《吕氏春秋·仲秋纪》原文及翻译译文
《吕氏春秋·仲秋纪》原文及翻译
吕氏春秋
原文:
衣,人以其寒也;食,人以其饥也。饥寒,人之大害也。救之,义也。人之困穷,甚如饥寒,故贤主必怜人之困也,必哀人之穷也。如此则名号显矣,国士得矣。
昔者语秦缪公乘马而车为败,右服失而野人取之。缪公自往求之,见野人方将食之于歧山之阳。缪公叹曰:“食骏马之肉而不旋饮酒,余恐其伤女脾胃也!”于是遍饮之而去。处一年,□韩原之战,晋人已环缪公之车矣,晋梁由靡已扣缪公之左骖矣,晋惠公之右路石②奋投而击缪公之甲,中之者已六札矣。野人之尝食马肉于歧山之阳者三百有余人,毕力为缪公疾斗□车下,遂大克晋,反获惠公以归。此《诗》之所谓曰“君君子则正,以行其德;君贱人则宽,以尽其力”者也。人主其胡可以无务行德爱人乎?行德爱人则民亲其上,民亲其上则皆乐为其君死矣。
赵简子有两白骡而甚爱之。阳城胥渠③处广门之官,夜款门而谒曰:“主君之臣胥渠有疾,医教之曰:‘得白骡之肝病则止,不得则死。’”谒者入通。董安于御于侧,愠曰:“嘻!胥渠也,期吾君骡,请即刑焉。”简子曰:“夫杀人以活畜,不亦不仁乎?杀畜以活人,不亦仁乎?”于是召庖人杀白骡,取肝□与阳城胥渠。处无几何赵兴兵而攻狄广门之官左七百人右七百人皆先登而获甲首人主其胡可以不好士?
凡敌人之来也,以求利也。今来而得死,且以走为利。敌皆以走为利,则刃无与接。故敌得生于我,则我得死于敌;敌得死于我,则我得生于敌。夫我得生于敌,与敌得生于我,岂可不察哉?此兵之精者。存亡死生,决于知此而已矣。
(选自《吕氏春秋·仲秋纪》,有删改)
【注释】
①右服:四匹马驾车,中间两匹叫左服,其中右边的叫右服。
②路石:车夫之名。
③阳城胥渠:姓阳城,名胥渠。
译文:
人穿衣服,是因为寒冷;人吃东西,是因为饥饿。饥寒交迫是人的大难。把人从这种困境中救出,是道义。人在穷困中比饥寒交迫更难受,所以贤能的君主一定会同情人的困厄,一定会怜悯人的窘迫。如果能做到这样的话,那么该君主的名号就会显赫,就会得到士兵的拥护。
过去,秦穆公坐的马车坏了,右边的马失控奔走而被山间的樵夫猎取。秦穆公亲自去求取失去的马,看见樵夫们刚刚在岐山的北边煮食马肉。秦穆公叹气说:\"吃骏马的肉但不立刻饮酒,我怕马肉会有伤你们的身体!\"于是赐酒给他们全体再离开。过了一年,韩原大战。晋国的人已经包围了秦穆公的马车,晋国的梁由靡已经抓住了秦穆公左边的马,晋惠公的车夫路石奋力把竹器投向秦穆公的盔甲,击中了六片甲叶。在岐山北边受赏吃马肉的樵夫有三百多人,他们出尽全身之力在车下为秦穆公努力战斗,于是不久大败晋国,反而捉获晋惠公回来。这就是《诗经》里说\"去做君子的国君就要推行德政,让他们对你报德;给下人当国君就要宽以待人,让他们为你尽力\"。君主怎么能不施行仁爱德政?推行德政,关爱人民,那么人们就亲近他们的上司,人们亲近他们的上司就都乐于为他们的上司牺牲。
赵简子有两匹白色的骡马,十分喜爱它们。居住在广门的小吏阳城胥渠在晚上上门拜访说:\"主公,你的臣子胥渠患了病,医生教我说:‘得到白骡的肝的话,病就可以抑制;否则就会死去。’\"门官进去通报。董安于在旁边伺候,恼怒地说:\"嘿!胥渠是希望谋到我主公的骡子,请让我杀掉他。\"赵简子说:\"杀人来使畜牲存活,不是不人道吗?杀畜牲来救活人,不也是一种仁义的举动吗?\"于是召来大厨杀掉白骡,挖取肝脏拿给阳城胥渠。过了没多久,赵简子举兵攻打狄族。广门的官吏,左队有七百人,右队有七百人,都率先登上城楼砍获披甲者的首级。作为君主怎可以不爱惜士兵呢?
