻一苇过③,胡危命在破竹中④。只残邺城不日得⑤,独任朔方无限功⑥。京师皆骑汗血马⑦,回纥餧肉蒲荡宫⑧。已喜皇威清海岱⑨,常思仙仗过崆峒⑩。三年笛里关山月(11),万国兵前草木风(12)。

  (此闻河北捷音,而料王师之必克。邺城之师军无统制,故欲独任子仪,以收战功。又恐肃宗还京,渐生逸豫,故欲其念起事艰难,而思将士之勤苦。下四句,有规讽意。《杜臆》:军士从征,已经三载,曰三年笛里,悲之也。会兵邺城,如风卷叶,曰万国兵前,喜之也。)

  ①《后汉·明帝纪》:“先帝受命中兴。”《东观汉记》:“上会诸将。”【赵注】山东,河北也,安禄山反,先陷河北诸郡。至二京已收,庆绪奔于河北。②《梁武帝集》:“奇谋间出,捷书日至。”《续博物志》:露布,捷书之别名,以帛书揭竿。夜与昼同,见捷音可信。③《诗》:“谁谓河广?一苇杭之。”④《杜预传》:“今兵威已振,譬如破竹。数节之后,迎刃而解。”⑤只残,但余也。《通鉴》:乾元元年十月,郭子仪自杏园渡河,东至获嘉,破安太清。太清走保卫州,子仪进围之,遣使告捷。鲁灵自阳武济,季光琛、崔光远自酸枣济,与李嗣业皆会子仪于卫州,庆绪悉举邺中之众七万来救,子仪复大破之,获其弟庆和,杀之,遂拔卫州。《旧唐书》:相州,属河北道。武德元年,以魏郡置相州。天宝元年,改为邺郡。乾元二年,改为邺城。《通鉴》:庆绪走,子仪等追之至邺。许叔冀、董秦、王思礼及河东兵马使薛兼训,皆引后继至。庆绪收余兵,拒战于愁思冈,又败庆绪。庆绪乃入城固守,子仪等围之。⑥《邠志》:邠州始镇灵州,谓之朔方军。《旧唐书》:禄山反,以郭子仪为灵武太守,充朔方节度使。自陈涛斜之败,帝惟倚朔方军为根本。⑦《公羊传》:“京师者,天子之居也。京,大也。师,众也。天子之居,必以众大称之。”汉章帝诏:宛马,血从前髆上小孔中出。武帝《天马歌》“沾赤汗”,今亲见其然。⑧《汉·张耳传》:“如以肉餧虎,何益?”《匈奴传》:元帝元寿二年,单于来朝,舍之上林苑蒲荡宫。《通鉴》:是年八月,回纥遣其臣骨啜特勒及帝德将骁骑三千,助讨安庆绪,上命朔方左武锋使仆固怀恩领之。汗血马、葡萄宫,当指此事。⑨《魏志》:陈琳曰:“将军总皇威,握兵要。”《西征赋》:“耀皇威而讲武事。”《禹贡》,“海岱惟青州。”海岱与燕蓟接壤。⑩沈约诗,“游扮举仙仗。”《括地志》:笄头山,一名崆峒山,在原州平凉县西百里。【朱注】肃宗自马嵬,经彭原、平凉至灵武,合兵兴复,道必由崆峒。及南回也,亦自原州入,则崆峒乃銮舆往来之地。(11)《乐府解题》:“《关山月》,伤离别也。”周王褒诗:“无复汉地关山月,惟有漠北冀城云。”(12)《晋·载记》:苻坚与苻融登城而望王师,见部阵齐整,将士精锐,又北望八公山,草木皆类人形,风声鹤唳,疑以为兵。

  成王功大心转小①,郭相谋深古来少②。司徒清鉴悬明镜③,尚书气与秋天沓④。二三豪俊为时出⑤,整顿乾坤济时了⑥。东走无复忆鲈鱼⑦,南飞觉有安巢鸟⑧。青春复随冠冕入⑨,紫禁正耐烟花绕⑩。鹤驾通宵风辇备(11),鸡鸣问寝龙楼晓(12)。

  (此言命将得人,而喜玉业之方兴。成王,广平王俶也。郭相,子仪也。司徒,李光弼也。尚书,王思礼也。东走句,见士庆弹冠。南飞句,见民蒙安宅。青春、紫禁,朝仪如故。鹤驾、鸡鸣,帝修子职也。)

  ①《唐书》:至德二载十二月,广平王俶进爵楚王。乾元元年二月,徙封成王。刘昼《慎言篇》:楚庄王功立而心惧,晋文公战胜而绝忧,非憎荣而恶胜,乃功大而心小,居安而念危也。②《魏志·贾诩传》:“策谋深长。”③《抱朴子》:“运清鉴于玄漠之域。”又《隋书》:薛道衡每称高构有清鉴。《世说》:何点尝目陆慧晓心如明镜。④《盐铁论》:“义高于秋天。”公《哀思礼》诗“爽气春淅沥”,与尚书气爽语合。⑤《鶡冠》:“德万人者谓之俊,德千人者谓之豪。”《史记》:沛公时时问邑中豪俊。⑥《史记》:蒯通曰:“今范阳令,宜整顿其士卒以守战者也。《易》:“乾坤定矣。”晋武帝《告上帝文》:“拨乱济时。”⑦《史记·郦生传》:“齐王引兵东走。”《世说》:张翰见秋风起,乃思吴中莼羹鲈鱼,遂命驾东归。⑧魏武帝诗:”月明星稀,乌鹊南飞。”古诗:“越鸟巢南枝。”⑨《楚辞》:“青春受谢。”《风俗通》:黄帝始制冠冕。⑩天子之宫紫微,故谓宫中谓紫禁。谢庄哀诔:“收华紫禁。”王融诗:“烟花杂如雾。”(11)赤城谢省曰:鹤驾,东宫所乘。凤辇,天子所御。言鹤驾通宵,备凤辇以迎上皇;鸡鸣报晓,趋龙楼以伸问寝也。《汉宫阙疏》:白鹤宫,太子所居。《艺文类聚》:太子晋乘白鹤仙去,故后世称太子之驾曰鹤驾,禁曰鹤禁。《通典》:隋太子左右监门率,唐垂拱中改为鹤禁卫。《唐书·仪卫志》,辇有七,一曰大凤辇。隋炀帝诗:“翠霞承凤辇。”(12)《文王世子》:鸡初鸣,至于寝门外,问内竖之御者曰:“今日安否?何如?”《汉书》:成帝为太子,初居桂宫,尝急召太子,出龙楼门,不敢绝驰道。张晏曰:门楼上有铜龙,若白鹤飞廉之为名也。《雍录》:桂官南面有龙楼门。《博议》:史:肃宗即位,下制曰:“复宗庙于函锥,迎上皇于巴蜀,导鸾舆而反正,朝寝门以问安,朕愿毕矣。”

  公诗正用诏中语。攀龙附凤势莫当,天下尽化为侯王①。汝等岂知蒙帝力②,时来不得夸身强③。关中既留萧丞相④,幕下复用张子房⑤。张公一生江海客⑥,身长九尺须眉苍⑦。征起适遇风云会⑧,扶颠始知筹策良⑨。青袍白马更何有⑩,后汉今周喜再昌。

  (此叹扈从者滥恩,望宰相得人以致太平。《杜臆》:当时封爵太滥,甚至以官赏功给空名告身,凡应募者,一切皆金紫,公故伤之。其称张镐有扶颠筹策语,人或疑之。考史,至德二年四月,罢房琯而相镐,至次年二月,因论史思明不可假威权,又论许叔冀临难必变,上不喜。且不事中要,故罢相。已而思明果反,叔冀果降贼,其料事之审如此。至两京收复,俱在镐相时,孰非宰相之功耶?梦弼注:青袍白马,言思明、庆绪可平。后汉今周,以汉光、周宣比肃宗也。)
①《汉书·传赞》:“攀龙附凤,并乘天衢。云起龙骧。化为侯王。”《吴志·鲁肃传》:“是烈士攀龙附凤,驰骛之秋。”②《晋书·苟勋传》:“汝等亦当宦达人间。”《前汉·张耳传》:“秋毫皆帝力也。”③陶潜诗:“时来苟冥合。”④《汉书》:萧何发关中老弱未傅者悉诣军。《史记·萧何传》:汉王引兵东定三秦,何以丞相留收巴蜀,使给军食。【朱注】萧丞相未知何指。蔡梦弼谓杜鸿渐。考《唐书》,肃宗按军平凉,鸿渐建朔方兴复之谋,且录军资器械储廥上之。肃宗喜曰,“灵武,吾之关中,卿乃吾萧何也。”旧注云,“京师既平,以萧华留守,故比之萧何。”《钱笺》云:房琯自蜀奉册留相肃宗,故比之萧相。两说互异,当从朱注为正。⑤《战国策》:“乐羊坐于幕下。”《汉·高帝纪》:运筹帷幄中,决胜千里外,子房功也。【朱注】张子房谓张镐。至德二载五月,琯罢相,以镐代之。⑥《旧唐书》:张镐风仪魁岸,廓落有大志,好谈王伯大略,自褐衣拜左拾遗。玄宗幸蜀,徒步扈从,玄宗遣赴行在,至凤翔,奏议多有弘益,拜谏仪大夫。寻代房琯力相,《隐逸传》:“放情江海。”《说苑》:孔子犹江海也。⑦《后汉·文苑传》:赵壹身长九尺、美须豪眉。⑧《云台二十八将论》:“咸能感会风云。”王粲诗:“遭遇风云会,托身鸾凤间。”⑨徐陵诗:“力弱不扶颠。”《老子》:“善计不用筹策。”⑩《南史·侯景传》:先是大同中童谣曰,”青丝白马寿阳来。”景涡阳之败,求锦,朝廷给以青布,悉用为袍。采色尚青。景乘白马,青丝为辔,欲以应谣。庾子山《哀江南赋》:“桀黠构扇,凭陵畿甸。青袍如草,白马如练。”