凡是敌人的来犯,是要谋取利益。如今来犯只有送死,那么就应走为上策。敌人都以走为上策,就不用刀剑相见。所以敌人在我的手上得以生还,那么我就得死在敌人手中;敌人能够死在我的手上,那我就可以在敌人的手中生还。因此,是我在敌阵中生还,还是敌人在我的手中生还,怎么能不明察?这就是用兵的精妙之处。生死存亡就由是否知道这个道理决定了。
《吕氏春秋·仲秋纪》
吕氏春秋
原文:
衣,人以其寒也;食,人以其饥也。饥寒,人之大害也。救之,义也。人之困穷,甚如饥寒,故贤主必怜人之困也,必哀人之穷也。如此则名号显矣,国士得矣。
昔者语秦缪公乘马而车为败,右服失而野人取之。缪公自往求之,见野人方将食之于歧山之阳。缪公叹曰:“食骏马之肉而不旋饮酒,余恐其伤女脾胃也!”于是遍饮之而去。处一年,□韩原之战,晋人已环缪公之车矣,晋梁由靡已扣缪公之左骖矣,晋惠公之右路石②奋投而击缪公之甲,中之者已六札矣。野人之尝食马肉于歧山之阳者三百有余人,毕力为缪公疾斗□车下,遂大克晋,反获惠公以归。此《诗》之所谓曰“君君子则正,以行其德;君贱人则宽,以尽其力”者也。人主其胡可以无务行德爱人乎?行德爱人则民亲其上,民亲其上则皆乐为其君死矣。
赵简子有两白骡而甚爱之。阳城胥渠③处广门之官,夜款门而谒曰:“主君之臣胥渠有疾,医教之曰:‘得白骡之肝病则止,不得则死。’”谒者入通。董安于御于侧,愠曰:“嘻!胥渠也,期吾君骡,请即刑焉。”简子曰:“夫杀人以活畜,不亦不仁乎?杀畜以活人,不亦仁乎?”于是召庖人杀白骡,取肝□与阳城胥渠。处无几何赵兴兵而攻狄广门之官左七百人右七百人皆先登而获甲首人主其胡可以不好士?
凡敌人之来也,以求利也。今来而得死,且以走为利。敌皆以走为利,则刃无与接。故敌得生于我,则我得死于敌;敌得死于我,则我得生于敌。夫我得生于敌,与敌得生于我,岂可不察哉?此兵之精者。存亡死生,决于知此而已矣。
(选自《吕氏春秋·仲秋纪》,有删改)
【注释】
①右服:四匹马驾车,中间两匹叫左服,其中右边的叫右服。
②路石:车夫之名。
③阳城胥渠:姓阳城,名胥渠。
译文:
人穿衣服,是因为寒冷;人吃东西,是因为饥饿。饥寒交迫是人的大难。把人从这种困境中救出,是道义。人在穷困中比饥寒交迫更难受,所以贤能的君主一定会同情人的困厄,一定会怜悯人的窘迫。如果能做到这样的话,那么该君主的名号就会显赫,就会得到士兵的拥护。
过去,秦穆公坐的马车坏了,右边的马失控奔走而被山间的樵夫猎取。秦穆公亲自去求取失去的马,看见樵夫们刚刚在岐山的北边煮食马肉。秦穆公叹气说:\"吃骏马的肉但不立刻饮酒,我怕马肉会有伤你们的身体!\"于是赐酒给他们全体再离开。过了一年,韩原大战。晋国的人已经包围了秦穆公的马车,晋国的梁由靡已经抓住了秦穆公左边的马,晋惠公的车夫路石奋力把竹器投向秦穆公的盔甲,击中了六片甲叶。在岐山北边受赏吃马肉的樵夫有三百多人,他们出尽全身之力在车下为秦穆公努力战斗,于是不久大败晋国,反而捉获晋惠公回来。这就是《诗经》里说\"去做君子的国君就要推行德政,让他们对你报德;给下人当国君就要宽以待人,让他们为你尽力\"。君主怎么能不施行仁爱德政?推行德政,关爱人民,那么人们就亲近他们的上司,人们亲近他们的上司就都乐于为他们的上司牺牲。
赵简子有两匹白色的骡马,十分喜爱它们。居住在广门的小吏阳城胥渠在晚上上门拜访说:\"主公,你的臣子胥渠患了病,医生教我说:‘得到白骡的肝的话,病就可以抑制;否则就会死去。’\"门官进去通报。董安于在旁边伺候,恼怒地说:\"嘿!胥渠是希望谋到我主公的骡子,请让我杀掉他。\"赵简子说:\"杀人来使畜牲存活,不是不人道吗?杀畜牲来救活人,不也是一种仁义的举动吗?\"于是召来大厨杀掉白骡,挖取肝脏拿给阳城胥渠。过了没多久,赵简子举兵攻打狄族。广门的官吏,左队有七百人,右队有七百人,都率先登上城楼砍获披甲者的首级。作为君主怎可以不爱惜士兵呢?
凡是敌人的来犯,是要谋取利益。如今来犯只有送死,那么就应走为上策。敌人都以走为上策,就不用刀剑相见。所以敌人在我的手上得以生还,那么我就得死在敌人手中;敌人能够死在我的手上,那我就可以在敌人的手中生还。因此,是我在敌阵中生还,还是敌人在我的手中生还,怎么能不明察?这就是用兵的精妙之处。生死存亡就由是否知道这个道理决定了。
《吕氏春秋·仲秋纪》
拼音版对照
《 lv shi chun qiu· zhong qiu ji》 yuan wen ji fan yi
lv shi chun qiu
yuan wen:
yi, ren yi qi han ye; shi, ren yi qi ji ye。 ji han, ren zhi da hai ye。 jiu zhi, yi ye。 ren zhi kun qiong, shen ru ji han, gu xian zhu bi lian ren zhi kun ye, bi ai ren zhi qiong ye。 ru ci ze ming hao xian yi, guo shi de yi。
xi zhe yu qin mou gong cheng ma er che wei bai, you fu shi er ye ren qu zhi。 mou gong zi wang qiu zhi, jian ye ren fang jiang shi zhi yu qi shan zhi yang。 mou gong tan yue:“ shi jun ma zhi rou er bu xuan yin jiu, yu kong qi shang nv pi wei ye!” yu shi bian yin zhi er qu。 chu yi nian,□ han yuan zhi zhan, jin ren yi huan mou gong zhi che yi, jin liang you mi yi kou mou gong zhi zuo can yi, jin hui gong zhi you lu shi② fen tou er ji mou gong zhi jia, zhong zhi zhe yi liu zha yi。 ye ren zhi chang shi ma rou yu qi shan zhi yang zhe san bai you yu ren, bi li wei mou gong ji dou□ che xia, sui da ke jin, fan huo hui gong yi gui。 ci《 shi》 zhi suo wei yue“ jun jun zi ze zheng, yi xing qi de; jun jian ren ze kuan, yi jin qi li” zhe ye。 ren zhu qi hu ke yi wu wu xing de ai ren hu? xing de ai ren ze min qin qi shang, min qin qi shang ze jie le wei qi jun si yi。
zhao jian zi you liang bai luo er shen ai zhi。 yang cheng xu qu③ chu guang men zhi guan, ye kuan men er ye yue:“ zhu jun zhi chen xu qu you ji, yi jiao zhi yue:‘ de bai luo zhi gan bing ze zhi, bu de ze si。’” ye zhe ru tong。 dong an yu yu yu ce, yun yue:“ xi! xu qu ye, qi wu jun luo, qing ji xing yan。” jian zi yue:“ fu sha ren yi huo chu, bu yi bu ren hu? sha chu yi huo ren, bu yi ren hu?” yu shi zhao pao ren sha bai luo, qu gan□ yu yang cheng xu qu。 chu wu ji he zhao xing bing er gong di guang men zhi guan zuo qi bai ren you qi bai ren jie xian deng er huo jia shou ren zhu qi hu ke yi bu hao shi?