  寸地尺天皆入贡①,奇祥异瑞争来送②。不知何国致白环③,复道诸山得银瓮④。隐士休歌紫芝曲⑤,词人解撰清河颂⑥。田家望望惜雨干⑦,布谷处处催春种⑧。淇上健儿归莫懒⑨,城南思妇愁多梦⑩。安得壮士挽天河(11),净洗甲兵长不用(12)。

  (末记祯符迭见,欲及时收功,以慰民心也。【张远注】前六,颂其已然。后六,祷其将然。此章四段,各十二句。)

  ①【鹤注】寸地尺天,用《黄庭经》寸田尺宅语。颜延之诗:“亘地称皇、罄天作主。”②班固《典引》:“穷祥极瑞者,皆来坰牧。”③《竹书纪年》:帝舜九年,西王母来朝,献白环玉玦。④《瑞应图》:“王者宴不及醉,刑罚中,则银瓮出焉。”《孝经援神契》:“神灵滋液,有银瓮,不汲自满。”⑤《庄子》:“古之所谓隐士者。”【钱笺】肃宗即位,泌谒见于灵武,调护玄、肃父子之间,为张良娣、李辅国所恶。及上皇东行有日,泌求去不已,乃听归衡山。公以四皓拟泌,盖惜其有羽翼之功而飘然隐去也。紫芝,见本卷。⑥《昭明文选序》:“词人才子。”【赵注】是岁七月,岚州合关河黄河三十里清如冰,盖收京之祥,此实事也。《南史》:宋元嘉中,河济俱清,当时以为瑞。鲍照作《河清颂》,其序甚工。⑦杨恽《报孙会宗书》:“田家作苦。”按史:乾元二年春旱,故有田家望雨之句。王僧孺诗:“思君不得见,望望独长嗟。”⑧《尔雅》:“鸤鸠鴶鵴。”注:“今之布谷也。江东人呼为获谷。”《禽经》:“鸣鸠、戴胜,布谷也。农事方起,此鸟飞于桑间,云五谷可布种也。”钟宪诗:“处处春云生。”《吴越春秋》:“计磶曰:“春种八谷。”⑨【朱注】淇水,在卫地卫州,与相州相邻。淇上健儿,指围邺之兵。城南,谓长安城南。《诗》:“送我乎淇之上矣。”古乐府:“健儿须快马。”《杜臆》:健儿莫懒,速其成功也。思妇愁梦,从《东山》诗“妇叹于室”来,以思家之至情动之也。⑩曹植诗:“借问女何居,乃在城南端。”王徽诗:“思妇临高台。”(11)李尤歌:“安得壮士翻日车。”(12)《六韬》:武王问太公:“雨辎重至轸,何也?”曰:“洗甲兵也。”《说苑》:武王伐纣,风霁而乘以大雨。散宜生曰:“此非妖与?”王曰:“非也,天洗兵也。”朱鹤龄曰:中兴大业,全在将相得人。前曰“独任朔方无限功”,中曰“幕下复用张子房”,此是一诗眼目。使当时能专任子仪,终用张镐,则洗兵不用,旦夕可期,而惜乎肃宗非其人也。王荆公选杜工部诗,以此诗压卷,其大指不过如此。若玄、肃父子之间,公尔时不应遂加讥切也。

  沈寿民曰:两京克复,上皇还宫,臣子尔时当若何欢忭。乃逆探移仗之举,遽出诽刺之词,子美胸中不应峭刻若此。

  王嗣奭曰:此诗四转韵,一韵十二句,句兼排律,自成一体。而笔力矫健,词气老苍,喜跃之意,浮动笔墨间。

  唐汝询曰:《洗兵马》一篇,有典有则,雄浑阔大,足称唐雅。识者详味,当不在《老将行》下。

  蔡絛曰:“作诗者陶冶物情,体会光景,必贵乎自得。盖格有高下,才有分限,不可强致也。譬之秦武阳,气盖全燕,见春王则战栗失色。淮南王安,好为神仙,褐帝犹轻其举止。此岂由素习哉?予谓少陵、太白,当险阻艰难,流离困踬,意欲卑而语未尝不高。至于罗隐、贯休辈,得意偏霸,夸雄逞奇,语欲高而意未尝不卑。乃知天禀自然,有不能易也。

  吴江潘耒曰:《洗兵马》一诗,乃初闻恢复之报,不胜欣喜而作,宁有暗含讥刺之理?上皇初归,肃宗束失子道,岂得预探后事以责之?诗人以忠厚为本,少陵一饭不忘君,即贬谪后,终其身无一言怨怼,而钱氏乃谓其立朝之时,即多隐刺之语,何浮薄至是。噫!此其所以为牧斋欤?又曰:天子之孝,在乎安国家、保宗社。明皇既失天下,肃宗起兵朔方,收复两京,再造唐室,其孝亦大矣。晚节牵于妇寺,省觐阔疏,子道诚有未尽。若谓其猜忌上皇,并忌其父之臣,有意剪锄,则深文矣,移宫仓卒,上皇不乐,容或有之。几为兵鬼之言,出自《力士传》稗官片语,乃据以实肃宗之罪,至比之商臣、杨广,论人当若是耶?房琯虽负重名,而鲜实效,丧师辱国,门客受赇,罢相亦不为过。子美论救,固是为国惜贤,虽蒙推问,旋即放免。逾年乃谪官,不知坐何事。今言其坐琯党,亦臆度之辞耳。子美大节,在自拨贼中归行在,不在救房琯也。钱氏直欲以此为杜一生气节,欲推高杜,则极赞房,因极赞房,遂痛贬帝。明末党人,多依傍一二大老,脱失路,辄言坐某人故牵连贬谪,怨诽其君,无所不至,此自门户习气。杜公心事,如青天白日,安有是哉!以此推之,牧斋而秉史笔,三百年人物,枉抑必多。绛云一炬,有自来矣。
-----------仇兆鳌 《杜诗详注》-----------
拼音版对照
[ tang] du fu
zhong xing zhu jiang shou shan dong, jie shu ri bao qing zhou tong。
he guang chuan wen yi wei guo, hu wei ming zai po zhu zhong。
zhi can ye cheng bu ri de, du ren shuo fang wu xian gong。
jing shi jie qi han xue ma, hui ge? rou pu tao gong。
yi xi huang wei qing hai dai, chang si xian zhang guo kong dong。
san nian di li guan shan yue, wan guo bing qian cao mu feng。
cheng wang gong da xin zhuan xiao, guo xiang mou shen gu lai shao。
si tu qing jian xuan ming jing, shang shu qi yu qiu tian yao。
er san hao jun wei shi chu, zheng dun qian kun ji shi le。
dong zou wu fu yi lu yu, nan fei jiao you an chao niao。
qing chun fu sui guan mian ru, zi jin zheng nai yan hua rao。
he jin tong xiao feng nian bei, ji ming wen qin long lou xiao。
pan long fu feng shi mo dang, tian xia jin hua wei hou wang。
ru deng qi zhi meng di li, shi lai bu de kua shen qiang。
guan zhong ji liu xiao cheng xiang, mu xia fu yong zhang zi fang。
zhang gong yi sheng jiang hai ke, shen chang jiu chi xu mei cang。
zheng qi shi yu feng yun hui, fu dian shi zhi chou ce liang。
qing pao bai ma geng he you, hou han jin zhou xi zai chang。
cun di chi tian jie ru gong, qi xiang yi rui zheng lai song。
bu zhi he guo zhi bai huan, fu dao zhu shan de yin weng。
yin shi xiu ge zi zhi qu, ci ren jie zhuan he qing song。
tian jia wang wang xi yu gan, bu gu chu chu cui chun zhong。
qi shang jian er gui mo lan, cheng nan si fu chou duo meng。
an de zhuang shi wan tian he, jing xi jia bing chang bu yong。

zhu shi:

【1】 zhu jiang: zhi guang ping wang li?m、 guo zi yi deng jiang shi。
【2】 shan dong: ci zhi he bei yi dai, hua shan yi dong di qu。
【3】 qing zhou tong: zhou ye pin chuan, jian de jie bao wan quan ke xin。
【4】 he: zhi huang he。
【5】 yi wei guo: yi lu wei ke hang, xing rong guan jun du he ji yi。
【6】 hu: zhi pan jiang shi si ming deng。
【7】 ming zai po zhu zhong: zhi pan jun zhi po mie yi jin zai yan qian。
【8】 zhi(zhǐ) can: zhi sheng。
【9】 ye(yè) cheng: xiang zhou, jin he nan an yang。
【10】 du ren: zhi ren yong。
【11】 shuo fang: zhi jie du shi guo zi yi de shuo fang jun shi。
【12】 han xue ma: yi zhong chan yu bian di de bao ma。
【13】?(wèi): tong“ wei”。 pu tao gong: ji han dai shang lin yuan, dai zhi tang xuan zheng dian。 pu tao, ji“ pu tao”。
【14】 qing hai dai: jiu shi qing chu le shan dong yi dai de pan jun。
【15】 xian zhang: huang di de yi zhang。
【16】 kong(kōng) dong(tóng): shan ming, zai jin gan su ping liang xi。
【17】 di li guan shan yue: di sheng li zou zhe guan shan yue de yi tiao。 guan shan yue wei han le fu heng chui qu ming, wei jun le、 zhan ge。
【18】 wan guo: ji wan fang。
【19】 cao mu feng: zhe li you cao mu jie bing zhi yi。
【20】 cheng wang: zhi tai zi li?m, shou fu liang jing de zhu shuai。
【21】 zhuan xiao: zhuan er bian de xiao xin jin shen。
【22】 guo xiang: guo zi yi。
【23】 si tu: zhi jian xiao si tu li guang bi。
【24】 qing jian: shi jian ming cha。 li guang bi zhi jun yan, zeng yu liao shi si ming zha jiang, zhong jiu bi fan, gu shuo ta qing jian xuan ming jing。
【25】 shang shu: zhi bing bu shang shu wang si li。
【26】 qi: qi du。
【27】 qiu tian yao: xing rong ru qiu kong ban ming lang gao yuan。
【28】 er san hao jun: zhi li?m、 guo zi yi、 li guang bi deng。
【29】 wei shi chu: ying yun er sheng。
【30】 ji shi: jiu ji shi wei。
【31】 le: wan bi。
【32】“ dong zou” ju: fan yong xi jin zhang han de hua, yi wei xian zai bu bi xiang zhang han na yang bi luan, ke yi fang xin zuo guan le。《 shi shuo xin yu》:“ zhang han jian qiu feng qi, yin si wu zhong gu cai?、 lu yu kuai, yue‘ ren sheng gui de shi yi er, he neng ji huan shu qian li, yi yao ming jue’, sui ming jia bian gui。”
【33】“ nan fei” ju: fan yong cao cao《 duan ge xing》:“ yue ming xing xi, wu que nan fei; rao shu san za, he zhi ke yi?” shi shuo yi ban ren min ye you jia ke gui。
【34】 guan mian(miǎn): zhi shang chao de qun chen。
【35】 ru: zhi jin ru huang gong。
【36】 zheng nai: zheng xiang cheng。
【37】 yan hua: zhi chao he shi dian ran de xiang yan。
【38】 he jin: tai zi de che。
【39】 feng nian(niǎn): tian zi zhi che。
【40】 wen qin: wen hou qi ju。
【41】 long lou: huang di zhu chu, ci chu zhi tang xuan zong de zhu di。
【42】 pan long fu feng: zhe li zhi pan fu tang su zong he zhang shu fei de li fu guo deng。 kao qi you yong dai tang su zong zhi gong, hui jing hou qi yan ji gao。
【43】 hua wei hou wang: xing rong tang su zong feng guan zhi lan。 dang shi su zong da si jia feng gen cong tang xuan zong ru shu he gen tang su zong zai ling wu de hu cong zhi chen。
【44】 ru deng: chi ma de cheng hu, zhi li fu guo bei。
【45】 meng di li: yang zhang le huang di de li liang。
【46】 shi: shi yun。
【47】 kua shen qiang: kua yao zi ji you shen me da ben shi。
【48】 xiao cheng xiang: han dai xiao he, ci zhi fang?。
【49】 zhang zi fang: han dai zhang liang, ci zhi zhang hao。
【50】 zhang gong: zhi zhang hao。
【51】 jiang hai ke: zhi zhang hao“ ju shen qing lian”“ bu shi zhong yao”。
【52】 zheng qi: bei zheng zhao er qi lai zuo guan。
【53】 feng yun hui: feng yun ji hui。 dong luan shi ming jun yu xian chen de yu he。
【54】 fu dian: fu chi guo jia de dian wei。 zhang hao zeng yu liao shi si ming de zha jiang。 liang jing shou fu, zhang hao chu li po duo。
【55】 qing pao bai ma: ba an shi zhi luan yu liang wu di shi de hou jing zhi luan。 hou jing zuo luan, bu xia jie qi zi ma, chuan qing yi。
【56】 geng he you: shi shuo bu nan ping ding。
【57】 hou han jin zhou: yong zhou、 han zhong xing zhi zhu han guang wu di he zhou xuan wang bi ni tang su zong。
【58】 zai chang: zhong xing。
【59】 cun di chi tian: zhi quan guo ge di。
【60】 bai huan: chuan shuo zhong xi wang mu chao yu shun shi xian de bao wu。
【61】 yin weng(wèng): yin zhi sheng jiu qi。《 xiao jing yuan shen qi》 zai: shen ling zi ye you yin weng, bu ji zi man, chuan shuo wang zhe xing fa de dang, ze yin weng chu。
【62】 zi zhi qu: qin mo hao cheng” si hao“ de si yin shi suo zuo。
【63】 jie: dong de。
【64】 he qing song: ji nan chao song wen di yuan jia nian jian(424—453 nian) bao zhao suo zuo《 he qing song》。
【65】 wang wang: wang le you wang。 dang shi zheng yu chun han, nong min pan yu。 liang ju biao xian le zuo zhe you min zhi xin。
【66】 qi(qí) shang jian er: zhi wei gong ye cheng de shi zu。 qi, qi shui, zai ye cheng fu jin。
【67】 cheng nan si fu: fan zhi jiang shi de qi zi。
【68】 tian he: ji yin he。
【69】 xi jia bing: chuan shuo wu wang fa zhou, yu da yu, wu wang yue: ci tian xi jia bing。

zuo pin shang xi:

du fu《 xi bing ma》 shi zhong you ju shuo“ ci ren jie zhuan he qing song”( nan chao song wen di yuan jia nian jian, he、 ji ju qing, bao zhao zuo《 he qing song》 zan mei), zhe shou shi ben shen jiu ke shuo shi re qing yang yi de《 he qing song》。
di yi duan( cong“ zhong xing zhu jiang shou shan dong” zhi“ wan guo jun qian cao mu feng”) yi ge song zhan ju de shen bian kai duan。 tang shi zai zhong xing zhu jiang de nu li xia, yi guang fu hua shan yi dong bao kuo he bei da pian tu di, jie bao zhou ye pin chuan。 san ju jie yong yi shuo ke di ji yi, an shi luan jun de fu mie yi cheng“ po zhu” zhi shi。 dang shi, an qing xu kun shou ye cheng, suo yi shuo“ zhi can ye cheng bu ri de”。 fu xing da ye yu shan ren jiang shuai guan xi hen da,“ du ren shuo fang wu xian gong” ji shi ken ding yu zan yang dang shi shuo fang jie du shi guo zi yi zai ping pan zhan zheng zhong de di wei he gong ji, you shi biao da yi zhong yi yuan, xi wang chao ting xin lai zhu jiang, yi zou guang fu wu xian zhi gong。 yi shang you hen duo xu shu de di fang,“ jing shi” er ju ze miao hui le liang ge xian shi sheng li xi qing qi fen de hua mian: chang an jie shang chu ru de guan yuan men, dou qi zhe chan yu bian di de ming ma, chun feng de yi; zhu zhan you gong de hui ge bing ze zai“ pu tao gong” bei shou kuan dai, da chi da he。“?( wei) rou” er zi miao zhuang sheng dong, ke guan pu chen er you lve yu feng ci chao ting jie yong hui ge bing zhi yi。 cong“ jie shu ye bao” ju zhi ci, ju ju shen ming zhan zheng ke jie de yi si, jie zou ji cu, ji hu shi du zhe ying jie bu xia, ye you ru dai you po zhu zhi shi。 yi xia yi si lve wei zhuan zhe,“ yi xi huang wei qing hai dai” yi ju jie shu shang mian de yi si, dang shi he bei shang wei wan quan ke fu, shuo“ qing hai dai” xian de yong ci you fen cun;“ chang si xian zhang guo kong dong” yi ju qi xia, yi zai jing gao tang su zong ju an si wei, wu wang dang chu“ luan yu bo qian”、 wang lai yu kong dong shan de jian nan ri zi。 jin jie yi“ san nian di li” yi lian, ji gai kuo di xie chu zhan zheng dai lai de chuang shang。 an shi zhi luan san nian lai, di yan guan shan, bing jing cao mu, ren min bao shou luan li de tong ku。 zhe liang ju ti xing tang su zong bu yao wang ji ku zhan de jiang shi, xiang dao ren min suo shou de ku nan。 zhe liang ju lian tong shang liang ju, fu jin zhui xi, tong ding si tong, lin li bei zhuang, zai huan kuai de yong ci zhong xiao zuo bo zhe, er bu yi wei liu zou, ji jin yi yang dun cuo de qing zhi, jiang zuo zhe ji dong er fu za de xin qing xie chu。
di er duan( cong“ cheng wang gong da xin zhuan xiao” dao“ ji ming wen qin long lou xiao”) ni jie kai pian“ zhong xing zhu jiang” si zi, yi pu zhang pai bi ju shi, dui li yu、 guo zi yi deng ren zhi ci zan mei。“ cheng wang” shou fu liang jing shi wei tian xia bing ma yuan shuai,“ gong da xin zhuan xiao”, zan song qi cheng da gong hou geng jia xiao xin jin shen。 sui hou sheng zan guo zi yi de mou lve、 si tu li guang bi de ming cha、 shang shu wang si li de gao yuan qi du。 si ju zhong, qian liang ju ping zhi xu lai, hou liang ju lve zuo pi yu, pu shu pai bi zhong you bian hua。 zan yu ji qie he ge ren shen fen shi ji, you biao da chu dui guang fu da ye zhuo you gong xian de“ hao jun” de qin yang。“ er san hao jun wei shi chu”, zong shu qian yi, shuo ta men ben lai jiu shi wei zhong zheng qian kun, ying yun er sheng de。“ dong zou wu fu” yi xia liu ju cheng jie“ zheng dun qian kun ji shi le” er zhan kai miao xie, cong pu tian xia de xi qing xie dao gong jin zhong de xin qi xiang, tiao zi qing kuai: zuo guan de ren dan guan qing he, bu bi qi guan bi luan; ping min bai xing ye neng an ju le ye, ru niao gui chao; chun tian de fan hua jing xiang zheng sui chao yi zhi zai zheng er zhong xin hui dao gong jin, tian zi yu shang huang ye neng shi shi“ hun ding chen sheng” de gong ting gu shi。 shang shang xia xia dou shi yi pai xi qia qi xiang。
di san duan( cong“ pan long fu feng shi mo dang” zhi“ hou han jin zhou xi zai chang”) yi kai tou jiu jie shi yi zhong zheng zhi bi duan: chao ting shang jue tai lan, xu duo tou ji zhe wu gong shou lu, yi shi you“ tian xia jin hua wei hou wang” zhi yu。“ ru deng” er ju ji dui ci bei zuo shen chi yu, sheng tiao yi bian er wei fen ji。 ji er you jiang zhang hao、 fang? deng zuo wei shang shu fu xiu shi li de dui li mian lai ge song, sheng tiao fu zhuan wei qing kuai, zhe yang yi zhang yi chi, ji fu qin zong chang tan zhi zhi。“ qing pao bai ma” ju yi nan chao bei lai jiang jiang hou jing lai dui bi an shi zhi luan zhong de pan jiang, shuo ming pan jiang bu kan yi ji;“ hou han jin zhou” ju ze yi zhou、 han de zhong xing bi yu shi ju。 dang shi, fang?、 zhang hao dou yi jing ba xiang, shi ren xi wang chao ting neng fu yong ta men, suo yi te jia biao zhang, yu zan yang“ zhong xing zhu jiang” hu wei biao li。 zhang hao yu qian yuan yuan nian(758) wu yue ba xiang, gai ren jing wang fu chang shi。 zhe li shuo“ mu xia fu yong”, cuo yi shen wan。 zhe yi duan biao ming du fu de zheng zhi yan guang。
di si duan( cong“ cun di chi tian jie ru gong” dao pian zhong) xian yong liu ju shen ming“ hou han jin zhou xi zai chang” zhi yi, shuo si fang jie lai ru gong, hai nei bian cheng xiang rui, ju guo cheng he。 yi xia ji xu shuo: yin shi men ye bu bi zai bi luan dun shi, wen ren men dou zai da xie ge song shi wen。 zhi ci, shi ren shi“ song qi yi ran”, tong shi ta you bing wei wang ji min sheng you huan, cong er you“ dao qi jiang ran”: shi zhi chun geng feng han, nong fu pan yu; er“ jian er”、“ si fu” hai wei de tuan yuan, she hui de an ding, sheng chan de hui fu, jun you lai zhan zheng de zui hou sheng li。 shi ren mian li wei kun ye cheng de“ qi shang jian er” yao“ gui mo lan”, ji tuo zhe xi wang ta men zao ri cheng gong de yin qin zhi yi。 zhe ji ju hua sui bu duo, que chang chu shi ren dui ren min de guan qie, biao ming ta shi ba zhan zheng sheng li zuo wei an ding she hui yu fa zhan sheng chan de zhong yao qian ti lai ge song de。 zheng you yu zhe yang, shi ren zai pian mo chang chu le ta de qiang lie yuan wang he shi zhang de zui qiang yin:“ an de zhuang shi wan tian he, jing xi jia bing chang bu yong!”
zhe shou shi de ji tiao shi ge song zhu yuan xing de, re lie huan chang, xing zhi lin li, jiang shi ren na zhong re qie guan huai guo jia ming yun、 chong man le guan xin nian de gan qing chuan da chu lai le, shi yi qu zhan wang sheng li de song ge。 shi zhong dui da hao xing shi xia chu xian de mou xie bu liang xian xiang ye you pi ping he you lv, dan bing bu ying xiang shi ren dui zheng ti xing shi de xing fen yu le guan。 shi zhang yi hong liang de sheng tiao, zhuang li de ci ju, lang man kua zhang de yu qi, biao da le ji da de xi yue he ge song。 du fu de shi yuan ben yi“ chen yu” de shi feng jian cheng, er ci pian shi du fu gu feng zhong de bie tiao。 cong yi shu xing shi kan, cai yong le hua li yan zheng、 jian you gu jin ti zhi chang de“ si jie ti”, ci zao fu shan, dui ou gong zheng, yong dian jing qie, qi shi xiong hun kuo da, yu shi ge biao da de xi qing nei rong wan quan xiang yi。 shi de yun jiao, zhu duan ping ze hu huan; sheng tiao shang hu ji hu xu, hu xi hu zhang, re qing ben fang zhong fu you dun cuo zhi zhi, ci ju qing li er neng you cang jin zhi qi, shi ju die dang sheng zi, da da zeng qiang le shi pian de yi shu gan ran li。