fan di ren zhi lai ye, yi qiu li ye。 jin lai er de si, qie yi zou wei li。 di jie yi zou wei li, ze ren wu yu jie。 gu di de sheng yu wo, ze wo de si yu di; di de si yu wo, ze wo de sheng yu di。 fu wo de sheng yu di, yu di de sheng yu wo, qi ke bu cha zai? ci bing zhi jing zhe。 cun wang si sheng, jue yu zhi ci er yi yi。
( xuan zi《 lv shi chun qiu· zhong qiu ji》, you shan gai)
【 zhu shi】
① you fu: si pi ma jia che, zhong jian liang pi jiao zuo fu, qi zhong you bian de jiao you fu。
② lu shi: che fu zhi ming。
③ yang cheng xu qu: xing yang cheng, ming xu qu。
yi wen:
ren chuan yi fu, shi yin wei han leng; ren chi dong xi, shi yin wei ji e。 ji han jiao po shi ren de da nan。 ba ren cong zhe zhong kun jing zhong jiu chu, shi dao yi。 ren zai qiong kun zhong bi ji han jiao po geng nan shou, suo yi xian neng de jun zhu yi ding hui tong qing ren de kun e, yi ding hui lian min ren de jiong po。 ru guo neng zuo dao zhe yang de hua, na me gai jun zhu de ming hao jiu hui xian he, jiu hui de dao shi bing de yong hu。
guo qu, qin mu gong zuo de ma che huai le, you bian de ma shi kong ben zou er bei shan jian de qiao fu lie qu。 qin mu gong qin zi qu qiu qu shi qu de ma, kan jian qiao fu men gang gang zai qi shan de bei bian zhu shi ma rou。 qin mu gong tan qi shuo:\" chi jun ma de rou dan bu li ke yin jiu, wo pa ma rou hui you shang ni men de shen ti!\" yu shi ci jiu gei ta men quan ti zai li kai。 guo le yi nian, han yuan da zhan。 jin guo de ren yi jing bao wei le qin mu gong de ma che, jin guo de liang you mi yi jing zhua zhu le qin mu gong zuo bian de ma, jin hui gong de che fu lu shi fen li ba zhu qi tou xiang qin mu gong de kui jia, ji zhong le liu pian jia ye。 zai qi shan bei bian shou shang chi ma rou de qiao fu you san bai duo ren, ta men chu jin quan shen zhi li zai che xia wei qin mu gong nu li zhan dou, yu shi bu jiu da bai jin guo, fan er zhuo huo jin hui gong hui lai。 zhe jiu shi《 shi jing》 li shuo\" qu zuo jun zi de guo jun jiu yao tui xing de zheng, rang ta men dui ni bao de; gei xia ren dang guo jun jiu yao kuan yi dai ren, rang ta men wei ni jin li\"。 jun zhu zen me neng bu shi xing ren ai de zheng? tui xing de zheng, guan ai ren min, na me ren men jiu qin jin ta men de shang si, ren men qin jin ta men de shang si jiu dou le yu wei ta men de shang si xi sheng。
zhao jian zi you liang pi bai se de luo ma, shi fen xi ai ta men。 ju zhu zai guang men de xiao li yang cheng xu qu zai wan shang shang men bai fang shuo:\" zhu gong, ni de chen zi xu qu huan le bing, yi sheng jiao wo shuo:‘ de dao bai luo de gan de hua, bing jiu ke yi yi zhi; fou ze jiu hui si qu。’\" men guan jin qu tong bao。 dong an yu zai pang bian si hou, nao nu di shuo:\" hei! xu qu shi xi wang mou dao wo zhu gong de luo zi, qing rang wo sha diao ta。\" zhao jian zi shuo:\" sha ren lai shi chu sheng cun huo, bu shi bu ren dao ma? sha chu sheng lai jiu huo ren, bu ye shi yi zhong ren yi de ju dong ma?\" yu shi zhao lai da chu sha diao bai luo, wa qu gan zang na gei yang cheng xu qu。 guo le mei duo jiu, zhao jian zi ju bing gong da di zu。 guang men de guan li, zuo dui you qi bai ren, you dui you qi bai ren, dou lv xian deng shang cheng lou kan huo pi jia zhe de shou ji。 zuo wei jun zhu zen ke yi bu ai xi shi bing ne?