   jin ri du zhe yu gu shi, chang jiao ju you xian shi pi pan xing de zuo pin ming pian shen duo, er“ song” ti shi ge nan de jia gou。 du fu《 xi bing ma》 si hu shi ge li wai。 shi zhong you ju dao:“ ci ren jie zhuan he qing song”( nan chao song wen di yuan jia zhong he、 ji ju qing, bao zhao zuo《 he qing song》 zan mei), zhe shou shi ben shen jiu ke shuo shi re qing yang yi de《 he qing song》。
   ci shi yu qian yuan er nian(759) chun er yue, ji liang jing ke fu hou, xiang zhou bing bai qian, zuo yu luo yang。 dang shi ping pan zhan zheng xing shi hen hao, da you yi ju fu xing de xi wang。 gu shi duo xin xi yuan wang zhi ci。 ci shi fan si zhuan yun, mei yun shi er ju, zi cheng duan luo。
   di yi duan( cong“ zhong xing zhu jiang shou shan dong” zhi“ wan guo jun qian cao mu feng”) yi ge song zhan ju shen bian fa duan。 tang shi zai“ zhong xing zhu jiang”( ji hou wen ti dao de li、 guo deng ren) de nu li xia, yi guang fu hua shan yi dong bao kuo he bei da pian tu di, jie bao zhou ye pin chuan。《 shi jing· wei feng· he guang》 yun:“ shui wei he guang, yi wei hang zhi”, san ju jie yong yi yan ke di ji yi, an shi luan jun de fu mie yi cheng“ po zhu” zhi shi。 dang shi, an qing xu kun shou ye cheng( ji xiang zhou, zhi suo zai jin he nan an yang), gu yun“ zhi can ye cheng bu ri de”。 fu xing da ye yu shan ren jiang shuai guan xi shen da,“ du ren shuo fang wu xian gong” ji shi ken ding yu zan yang dang shi shuo fang jie du shi guo zi yi zai ping pan zhan zheng zhong de di wei he gong ji, you shi biao da yi zhong yi yuan, wang chao ting xin lai zhu jiang, yi zou guang fu wu xian zhi gong。 yi shang duo xu shu,“ jing shi” er ju ze miao hui le liang ge xian shi sheng li xi qing qi fen de hua mian: chang an jie shang chu ru de guan yuan men, dou qi zhe chan yu bian di de ming ma(“ han xue ma”), chun feng de yi; zhu zhan you gong de hui ge bing ze zai“ pu tao gong”( han yuan di chang yan dan yu chu, ci jie yong。) bei shou kuan dai, da chi da he。“?( wei) rou” er zi miao zhuang sheng dong, ke guan pu xie zhong lve yu feng yi( zuo zhe yi guan fan dui jie bing yu hui ge)。 cong“ jie shu ye bao” ju zhi ci, ju ju shen zhan zheng ke jie zhi yi, jie zou ji cu, ji shi ren ying jie bu xia, yi si you po zhu zhi shi。 yi xia yi lve zhuan zhe,“ yi xi huang wei qing hai dai” yi ju shu shang, shi he bei shang wei wan quan ke fu, yan“ qing hai dai”( hai dai, zhi gu qing、 xu er zhou zhi yu) ze yu you fen cun;“ chang si xian zhang guo kong dong” yi ju qi xia, yi zai jing gao su zong ju an si wei, wu wang luan yu bo qian、 wang lai yu kong dong shan( zai jin gan su ping liang xi) de jian nan ri zi。 jin jie yi“ san nian di li” yi lian, ji gai kuo di xie chu zhan zheng dai lai de chuang shang。 an shi zhi luan san nian lai, di yan guan shan, bing jing cao mu, ren min bao shou luan li de tong ku。 ci lian lian tong shang lian, qia shi fu jin zhui xi, tong ding si tong, lin li bei zhuang, yu huan kuai ci zhong xiao zuo bo zhe, bu yi wei liu zou, ji yi yang dun cuo zhi zhi, jiang zuo zhe ji dong er fu za de xin qing xie chu。 gu hu ying lin shuo“ san nian di li” yi lian“ yi he ping duan ya zhi tiao, yu fen yu qi li zhi si, gu jin zhuang ju zhe nan ji ci。”(《 shi sou》 juan wu)
   di er duan( cong“ cheng wang gong da xin zhuan xiao” dao“ ji ming wen qin long lou xiao”) ni jie pian shou“ zhong xing zhu jiang” si zi, yi pu zhang pai bi ju shi, dui li yu、 guo zi yi deng ren zhi ci zan mei。“ cheng wang” ji hou lai de tang dai zong li yu, shou fu liang jing shi wei tian xia bing ma yuan shuai,“ gong da xin zhuan xiao” yun yun, zan song qi cheng da gong hou geng jia xiao xin jin shen。 sui hou sheng zan guo zi yi de mou lve、 si tu li guang bi de ming cha、 shang shu wang si li de gao yuan qi du。 si ju zhong, qian liang ju ping zhi xu lai, hou liang ju lve zuo pi yu, pu shu pai bi zhong you bian hua。 zan yu ji qie he ge ren shen fen shi ji, you biao da chu dui guang fu da ye zhuo you gong xian de“ hao jun” de qin yang。“ er san hao jun wei shi chu”, zong shu qian yi, shuo ta men ben lai jiu wei zhong zheng qian kun, ying yun er sheng de。“ dong zou wu fu” yi xia liu ju cheng“ zheng dun qian kun ji shi le” er zhan kai miao xie, cong pu tian xia de xi qing dao gong jin zhong de xin qi xiang, tiao zi qing kuai: zuo guan de ren dan guan qing he, bu bi qi guan bi luan(“ yi lu yu” fan yong《 jin shu》 zhang han yu); ping min bai xing ye neng an ju le ye, ru niao zhi you gui chao; chun tian de fan hua jing xiang zheng sui chao yi zhi zai zheng er zhong xin hui dao gong jin, tian zi yu shang huang ye neng shi shi“ hun ding chen sheng” de gong ting gu shi。 shang shang xia xia dou shi yi pai xi qia qi xiang。
   xi qing de tong shi, ling you yi xie xian xiang que shi shi ren duan hu bu neng rong ren de。 di san duan( cong“ pan long fu feng shi mo dang” zhi“ hou han jin zhou xi zai chang”) yi kai tou jiu jie shi yi zhong zheng zhi bi duan: chao ting shang jue tai lan, xu duo tou ji zhe wu gong shou lu, yi shi you“ tian xia jin hua wei hou wang” zhi yu。“ ru deng” er ju ji dui ci bei zuo shen chi yu, sheng tiao yi bian er wei fen ji。 ji er you jiang zhang hao、 fang? deng zuo wei shang shu fu xiu shi li de dui li mian lai ge song, sheng tiao fu zhuan wei qing kuai, zhe yang yi zhang yi chi, ji fu qin zong chang tan zhi zhi。“ qing pao bai ma” ju yi nan chao bei lai jiang jiang hou jing bi an、 shi, yan qi bu kan yi ji;“ hou han jin zhou” ju ze yi zhou、 han de zhong xing bi yu shi ju。 dang shi, fang?、 zhang hao ju yi ba xiang, shi ren xi wang chao ting neng fu yong ta men, gu te jia biao zhang, yu zan“ zhong xing zhu jiang” xiang biao li。 hao yu qu nian wu yue ba xiang, gai jing wang fu chang shi。 ci yan“ mu xia fu yong”, cuo yi shen wan。 zhe yi duan biao ming du fu de zheng zhi yan guang。
   di si duan( cong“ cun di chi tian jie ru gong” dao pian zhong) xian yong liu ju shen“ hou han jin zhou xi zai chang” zhi yi, shuo si fang jie lai ru gong, hai nei bian cheng xiang rui, ju guo cheng he。 yi xia ji xu shuo: yin shi men ye bu bi zai bi luan dun shi(“ zi zhi ge” wei qin mo hao cheng“ si hao” de si wei yin shi suo zuo), wen ren men dou da xie ge song shi wen。 zhi ci, shi ren shi“ song qi yi ran”, tong shi ta you bing wei wang ji min sheng you huan, cong er you“ dao qi jiang ran”: shi zhi chun geng feng han, nong fu pan yu; er“ jian er”“ si fu” you wei de tuan yuan, she hui de an ding, sheng chan de hui fu, jun you lai zhan zheng de zui hou sheng li。 shi ren mian li wei ye de“ qi shang jian er” yi“ gui mo lan”, ji tuo zhe yu su qi cheng gong de yin qin zhi yi。 zhe ji ju hua sui bu duo, que chang chu shi ren dui ren min de guan qie, biao ming ta shi ba zhan zheng sheng li zuo wei an ding she hui yu fa zhan sheng chan de zhong yao qian ti lai ge song de。 zheng you yu zhe yang, shi ren zai pian mo chang chu le zi ji de qiang lie yuan wang he shi zhang de zui qiang yin:“ an de zhuang shi wan tian he, jin xi jia bing chang bu yong!”
   zhe shou shi ji tiao shi ge song zhu yuan xing de, re lie huan chang, xing hui lin li, jiang shi ren na zhong re qie guan huai guo jia ming yun、 chong man le guan xin nian de gan qing chuan da chu lai le, ke yi shuo, shi yi qu zhan wang sheng li de song ge。 shi zhong dui da hao xing shi xia chu xian de mou xie bu liang xian xiang ye you pi ping he you lv, dan bing bu ying xiang shi ren dui zheng ti xing shi de xing fen yu le guan。 shi zhang yi hong liang de sheng tiao, zhuang li de ci ju, lang man kua zhang de yu qi, biao da le ji da de xi yue he ge song。 du shi ben yi“ chen yu” de shi feng jian cheng, er ci pian zai du fu gu feng zhong kan cheng bie tiao。
   cong yi shu xing shi kan, cai yong le hua li yan zheng、 jian you gu jin ti zhi chang de“ si jie ti”。 ci zao fu shan, dui ou gong zheng, yong dian jing qie, qi shi xiong hun kuo da, yu shi ge biao da de xi qing nei rong wan quan xiang yi。 shi de yun jiao, zhu duan ping ze hu huan; sheng tiao shang hu ji hu xu, hu xi hu zhang, yu re qing ben fang zhong rao dun cuo zhi zhi, qing ci li ju er neng jian cang jin zhi qi, du lai jiao die dang sheng zi, da da zeng qiang le shi pian de yi shu gan ran li。
   bei song wang an shi xuan du shi, biao bang ci pian wei ya juan zhi zuo( jian《 wang lin chuan ji》 juan ba si《 lao du shi hou ji xu》)。 jin tian kan lai, wu lun jiu gan qing zhi chong pei, jie zhuan zhi jing xin er yan,《 xi bing ma》 dou bu shi wei du shi de yi pian li zuo。

( zhou xiao tian)
----------------------------------------------
【 he zhu】 dang shi qian yuan er nian zhong chun zuo。 an xiang zhou bing kui zai san yue wang shen, nai chu san ri, qi zuo shi shi, bing shang wei bai ye。 yuan zhu:“ shou jing hou zuo。”【 zhu zhu】 gong《 hua zhou shi jin shi ce wen》 yun:“ shan dong zhi zhu jiang yun he, qi shang zhi jie shu ri zhi。” shi gai zuo yu qi shi ye。

   zhong xing zhu jiang shou shan dong①, jie shu ye bao qing zhou tong②。 he guang chuan wen yi wei guo③, hu wei ming zai po zhu zhong④。 zhi can ye cheng bu ri de⑤, du ren shuo fang wu xian gong⑥。 jing shi jie qi han xue ma⑦, hui ge? rou pu dang gong⑧。 yi xi huang wei qing hai dai⑨, chang si xian zhang guo kong dong⑩。 san nian di li guan shan yue(11), wan guo bing qian cao mu feng(12)。

  ( ci wen he bei jie yin, er liao wang shi zhi bi ke。 ye cheng zhi shi jun wu tong zhi, gu yu du ren zi yi, yi shou zhan gong。 you kong su zong hai jing, jian sheng yi yu, gu yu qi nian qi shi jian nan, er si jiang shi zhi qin ku。 xia si ju, you gui feng yi。《 du yi》: jun shi cong zheng, yi jing san zai, yue san nian di li, bei zhi ye。 hui bing ye cheng, ru feng juan ye, yue wan guo bing qian, xi zhi ye。)