fan shi di ren de lai fan, shi yao mou qu li yi。 ru jin lai fan zhi you song si, na me jiu ying zou wei shang ce。 di ren dou yi zou wei shang ce, jiu bu yong dao jian xiang jian。 suo yi di ren zai wo de shou shang de yi sheng hai, na me wo jiu de si zai di ren shou zhong; di ren neng gou si zai wo de shou shang, na wo jiu ke yi zai di ren de shou zhong sheng hai。 yin ci, shi wo zai di zhen zhong sheng hai, hai shi di ren zai wo de shou zhong sheng hai, zen me neng bu ming cha? zhe jiu shi yong bing de jing miao zhi chu。 sheng si cun wang jiu you shi fou zhi dao zhe ge dao li jue ding le。
《 lv shi chun qiu· zhong qiu ji》
lv shi chun qiu
yuan wen:
yi, ren yi qi han ye; shi, ren yi qi ji ye。 ji han, ren zhi da hai ye。 jiu zhi, yi ye。 ren zhi kun qiong, shen ru ji han, gu xian zhu bi lian ren zhi kun ye, bi ai ren zhi qiong ye。 ru ci ze ming hao xian yi, guo shi de yi。
xi zhe yu qin mou gong cheng ma er che wei bai, you fu shi er ye ren qu zhi。 mou gong zi wang qiu zhi, jian ye ren fang jiang shi zhi yu qi shan zhi yang。 mou gong tan yue:“ shi jun ma zhi rou er bu xuan yin jiu, yu kong qi shang nv pi wei ye!” yu shi bian yin zhi er qu。 chu yi nian,□ han yuan zhi zhan, jin ren yi huan mou gong zhi che yi, jin liang you mi yi kou mou gong zhi zuo can yi, jin hui gong zhi you lu shi② fen tou er ji mou gong zhi jia, zhong zhi zhe yi liu zha yi。 ye ren zhi chang shi ma rou yu qi shan zhi yang zhe san bai you yu ren, bi li wei mou gong ji dou□ che xia, sui da ke jin, fan huo hui gong yi gui。 ci《 shi》 zhi suo wei yue“ jun jun zi ze zheng, yi xing qi de; jun jian ren ze kuan, yi jin qi li” zhe ye。 ren zhu qi hu ke yi wu wu xing de ai ren hu? xing de ai ren ze min qin qi shang, min qin qi shang ze jie le wei qi jun si yi。
zhao jian zi you liang bai luo er shen ai zhi。 yang cheng xu qu③ chu guang men zhi guan, ye kuan men er ye yue:“ zhu jun zhi chen xu qu you ji, yi jiao zhi yue:‘ de bai luo zhi gan bing ze zhi, bu de ze si。’” ye zhe ru tong。 dong an yu yu yu ce, yun yue:“ xi! xu qu ye, qi wu jun luo, qing ji xing yan。” jian zi yue:“ fu sha ren yi huo chu, bu yi bu ren hu? sha chu yi huo ren, bu yi ren hu?” yu shi zhao pao ren sha bai luo, qu gan□ yu yang cheng xu qu。 chu wu ji he zhao xing bing er gong di guang men zhi guan zuo qi bai ren you qi bai ren jie xian deng er huo jia shou ren zhu qi hu ke yi bu hao shi?