  ①《 hou han· ming di ji》:“ xian di shou ming zhong xing。”《 dong guan han ji》:“ shang hui zhu jiang。”【 zhao zhu】 shan dong, he bei ye, an lu shan fan, xian xian he bei zhu jun。 zhi er jing yi shou, qing xu ben yu he bei。②《 liang wu di ji》:“ qi mou jian chu, jie shu ri zhi。”《 xu bo wu zhi》: lu bu, jie shu zhi bie ming, yi bo shu jie gan。 ye yu zhou tong, jian jie yin ke xin。③《 shi》:“ shui wei he guang? yi wei hang zhi。”④《 du yu chuan》:“ jin bing wei yi zhen, pi ru po zhu。 shu jie zhi hou, ying ren er jie。”⑤ zhi can, dan yu ye。《 tong jian》: qian yuan yuan nian shi yue, guo zi yi zi xing yuan du he, dong zhi huo jia, po an tai qing。 tai qing zou bao wei zhou, zi yi jin wei zhi, qian shi gao jie。 lu ling zi yang wu ji, ji guang chen、 cui guang yuan zi suan zao ji, yu li si ye jie hui zi yi yu wei zhou, qing xu xi ju ye zhong zhi zhong qi wan lai jiu, zi yi fu da po zhi, huo qi di qing he, sha zhi, sui ba wei zhou。《 jiu tang shu》: xiang zhou, shu he bei dao。 wu de yuan nian, yi wei jun zhi xiang zhou。 tian bao yuan nian, gai wei ye jun。 qian yuan er nian, gai wei ye cheng。《 tong jian》: qing xu zou, zi yi deng zhui zhi zhi ye。 xu shu ji、 dong qin、 wang si li ji he dong bing ma shi xue jian xun, jie yin hou ji zhi。 qing xu shou yu bing, ju zhan yu chou si gang, you bai qing xu。 qing xu nai ru cheng gu shou, zi yi deng wei zhi。⑥《? zhi》:? zhou shi zhen ling zhou, wei zhi shuo fang jun。《 jiu tang shu》: lu shan fan, yi guo zi yi wei ling wu tai shou, chong shuo fang jie du shi。 zi chen tao xie zhi bai, di wei yi shuo fang jun wei gen ben。⑦《 gong yang chuan》:“ jing shi zhe, tian zi zhi ju ye。 jing, da ye。 shi, zhong ye。 tian zi zhi ju, bi yi zhong da cheng zhi。” han zhang di zhao: wan ma, xue cong qian? shang xiao kong zhong chu。 wu di《 tian ma ge》“ zhan chi han”, jin qin jian qi ran。⑧《 han· zhang er chuan》:“ ru yi rou? hu, he yi?”《 xiong nu chuan》: yuan di yuan shou er nian, dan yu lai chao, she zhi shang lin yuan pu dang gong。《 tong jian》: shi nian ba yue, hui ge qian qi chen gu chuo te le ji di de jiang xiao qi san qian, zhu tao an qing xu, shang ming shuo fang zuo wu feng shi pu gu huai en ling zhi。 han xue ma、 pu tao gong, dang zhi ci shi。⑨《 wei zhi》: chen lin yue:“ jiang jun zong huang wei, wo bing yao。”《 xi zheng fu》:“ yao huang wei er jiang wu shi。”《 yu gong》,“ hai dai wei qing zhou。” hai dai yu yan ji jie rang。⑩ shen yue shi,“ you ban ju xian zhang。”《 kuo di zhi》: ji tou shan, yi ming kong dong shan, zai yuan zhou ping liang xian xi bai li。【 zhu zhu】 su zong zi ma wei, jing peng yuan、 ping liang zhi ling wu, he bing xing fu, dao bi you kong dong。 ji nan hui ye, yi zi yuan zhou ru, ze kong dong nai luan yu wang lai zhi di。(11)《 le fu jie ti》:“《 guan shan yue》, shang li bie ye。” zhou wang bao shi:“ wu fu han di guan shan yue, wei you mo bei ji cheng yun。”(12)《 jin· zai ji》: fu jian yu fu rong deng cheng er wang wang shi, jian bu zhen qi zheng, jiang shi jing rui, you bei wang ba gong shan, cao mu jie lei ren xing, feng sheng he li, yi yi wei bing。

   cheng wang gong da xin zhuan xiao①, guo xiang mou shen gu lai shao②。 si tu qing jian xuan ming jing③, shang shu qi yu qiu tian ta④。 er san hao jun wei shi chu⑤, zheng dun qian kun ji shi le⑥。 dong zou wu fu yi lu yu⑦, nan fei jiao you an chao niao⑧。 qing chun fu sui guan mian ru⑨, zi jin zheng nai yan hua rao⑩。 he jia tong xiao feng nian bei(11), ji ming wen qin long lou xiao(12)。

  ( ci yan ming jiang de ren, er xi yu ye zhi fang xing。 cheng wang, guang ping wang?m ye。 guo xiang, zi yi ye。 si tu, li guang bi ye。 shang shu, wang si li ye。 dong zou ju, jian shi qing dan guan。 nan fei ju, jian min meng an zhai。 qing chun、 zi jin, chao yi ru gu。 he jia、 ji ming, di xiu zi zhi ye。)

  ①《 tang shu》: zhi de er zai shi er yue, guang ping wang?m jin jue chu wang。 qian yuan yuan nian er yue, xi feng cheng wang。 liu zhou《 shen yan pian》: chu zhuang wang gong li er xin ju, jin wen gong zhan sheng er jue you, fei zeng rong er e sheng, nai gong da er xin xiao, ju an er nian wei ye。②《 wei zhi· jia xu chuan》:“ ce mou shen chang。”③《 bao pu zi》:“ yun qing jian yu xuan mo zhi yu。” you《 sui shu》: xue dao heng mei cheng gao gou you qing jian。《 shi shuo》: he dian chang mu lu hui xiao xin ru ming jing。④《 yan tie lun》:“ yi gao yu qiu tian。” gong《 ai si li》 shi“ shuang qi chun xi li”, yu shang shu qi shuang yu he。⑤《? guan》:“ de wan ren zhe wei zhi jun, de qian ren zhe wei zhi hao。”《 shi ji》: pei gong shi shi wen yi zhong hao jun。⑥《 shi ji》: kuai tong yue:“ jin fan yang ling, yi zheng dun qi shi zu yi shou zhan zhe ye。《 yi》:“ qian kun ding yi。” jin wu di《 gao shang di wen》:“ bo luan ji shi。”⑦《 shi ji· li sheng chuan》:“ qi wang yin bing dong zou。”《 shi shuo》: zhang han jian qiu feng qi, nai si wu zhong chun geng lu yu, sui ming jia dong gui。⑧ wei wu di shi:” yue ming xing xi, wu que nan fei。” gu shi:“ yue niao chao nan zhi。”⑨《 chu ci》:“ qing chun shou xie。”《 feng su tong》: huang di shi zhi guan mian。⑩ tian zi zhi gong zi wei, gu wei gong zhong wei zi jin。 xie zhuang ai lei:“ shou hua zi jin。” wang rong shi:“ yan hua za ru wu。”(11) chi cheng xie sheng yue: he jia, dong gong suo cheng。 feng nian, tian zi suo yu。 yan he jia tong xiao, bei feng nian yi ying shang huang; ji ming bao xiao, qu long lou yi shen wen qin ye。《 han gong que shu》: bai he gong, tai zi suo ju。《 yi wen lei ju》: tai zi jin cheng bai he xian qu, gu hou shi cheng tai zi zhi jia yue he jia, jin yue he jin。《 tong dian》: sui tai zi zuo you jian men lv, tang chui gong zhong gai wei he jin wei。《 tang shu· yi wei zhi》, nian you qi, yi yue da feng nian。 sui yang di shi:“ cui xia cheng feng nian。”(12)《 wen wang shi zi》: ji chu ming, zhi yu qin men wai, wen nei shu zhi yu zhe yue:“ jin ri an fou? he ru?”《 han shu》: cheng di wei tai zi, chu ju gui gong, chang ji zhao tai zi, chu long lou men, bu gan jue chi dao。 zhang yan yue: men lou shang you tong long, ruo bai he fei lian zhi wei ming ye。《 yong lu》: gui guan nan mian you long lou men。《 bo yi》: shi: su zong ji wei, xia zhi yue:“ fu zong miao yu han zhui, ying shang huang yu ba shu, dao luan yu er fan zheng, chao qin men yi wen an, zhen yuan bi yi。”

   gong shi zheng yong zhao zhong yu。 pan long fu feng shi mo dang, tian xia jin hua wei hou wang①。 ru deng qi zhi meng di li②, shi lai bu de kua shen qiang③。 guan zhong ji liu xiao cheng xiang④, mu xia fu yong zhang zi fang⑤。 zhang gong yi sheng jiang hai ke⑥, shen chang jiu chi xu mei cang⑦。 zheng qi shi yu feng yun hui⑧, fu dian shi zhi chou ce liang⑨。 qing pao bai ma geng he you⑩, hou han jin zhou xi zai chang。

  ( ci tan hu cong zhe lan en, wang zai xiang de ren yi zhi tai ping。《 du yi》: dang shi feng jue tai lan, shen zhi yi guan shang gong gei kong ming gao shen, fan ying mu zhe, yi qie jie jin zi, gong gu shang zhi。 qi cheng zhang hao you fu dian chou ce yu, ren huo yi zhi。 kao shi, zhi de er nian si yue, ba fang? er xiang hao, zhi ci nian er yue, yin lun shi si ming bu ke jia wei quan, you lun xu shu ji lin nan bi bian, shang bu xi。 qie bu shi zhong yao, gu ba xiang。 yi er si ming guo fan, shu ji guo jiang zei, qi liao shi zhi shen ru ci。 zhi liang jing shou fu, ju zai hao xiang shi, shu fei zai xiang zhi gong ye? meng bi zhu: qing pao bai ma, yan si ming、 qing xu ke ping。 hou han jin zhou, yi han guang、 zhou xuan bi su zong ye。)
①《 han shu· chuan zan》:“ pan long fu feng, bing cheng tian qu。 yun qi long xiang。 hua wei hou wang。”《 wu zhi· lu su chuan》:“ shi lie shi pan long fu feng, chi wu zhi qiu。”②《 jin shu· gou xun chuan》:“ ru deng yi dang huan da ren jian。”《 qian han· zhang er chuan》:“ qiu hao jie di li ye。”③ tao qian shi:“ shi lai gou ming he。”④《 han shu》: xiao he fa guan zhong lao ruo wei fu zhe xi yi jun。《 shi ji· xiao he chuan》: han wang yin bing dong ding san qin, he yi cheng xiang liu shou ba shu, shi gei jun shi。【 zhu zhu】 xiao cheng xiang wei zhi he zhi。 cai meng bi wei du hong jian。 kao《 tang shu》, su zong an jun ping liang, hong jian jian shuo fang xing fu zhi mou, qie lu jun zi qi xie chu?X shang zhi。 su zong xi yue,“ ling wu, wu zhi guan zhong, qing nai wu xiao he ye。” jiu zhu yun,“ jing shi ji ping, yi xiao hua liu shou, gu bi zhi xiao he。”《 qian jian》 yun: fang? zi shu feng ce liu xiang su zong, gu bi zhi xiao xiang。 liang shuo hu yi, dang cong zhu zhu wei zheng。⑤《 zhan guo ce》:“ le yang zuo yu mu xia。”《 han· gao di ji》: yun chou wei wo zhong, jue sheng qian li wai, zi fang gong ye。【 zhu zhu】 zhang zi fang wei zhang hao。 zhi de er zai wu yue,? ba xiang, yi hao dai zhi。⑥《 jiu tang shu》: zhang hao feng yi kui an, kuo luo you da zhi, hao tan wang bo da lve, zi he yi bai zuo shi yi。 xuan zong xing shu, tu bu hu cong, xuan zong qian fu xing zai, zhi feng xiang, zou yi duo you hong yi, bai jian yi da fu。 xun dai fang? li xiang,《 yin yi chuan》:“ fang qing jiang hai。”《 shuo yuan》: kong zi you jiang hai ye。⑦《 hou han· wen yuan chuan》: zhao yi shen chang jiu chi、 mei xu hao mei。⑧《 yun tai er shi ba jiang lun》:“ xian neng gan hui feng yun。” wang can shi:“ zao yu feng yun hui, tuo shen luan feng jian。”⑨ xu ling shi:“ li ruo bu fu dian。”《 lao zi》:“ shan ji bu yong chou ce。”⑩《 nan shi· hou jing chuan》: xian shi da tong zhong tong yao yue,” qing si bai ma shou yang lai。” jing wo yang zhi bai, qiu jin, chao ting gei yi qing bu, xi yong wei pao。 cai se shang qing。 jing cheng bai ma, qing si wei pei, yu yi ying yao。 yu zi shan《 ai jiang nan fu》:“ jie xia gou shan, ping ling ji dian。 qing pao ru cao, bai ma ru lian。”