fan di ren zhi lai ye, yi qiu li ye。 jin lai er de si, qie yi zou wei li。 di jie yi zou wei li, ze ren wu yu jie。 gu di de sheng yu wo, ze wo de si yu di; di de si yu wo, ze wo de sheng yu di。 fu wo de sheng yu di, yu di de sheng yu wo, qi ke bu cha zai? ci bing zhi jing zhe。 cun wang si sheng, jue yu zhi ci er yi yi。
( xuan zi《 lv shi chun qiu· zhong qiu ji》, you shan gai)
【 zhu shi】
① you fu: si pi ma jia che, zhong jian liang pi jiao zuo fu, qi zhong you bian de jiao you fu。
② lu shi: che fu zhi ming。
③ yang cheng xu qu: xing yang cheng, ming xu qu。
yi wen:
ren chuan yi fu, shi yin wei han leng; ren chi dong xi, shi yin wei ji e。 ji han jiao po shi ren de da nan。 ba ren cong zhe zhong kun jing zhong jiu chu, shi dao yi。 ren zai qiong kun zhong bi ji han jiao po geng nan shou, suo yi xian neng de jun zhu yi ding hui tong qing ren de kun e, yi ding hui lian min ren de jiong po。 ru guo neng zuo dao zhe yang de hua, na me gai jun zhu de ming hao jiu hui xian he, jiu hui de dao shi bing de yong hu。
guo qu, qin mu gong zuo de ma che huai le, you bian de ma shi kong ben zou er bei shan jian de qiao fu lie qu。 qin mu gong qin zi qu qiu qu shi qu de ma, kan jian qiao fu men gang gang zai qi shan de bei bian zhu shi ma rou。 qin mu gong tan qi shuo:\" chi jun ma de rou dan bu li ke yin jiu, wo pa ma rou hui you shang ni men de shen ti!\" yu shi ci jiu gei ta men quan ti zai li kai。 guo le yi nian, han yuan da zhan。 jin guo de ren yi jing bao wei le qin mu gong de ma che, jin guo de liang you mi yi jing zhua zhu le qin mu gong zuo bian de ma, jin hui gong de che fu lu shi fen li ba zhu qi tou xiang qin mu gong de kui jia, ji zhong le liu pian jia ye。 zai qi shan bei bian shou shang chi ma rou de qiao fu you san bai duo ren, ta men chu jin quan shen zhi li zai che xia wei qin mu gong nu li zhan dou, yu shi bu jiu da bai jin guo, fan er zhuo huo jin hui gong hui lai。 zhe jiu shi《 shi jing》 li shuo\" qu zuo jun zi de guo jun jiu yao tui xing de zheng, rang ta men dui ni bao de; gei xia ren dang guo jun jiu yao kuan yi dai ren, rang ta men wei ni jin li\"。 jun zhu zen me neng bu shi xing ren ai de zheng? tui xing de zheng, guan ai ren min, na me ren men jiu qin jin ta men de shang si, ren men qin jin ta men de shang si jiu dou le yu wei ta men de shang si xi sheng。
zhao jian zi you liang pi bai se de luo ma, shi fen xi ai ta men。 ju zhu zai guang men de xiao li yang cheng xu qu zai wan shang shang men bai fang shuo:\" zhu gong, ni de chen zi xu qu huan le bing, yi sheng jiao wo shuo:‘ de dao bai luo de gan de hua, bing jiu ke yi yi zhi; fou ze jiu hui si qu。’\" men guan jin qu tong bao。 dong an yu zai pang bian si hou, nao nu di shuo:\" hei! xu qu shi xi wang mou dao wo zhu gong de luo zi, qing rang wo sha diao ta。\" zhao jian zi shuo:\" sha ren lai shi chu sheng cun huo, bu shi bu ren dao ma? sha chu sheng lai jiu huo ren, bu ye shi yi zhong ren yi de ju dong ma?\" yu shi zhao lai da chu sha diao bai luo, wa qu gan zang na gei yang cheng xu qu。 guo le mei duo jiu, zhao jian zi ju bing gong da di zu。 guang men de guan li, zuo dui you qi bai ren, you dui you qi bai ren, dou lv xian deng shang cheng lou kan huo pi jia zhe de shou ji。 zuo wei jun zhu zen ke yi bu ai xi shi bing ne?
fan shi di ren de lai fan, shi yao mou qu li yi。 ru jin lai fan zhi you song si, na me jiu ying zou wei shang ce。 di ren dou yi zou wei shang ce, jiu bu yong dao jian xiang jian。 suo yi di ren zai wo de shou shang de yi sheng hai, na me wo jiu de si zai di ren shou zhong; di ren neng gou si zai wo de shou shang, na wo jiu ke yi zai di ren de shou zhong sheng hai。 yin ci, shi wo zai di zhen zhong sheng hai, hai shi di ren zai wo de shou zhong sheng hai, zen me neng bu ming cha? zhe jiu shi yong bing de jing miao zhi chu。 sheng si cun wang jiu you shi fou zhi dao zhe ge dao li jue ding le。
《 lv shi chun qiu· zhong qiu ji》
免责声明:「《吕氏春秋·仲秋纪》原文及翻译译文」是一篇文言文,文笔优美俱佳,原文及翻译等内容(即本文)收集于网络,版权归原作者,只代表作者观点和本站无关,如果您认为本站转载侵犯了您的权益,请联系我们删除。
文言文推荐
- 《郈成子返璧》原文及翻译译文
《郈成子返璧》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 郈成子为鲁聘①于晋,过卫,右宰谷臣止而觞之。陈乐②而不乐,酒酣而送之以璧。顾反,过而弗辞。其仆曰:“向者右宰谷臣之觞吾子也甚欢,今侯③渫过④而弗辞?”郈成子曰:“夫止而觞我,与我欢也。陈乐而不乐...