   cun di chi tian jie ru gong①, qi xiang yi rui zheng lai song②。 bu zhi he guo zhi bai huan③, fu dao zhu shan de yin weng④。 yin shi xiu ge zi zhi qu⑤, ci ren jie zhuan qing he song⑥。 tian jia wang wang xi yu gan⑦, bu gu chu chu cui chun zhong⑧。 qi shang jian er gui mo lan⑨, cheng nan si fu chou duo meng⑩。 an de zhuang shi wan tian he(11), jing xi jia bing chang bu yong(12)。

  ( mo ji zhen fu die jian, yu ji shi shou gong, yi wei min xin ye。【 zhang yuan zhu】 qian liu, song qi yi ran。 hou liu, dao qi jiang ran。 ci zhang si duan, ge shi er ju。)

  ①【 he zhu】 cun di chi tian, yong《 huang ting jing》 cun tian chi zhai yu。 yan yan zhi shi:“ gen di cheng huang、 qing tian zuo zhu。”② ban gu《 dian yin》:“ qiong xiang ji rui zhe, jie lai?s mu。”③《 zhu shu ji nian》: di shun jiu nian, xi wang mu lai chao, xian bai huan yu?。④《 rui ying tu》:“ wang zhe yan bu ji zui, xing fa zhong, ze yin weng chu yan。”《 xiao jing yuan shen qi》:“ shen ling zi ye, you yin weng, bu ji zi man。”⑤《 zhuang zi》:“ gu zhi suo wei yin shi zhe。”【 qian jian】 su zong ji wei, mi ye jian yu ling wu, tiao hu xuan、 su fu zi zhi jian, wei zhang liang di、 li fu guo suo e。 ji shang huang dong xing you ri, mi qiu qu bu yi, nai ting gui heng shan。 gong yi si hao ni mi, gai xi qi you yu yi zhi gong er piao ran yin qu ye。 zi zhi, jian ben juan。⑥《 zhao ming wen xuan xu》:“ ci ren cai zi。”【 zhao zhu】 shi sui qi yue, lan zhou he guan he huang he san shi li qing ru bing, gai shou jing zhi xiang, ci shi shi ye。《 nan shi》: song yuan jia zhong, he ji ju qing, dang shi yi wei rui。 bao zhao zuo《 he qing song》, qi xu shen gong。⑦ yang yun《 bao sun hui zong shu》:“ tian jia zuo ku。” an shi: qian yuan er nian chun han, gu you tian jia wang yu zhi ju。 wang seng ru shi:“ si jun bu de jian, wang wang du chang jie。”⑧《 er ya》:“? jiu??。” zhu:“ jin zhi bu gu ye。 jiang dong ren hu wei huo gu。”《 qin jing》:“ ming jiu、 dai sheng, bu gu ye。 nong shi fang qi, ci niao fei yu sang jian, yun wu gu ke bu zhong ye。” zhong xian shi:“ chu chu chun yun sheng。”《 wu yue chun qiu》:“ ji? yue:“ chun zhong ba gu。”⑨【 zhu zhu】 qi shui, zai wei di wei zhou, yu xiang zhou xiang lin。 qi shang jian er, zhi wei ye zhi bing。 cheng nan, wei chang an cheng nan。《 shi》:“ song wo hu qi zhi shang yi。” gu le fu:“ jian er xu kuai ma。”《 du yi》: jian er mo lan, su qi cheng gong ye。 si fu chou meng, cong《 dong shan》 shi“ fu tan yu shi” lai, yi si jia zhi zhi qing dong zhi ye。⑩ cao zhi shi:“ jie wen nv he ju, nai zai cheng nan duan。” wang hui shi:“ si fu lin gao tai。”(11) li you ge:“ an de zhuang shi fan ri che。”(12)《 liu tao》: wu wang wen tai gong:“ yu zi zhong zhi zhen, he ye?” yue:“ xi jia bing ye。”《 shuo yuan》: wu wang fa zhou, feng ji er cheng yi da yu。 san yi sheng yue:“ ci fei yao yu?” wang yue:“ fei ye, tian xi bing ye。” zhu he ling yue: zhong xing da ye, quan zai jiang xiang de ren。 qian yue“ du ren shuo fang wu xian gong”, zhong yue“ mu xia fu yong zhang zi fang”, ci shi yi shi yan mu。 shi dang shi neng zhuan ren zi yi, zhong yong zhang hao, ze xi bing bu yong, dan xi ke qi, er xi hu su zong fei qi ren ye。 wang jing gong xuan du gong bu shi, yi ci shi ya juan, qi da zhi bu guo ru ci。 ruo xuan、 su fu zi zhi jian, gong er shi bu ying sui jia ji qie ye。

   shen shou min yue: liang jing ke fu, shang huang hai gong, chen zi er shi dang ruo he huan bian。 nai ni tan yi zhang zhi ju, ju chu fei ci zhi ci, zi mei xiong zhong bu ying qiao ke ruo ci。

   wang si?] yue: ci shi si zhuan yun, yi yun shi er ju, ju jian pai lv, zi cheng yi ti。 er bi li jiao jian, ci qi lao cang, xi yue zhi yi, fu dong bi mo jian。

   tang ru xun yue:《 xi bing ma》 yi pian, you dian you ze, xiong hun kuo da, zu cheng tang ya。 shi zhe xiang wei, dang bu zai《 lao jiang xing》 xia。

   cai? yue:“ zuo shi zhe tao ye wu qing, ti hui guang jing, bi gui hu zi de。 gai ge you gao xia, cai you fen xian, bu ke qiang zhi ye。 pi zhi qin wu yang, qi gai quan yan, jian chun wang ze zhan li shi se。 huai nan wang an, hao wei shen xian, he di you qing qi ju zhi。 ci qi you su xi zai? yu wei shao ling、 tai bai, dang xian zu jian nan, liu li kun zhi, yi yu bei er yu wei chang bu gao。 zhi yu luo yin、 guan xiu bei, de yi pian ba, kua xiong cheng qi, yu yu gao er yi wei chang bu bei。 nai zhi tian bing zi ran, you bu neng yi ye。

   wu jiang pan lei yue:《 xi bing ma》 yi shi, nai chu wen hui fu zhi bao, bu sheng xin xi er zuo, ning you an han ji ci zhi li? shang huang chu gui, su zong shu shi zi dao, qi de yu tan hou shi yi ze zhi? shi ren yi zhong hou wei ben, shao ling yi fan bu wang jun, ji bian zhe hou, zhong qi shen wu yi yan yuan dui, er qian shi nai wei qi li chao zhi shi, ji duo yin ci zhi yu, he fu bo zhi shi。 yi! ci qi suo yi wei mu zhai yu? you yue: tian zi zhi xiao, zai hu an guo jia、 bao zong she。 ming huang ji shi tian xia, su zong qi bing shuo fang, shou fu liang jing, zai zao tang shi, qi xiao yi da yi。 wan jie qian yu fu si, sheng jin kuo shu, zi dao cheng you wei jin。 ruo wei qi cai ji shang huang, bing ji qi fu zhi chen, you yi jian chu, ze shen wen yi, yi gong cang zu, shang huang bu le, rong huo you zhi。 ji wei bing gui zhi yan, chu zi《 li shi chuan》 bai guan pian yu, nai ju yi shi su zong zhi zui, zhi bi zhi shang chen、 yang guang, lun ren dang ruo shi ye? fang? sui fu zhong ming, er xian shi xiao, sang shi ru guo, men ke shou qiu, ba xiang yi bu wei guo。 zi mei lun jiu, gu shi wei guo xi xian, sui meng tui wen, xuan ji fang mian。 yu nian nai zhe guan, bu zhi zuo he shi。 jin yan qi zuo? dang, yi yi du zhi ci er。 zi mei da jie, zai zi bo zei zhong gui xing zai, bu zai jiu fang? ye。 qian shi zhi yu yi ci wei du yi sheng qi jie, yu tui gao du, ze ji zan fang, yin ji zan fang, sui tong bian di。 ming mo dang ren, duo yi bang yi er da lao, tuo shi lu, zhe yan zuo mou ren gu qian lian bian zhe, yuan fei qi jun, wu suo bu zhi, ci zi men hu xi qi。 du gong xin shi, ru qing tian bai ri, an you shi zai! yi ci tui zhi, mu zhai er bing shi bi, san bai nian ren wu, wang yi bi duo。 jiang yun yi ju, you zi lai yi。
----------- chou zhao ao 《 du shi xiang zhu》-----------

欢迎读者提供注释翻译和赏析

洗兵马(唐 杜甫)原文注释翻译及赏析(完)-古诗词译文

查看(杜甫)更多诗文

免责声明:「洗兵马」是唐 杜甫创作的一篇诗词,文笔优美俱佳,原文注释和赏析等内容(即本文)皆收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。

古诗词推荐

  • [唐] 杜甫 四更山吐月,残夜水明楼。尘匣元开镜,风帘自上钩。 兔应疑鹤发,蟾亦恋貂裘。斟酌姮娥寡,天寒耐九秋。 注释: 作品赏析: 梁氏编在大历二年,今按诗云“残夜水明楼”,当是元年西阁作。 四更山吐月①,残夜水明楼。尘匣元开镜,风帘自上钩②...
  • [唐] 杜甫 天上秋期近,人间月影清。 入河蟾不没,捣药兔长生。 只益丹心苦,能添白发明。 干戈知满地,休照国西营。 注释: 作品赏析: 此当是至德二载七月作,故云“秋期近”。是时官军尚在扶风,至闰八月二十三日,始命郭子仪收长安。国西营,指扶风军...
  • 遣兴[唐] 杜甫 干戈犹未定,弟妹各何之。 拭泪沾襟血,梳头满面丝。 地卑荒野大,天远暮江迟。 衰疾那能久,应无见汝时。 注释: 作品赏析: 梁权道编在成都诗内。题曰遣兴,借诗以自遣也。 干戈犹未定①,弟妹各何之②?拭泪沾襟血③,梳头满面丝④。地卑荒...
  • 遣兴[唐] 杜甫 骥子好男儿,前年学语时。问知人客姓,诵得老夫诗。 世乱怜渠小,家贫仰母慈。鹿门携不遂,雁足系难期。 天地军麾满,山河战角悲。傥归免相失,见日敢辞迟。 注释: 作品赏析: 此亦陷贼时所作。 骥子好男儿①,前年学语时②。问知人客姓③,诵...
  • 咏怀古迹五首[唐] 杜甫 支离东北风尘际,漂泊西南天地间。 三峡楼台淹日月,五溪衣服共云山。 羯胡事主终无赖,词客哀时且未还。 庾信平生最萧瑟,暮年诗赋动江关。 摇落深知宋玉悲,风流儒雅亦吾师。 怅望千秋一洒泪,萧条异代不同时。 江山故宅空文藻,云雨荒台岂梦...
  • 别房太尉墓[唐] 杜甫 他乡复行役,驻马别孤坟。 近泪无干土,低空有断云。 对棋陪谢傅,把剑觅徐君。 唯见林花落,莺啼送客闻。 注释: 【1】房太尉:房琯。 【2】复行役:指一再奔走。 【3】近泪句:意谓泪流处土为之不干。 【4】对棋:对弈、下棋。 【5】谢傅:指...
  • 曲江二首[唐] 杜甫 一片花飞减却春,风飘万点正愁人。 且看欲尽花经眼,莫厌伤多酒入唇。 江上小堂巢翡翠,苑边高冢卧麒麟。 细推物理须行乐,何用浮名绊此身。 朝回日日典春衣,每日江头尽醉归。 酒债寻常行处有,人生七十古来...
  • 对雪[唐] 杜甫 战哭多新鬼,愁吟独老翁。 乱云低薄暮,急雪舞回风。 瓢弃尊无绿,炉存火似红。 数州消息断,愁坐正书空。 注释: 【1】战哭:指在战场上哭泣的士兵。 【2】新鬼:新死去士兵的鬼魂。《左传·文公二年》:“吾见新鬼大故鬼...
  • 对雪[唐] 杜甫 北雪犯长沙,胡云冷万家。随风且间叶,带雨不成花。 金错囊从罄,银壶酒易赊。无人竭浮蚁,有待至昏鸦。 注释:...
  • 哀王孙[唐] 杜甫 长安城头头白乌,夜飞延秋门上呼。 又向人家啄大屋,屋底达官走避胡。 金鞭断折九马死。骨肉不待同驰驱。 腰下宝玦青珊瑚,可怜王孙泣路隅。 问之不肯道姓名,但道困苦乞为奴。 已经百日窜荆棘,身上无有完肌肤。 高帝子孙尽隆准,龙种自与常人...
  • 丹青引赠曹将军霸[唐] 杜甫 将军魏武之子孙,于今为庶为清门。 英雄割据虽已矣,文彩风流犹尚存。 学书初学卫夫人,但恨无过王右军。 丹青不知老将至,富贵于我如浮云。 开元之中常引见,承恩数上南熏殿。 凌烟功臣少颜色,将军下笔开生面。 良相头上进贤冠,猛将腰间大羽...
  • 无家别[唐] 杜甫 寂寞天宝后,园庐但蒿藜。 我里百馀家,世乱各东西。 存者无消息,死者为尘泥。 贱子因阵败,归来寻旧蹊。 人行见空巷,日瘦气惨凄。 但对狐与狸,竖毛怒我啼。 四邻何所有,一二老寡妻。 宿鸟恋本枝,安辞且穷栖。 方春独荷锄,日暮还灌畦。 ...
  • 九日[唐] 杜甫 去年登高郪县北,今日重在涪江滨。 苦遭白发不相放,羞见黄花无数新。 世乱郁郁久为客,路难悠悠常傍人。 酒阑却忆十年事,肠断骊山清路尘。 注释: 作品赏析: 【鹤注】此广德元年在梓州作。 去年登高郪县北,今日重在涪江滨①。苦遭白发不相...
  • 江汉[唐] 杜甫 江汉思归客,乾坤一腐儒。 片云天共远,永夜月同孤。 落日心犹壮,秋风病欲苏。 古来存老马,不必取长途。 注释: 【1】江汉:该诗在湖北江陵公安一带所写,因这里处在长江和汉水之间,所以诗称“江汉”。 【2】腐儒:本指迂腐而不知变通的读书...
  • 古柏行[唐] 杜甫 孔明庙前有老柏,柯如青铜根如石。 霜皮溜雨四十围,黛色参天二千尺。 君臣已与时际会,树木犹为人爱惜。 云来气接巫峡长,月出寒通雪山白。 忆昨路绕锦亭东,先主武侯同閟宫。 崔嵬枝干郊原古,窈窕丹青户牖空。 落落盘踞虽得地,冥冥孤高多烈...
  • 春日忆李白[唐] 杜甫 白也诗无敌,飘然思不群。 清新庾开府,俊逸鲍参军。 渭北春天树,江东日暮云。 何时一樽酒,重与细论文。 注释: 【1】不群:不平凡,高出于同辈。这句说明上句,思不群故诗无敌。 【2】庾开府:指庾信。在北周官至骠骑大将军、开府仪同三司(...
  • 宿府[唐] 杜甫 清秋幕府井梧寒,独宿江城蜡炬残。 永夜角声悲自语,中天月色好谁看。 风尘荏苒音书绝,关塞萧条行路难。 已忍伶俜十年事,强移栖息一枝安。 注释: 【1】府:幕府。古代将军的府署。杜甫当时在严武幕府中。 【2】井梧:梧桐。叶有黄纹如井,又...
  • [唐] 杜甫 冥冥甲子雨,已度立春时。轻箑烦相向,纤絺恐自疑。 烟添才有色,风引更如丝。直觉巫山暮,兼催宋玉悲。 注释: 作品赏析: 【鹤注】《旧史》:大历元年正月丁巳朔。则初八日为甲子。史又云:是春旱,至六月庚子始雨。与唐谚合。 冥冥甲子雨,...
  • [唐] 杜甫 万木云深隐,连山雨未开。风扉掩不定,水鸟过仍回。 鲛馆如鸣杼,樵舟岂伐枚。清凉破炎毒,衰意欲登台。 注释: 作品赏析: 黄鹤编在大历元年夔州诗内。《杜臆》谓舟中所作,盖因赵注以风扉为舟扉耳。 万木云深隐,连山雨未开。风扉掩不定,水...
  • [唐] 杜甫 始贺天休雨,还嗟地出雷。骤看浮峡过,密作渡江来。 牛马行无色,蛟龙斗不开。干戈盛阴气,未必自阳台。 注释: 作品赏析: 【鹤注】当是大历元年作。【洙注】诗云“绞龙斗”、“于戈盛”,是张献诚、杨子琳、柏茂林并起兵讨崔旰时也。 始贺天...

洗兵马·古诗词文学经典推荐*名著阅读

论语孟子大学中庸尚书礼记诗经孙子兵法乐府诗集婉约词弟子规爱莲说雁门太守行送元二使安西三字经长恨歌唐诗三百首素问尔雅醒世恒言世说新语文心雕龙千字文左传礼记
删文留言-版权及免责声明