- 《吕氏春秋·务大》原文及翻译译文
《吕氏春秋·务大》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 二曰:尝试观於上志,三王之佐,其名无不荣者,其实无不安者,功大故也。俗主之佐,其欲名实也与三王之佐同,其名无不辱者,其实无不危者,无功故也。皆患其身不贵於其国也,而不患其主之不贵於天下也,此...
- 《吕氏春秋·去私》原文及翻译译文
《吕氏春秋·去私》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 尧有子十人,不与其子而授舜;舜有子九人,不与其子而授禹。至公也。 晋平公问于祁黄羊【1】曰:“南阳无令,其谁可而为之?”祁黄羊对曰:“解狐可。”平公曰:“解狐非子之仇邪?”对曰:“君问可,非问臣...
- 《吕氏春秋·权勋》原文及翻译译文
《吕氏春秋·权勋》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 利不可两,忠不可兼。不去小利则大利不得,不去小忠则大忠不至。故小利,大利之残也;小忠,大忠之贼也。圣人去小取大。 昔荆龚王与晋厉公战于鄢陵,荆师败,龚王伤。临战,司马子反渴而求饮,竖①阳谷操...
- 《慎人》原文及翻译译文
《慎人》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : ①功名大立,天也。为是故,因不慎其人,不可。夫舜遇尧,天也;舜耕于历山,陶于河滨,钓于雷泽,天下说之,秀士从之,人也。夫禹遇舜,天也;禹周于天下,以求贤者,事利黔首,水潦川泽之湛滞壅塞可通者,禹尽为之...
- 《君子之自行也》原文及翻译译文
《君子之自行也》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 君子之自行也,动必缘义,行必诚①义。孔子见齐景公,景公致廪丘以为养。孔子辞不受,入谓弟子曰:“吾闻君子当功以受禄。今说景公,景公未之行而赐之廪丘,其不知丘亦甚矣。”令弟子趣驾,辞而行。孔子布衣...
- 《异宝》原文及翻译译文
《异宝》原文及翻译 吕氏春秋 原文 : 选自《吕氏春秋》 古之人非无宝也,其所宝者异也。 孙叔敖疾,将死,戒其子曰:“王数①封我矣,吾不受也。为我死,王则封汝,必无受利地②。楚、越之间有寝之丘者,此其地不利,而名甚恶③。荆人④畏鬼,而越人信机...
- 《与宋公子牧仲书》原文及翻译译文
《与宋公子牧仲书》原文及翻译 侯方域 原文 : 某叨受太保先公深知,尝援其难,公子又不以仆为不肖,数下交质以所为文业。仆窃见郡中自吴徐二三子凋谢之后,近二十年绝无有清才标映如公子者,尝心口叹颂不能置。 今有所欲言,伏惟公子听之。 仆闻之贾子曰...
- 侯方域《赠丁掾序》原文及翻译译文
侯方域《赠丁掾序》原文及翻译 侯方域 原文 : 丁掾治其室成,其僚若友相与贺焉,而请于侯子为之文。曰: 今吏治之所以不古者,以择其吏胥者轻也。若丁掾①者,可谓能佐其上矣。先是,太守徐公来莅是郡,洁清而威严,犂然②不可欺,于是畏犯法者,皆缩不...
- 侯方域《贾生传》原文及翻译译文
侯方域《贾生传》原文及翻译 侯方域 原文 : 贾生名开宗,商丘人也。少落拓不羁,十四岁从其师学。师故儒者,喜绳墨。贾生慕司马相如之为人,学击剑鼓琴,嗜远游。师以弗类己,诮之。贾生固谓:“我非儒,奈何以儒者责我?”即日除弟子籍,更去与里中少年...
- 《李姬传》原文及翻译译文
《李姬传》原文及翻译 侯方域 原文 李姬者,名香,母曰贞丽。贞丽有侠气,尝一夜博,输千金立...
- 白居易《游大林寺》原文及翻译译文
白居易《游大林寺》原文及翻译 白居易 原文 : 余与河南元集虚、范阳张允中……凡十七人,自遗爱草堂①,历东西二林②,抵化城,憩峰顶,登香炉峰,宿大林寺。大林穷远,人迹罕到。环寺多清流苍石,短松瘦竹。寺中唯板屋木器,其僧皆海东人③。 山高地深...
- 白居易《白蘋洲五亭记》原文及翻译译文
白居易《白蘋洲五亭记》原文及翻译 白居易 原文 : 湖州城东南二百步,抵霅溪,溪连汀洲,洲一名白蘋。梁吴兴守柳恽于此赋诗云“汀洲采白蘋”,因以为名也。前不知几十万年,后又数百载,有名无亭,鞠①为荒泽。至大历十一年,颜鲁公真卿为刺史,始剪榛导...
- 白居易《太湖石记》原文及翻译译文
白居易《太湖石记》原文及翻译 白居易 原文 : 古之达人,皆有所嗜。玄晏先生嗜书,嵇中散嗜琴,靖节先生嗜酒,今丞相奇章公嗜石。石无文无声,无臭无味,与三物不同,而公嗜之,何也?众皆怪之,我独知之。昔故友李生约有云:“苟适吾志,其用则多。”诚...
- 白居易《李陵论》原文及翻译译文
白居易《李陵论》原文及翻译 白居易 原文 : 《论》曰:“忠、孝、智、勇四者,为臣、为子之大宝也。”故古之君子,奉以周旋,苟一失之,是非人臣人子矣。汉李陵策名上将,出讨匈奴,窃谓不死于王事非忠,生降于戎虏非勇,弃前功非智,召后祸非孝,四者无...
- 白居易《冷泉亭记》原文及翻译译文
白居易《冷泉亭记》原文及翻译 白居易 原文 : 东南山水,余杭郡为最。就郡言,灵隐寺为尤。由寺观,冷泉亭为甲。亭在山下,水中央,寺西南隅。高不倍寻,广不累丈,而撮奇得要,地搜胜概,物无遁形。 春之日,吾爱其草薰薰,木欣欣,可以导和纳粹,畅人...
- 白居易《养竹记》原文及翻译译文
白居易《养竹记》原文及翻译 白居易 原文 竹似贤,何哉?竹本固,固以树德,君子见其本,则思善建不拔者。竹性直,直以立身;君子见其性,则思中立不倚者。竹心空,空以体道;君子见其心,则思应虚受者。竹节贞,贞以立志;君子见其节,则思砥砺名行,夷...
- 《裴琰之传》原文及翻译译文
《裴琰之传》原文及翻译 太平广记 原文 : 裴琰之作同州司户①,年才弱冠,但以行乐为事,略不为案牍。刺史谯国公李崇义怪之而问户佐。佐曰:“司户达官儿郎,恐不闲②书判。”既数日,崇义谓琰之曰:“同州事物固系③,司户尤甚,公何不别求京官,无为滞...
- 《太平广记·器量一》原文及翻译译文
《太平广记·器量一》原文及翻译 太平广记 原文 : 纳言娄师德,郑州人,为兵部尚书,使并州接境诸县令随之。日高至驿,恐人烦扰驿家,令就厅同食。尚书饭白而细,诸人饭黑而粗。呼驿长责之曰:“汝何为两种待客?”驿将恐,对曰:“邂逅浙米不得,死罪。...
- 曾巩《王平甫文集序》原文及翻译译文
曾巩《王平甫文集序》原文及翻译 曾巩 原文 : 王平甫既没,其家集其遗文为百卷,属予序。 平甫自少已杰然以材高见于世,为文思若决河,语出惊人,一时争传诵之。其学问尤敏,而资之以不倦。至晚愈笃,博览强记,于书无所不通,其明于是非得失之理为尤详...